Mε τις πρώτες κυκλοφοριακές ρυθμίσεις που εφαρμόστηκαν την εβδομάδα που πέρασε η πόλη πήρε μια πρόγευση από το τι θα επακολουθήσει τα επόμενα τέσσερα χρόνια, κατά τη διάρκεια κατασκευής του FlyOver. Στην υφιστάμενη περιφερειακή οδό οι λωρίδες κυκλοφορίας ανά κατεύθυνση θα μειωθούν από τρεις σε δύο, ενώ η μέγιστη επιτρεπόμενη ταχύτητα θα είναι τα 60 χιλιόμετρα την ώρα. Τα επιπλέον αυτοκίνητα, που δεν θα μπορεί να «σηκώσει» η περιφερειακή προφανώς θα κατευθυνθούν προς το αστικό οδικό δίκτυο, δημιουργώντας συνθήκες κυκλοφοριακής ασφυξίας.

Οι δύο φάσεις κατασκευής

Σε πρώτη φάση θα γίνουν έργα στην κεντρική νησίδα (αποξήλωση διαχωριστικών και κολώνων φωτισμού), με αποτέλεσμα να κλείσει η κυκλοφορία στην αριστερή λωρίδα και η κίνηση της κυκλοφορίας να γίνεται από τις δύο ακραίες.  Αναλυτικά, με βάση όσα αναφέρονται στην μελέτη περιβαλλοντικών επιπτώσεων, στην Α Φάση προβλέπονται οι ακόλουθες εργασίες:

• Αποξήλωση της κεντρικής νησίδας της Περιφερειακής Οδού όπου απαιτείται, των συστημάτων Τηλεματικής της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας, των λοιπών εξοπλισμών κατά μήκος της Περιφερειακής Οδού, των στύλων ηλεκτροφωτισμού κλπ.
  
• Ετοιμασία των εργοταξιακών ζωνών κατά μήκος Περιφερειακής Οδού και των λοιπών εργοταξιακών χώρων που θα έχουν επιλεγεί.
  
• Διαμόρφωση των προσωρινών λωρίδων κυκλοφορίας που θα εξυπηρετούν σε καθημερινή βάση της κυκλοφορίας της Περιφερειακής Οδού.
  
• Διάνοιξη λοιπών δρόμων και συνδέσεών του με το υπάρχον οδικό δίκτυο στην περιοχή του έργου για την κίνηση των εργοταξιακών οχημάτων.
  
• Εγκατάσταση Συστήματος Πληροφόρησης των χρηστών κατά την διάρκεια της κατασκευής. Η εν λόγω φάση εκτιμάται πως θα διαρκέσει από 4 έως 6 μήνες

Στη δεύτερη φάση κατασκευής του έργου, η υφιστάμενη περιφερειακή, με δύο λωρίδες ανά κατεύθυνση, θα μετατοπιστεί προσωρινά προς την πλευρά της πόλης, ώστε να μείνει ελεύθερη η πλευρά προς το Σέιχ Σου, στην πλαγιά του οποίου θα κατασκευαστεί το έργο της υπέργειας περιφερειακής, το οποίο περιλαμβάνει και τη μεγαλύτερη υπερυψωμένη γέφυρα στην Ελλάδα μήκους 4 χλμ., ενώ το έργο είναι συνολικού μήκους 8χλμ (τα υπόλοιπα 4χλμ αφορούν διάφορα τεχνικά έργα).  

Ειδικότερα, με βάση όσα αναφέρονται στην ΜΠΕ η Β' Φάση αυτή περιλαμβάνει την κατασκευή του κυρίως έργου δηλαδή τις εκσκαφές τις θεμελιώσεις, την κατασκευή των πυλώνων, την κατασκευή των στέγαστρων και του C&C, την κατασκευή του υπερυψωμένου τμήματος (γέφυρα), την εγκατάσταση των διαφόρων εξοπλισμών, συστημάτων και σήμανσης επί της ΥΤΛ, την κατασκευή του ασφαλτοτάπητα της ΥΤΛ και τον τελικό έλεγχό της πριν την παράδοση σε κυκλοφορία. Περιλαμβάνει επίσης την κατασκευή του Κέντρου Ελέγχου της Περιφερειακής Οδού συμπεριλαμβανομένης της Δυτικής Περιφερειακής Οδού

Η εν λόγω φάση εκτιμάται πως δύναται να ξεκινήσει 2 μήνες μετά την έναρξη των εργασιών και θα διαρκέσει για περίπου 42 μήνες (3,5 έτη).

Παράλληλα θα εκτελούνται εργασίες αναβάθμισης Επιπέδου 0 της Περιφερειακής Οδού και ανισόπεδων κόμβων. Το έργο περιλαμβάνει:

• Αποκατάσταση εργοταξιακής ζώνης κατά μήκος της Περιφερειακής Οδού κάτω από την ΥΤΛ,

• Αναβάθμιση (διαπλάτυνση, τοποθέτηση συστημάτων και εξοπλισμού, σήμανση, ασφαλτόστρωση, κλπ.) της Περιφερειακής Οδού στο επίπεδο 0,

• Αναβάθμιση, ολοκλήρωση έργων στους ανισόπεδους κόμβους κατά μήκος της Περιφερειακής Οδού με συνδετήριους δρόμους και

• Έλεγχο αναβαθμισμένης Οδού.

Η εν λόγω φάση εκτιμάται πως θα διαρκέσει συνολικά 12 μήνες και θα λάβει χώρα κατά τη διάρκεια των τελευταίων 36 μηνών της συνολικής κατασκευής του έργου.

Τα 4 χλμ. της υπέργειας γέφυρας

Η γέφυρα της υπερυψωμένη περιφερειακής οδού (FlyOver) μήκους 4 χλμ., θα αρχίζει λίγο μετά τον κόμβο Κ5 (νοσοκομεία) και θα αρχίσει να κατηφορίζει και προσγειώνεται 150 μέτρα πριν από τη σήραγγα των Κωνσταντινοπολίτικων. 

Τα βάθρα της υπερυψωμένης γέφυρας θα «πατούν» πάνω στα πρανή της υφιστάμενης περιφερειακής οδού, προς την πλευρά του Σέιχ Σου. Έτσι θα δημιουργηθεί ένας υπερυψωμένος δρόμος που θα στηρίζεται στην πλαγιά του δάσους και θα κινείται παράπλευρα προς την περιφερειακή οδό. Στον υπερυψωμένο δρόμο θα υπάρχουν δύο λωρίδες ανά κατεύθυνση.

Η κυκλοφοριακή σύνδεση του επιπέδου 0  με το επίπεδο +1 γίνεται στην περιοχή των Νοσοκομείων μέσω της ανύψωσης των αριστερών λωρίδων κυκλοφορίας του επιπέδου 0 και τη «δημιουργία» του νέου διαδρόμου του επιπέδου +1 και στο τέλος του έργου, μετά το νέο C&C Κωνσταντινουπολίτικων όπου η ΥΤΛ «προσγειώνεται» στο επίπεδο 0. 

Η υπέργεια οδός εξασφαλίζει αδιάκοπη διέλευση (χωρίς τις ενδιάμεσες εξόδους) στο τμήμα του σημερινού δρόμου με τη μεγαλύτερη κίνηση.

Τι θα αλλάξει στους κόμβους

• Κ5. Το έργο θα αρχίσει να κατασκευάζεται από την περιοχή των νοσοκομείων (κόμβος Κ5). Εκεί ο δρόμος θα αρχίζει σιγά-σιγά να «ανεβαίνει» επί τοιχίων και να παίρνει χαρακτηριστικά υψωμένης λεωφόρου.
• Κ6. Ανάμεσα στον Κ5 και στον Κ6 θα μπορούν εισέρχονται τα αυτοκίνητα στην υπέργεια περιφερειακή, με κατεύθυνση ανατολικά. Τριακόσια μέτρα πριν τον κόμβο Νέαπολης θα δημιουργηθεί μία πεζογέφυρα, η οποία θα περνά πάνω από τη γέφυρα του FlyOver, συνδέοντας των οικισμό των Μετεώρων με τα Πεύκα.
• Κ7. Η γέφυρα του κόμβου Επταπυργίου θα καθαιρεθεί και στη θέση της θα κατασκευαστεί νέα, πάνω από τη γέφυρα του FlyOver. Ο νέος κόμβος θα κατασκευαστεί στη θέση της υφιστάμενης σηματοδοτούμενης διασταύρωσης, στην οδό Ανθέων. Θα επιτρέπεται η άμεση επικοινωνία με το Σέιχ Σου και το Φιλίππειο.
• Κ7Α. Στον Άγιο Παύλο θα καθαιρεθεί η γέφυρα και δεν θα δημιουργηθεί νέα. Θα αναπληρωθεί με υπόγειο δρόμο που θα επιτρέπει την πρόσβαση στον Σταθμό της Πυροσβεστικής και το Σέιχ Σου.
• Χαρίσειο Νοσοκομείο: Θα δημιουργηθεί ένα σκέπαστρο.
• Κ10. Ο υπέργειος δρόμος έχει αρχίσει να κατηφορίζει προς τη σήραγγα στα Κωνσταντινοπολίτικα. Στη σήραγγα θα υπάρχει μία διαπλάτυνση του δρόμου, από τη μία πλευρά 13 μέτρα και από την άλλη 7 μέτρα. Εδώ αυτόν από τα ανατολικά και θα «συναντιούνται» οι 2+2 λωρίδες από την υπερυψωμένη με τις 3+3 λωρίδες της επίγειας περιφερειακής οδού.
• Κ11. Η πεζογέφυρα της Περραιβού θα καθαιρεθεί και θα ανακατασκευαστεί.
• Κ11Α. Ο νέος ανισόπεδος κόμβος θα επιτρέψει την κατασκευή ενός συνδετηρίου δρόμου που θα βγάζει τους οδηγούς στον δρόμο προς Πολύγυρο.
• Σε όλο το μήκος της υπέργειας περιφερειακής θα τοποθετηθούν ηχοπετάσματα. Συνολικά θα γίνουν επεμβάσεις σε 8 ανισόπεδους κόμβους, θα κατασκευαστούν 2 νέοι ανισόπεδοι (Κ7Α, Κ11Α), 2 νέες πεζογέφυρες, στέγαστρα σε μήκος 1,1 χλμ., 14 νέα τεχνικά έργα και αποκατάσταση 27 τεχνικών έργων της εσωτερικής περιφερειακής.

Η σκοπιμότητα

Το έργο της υπέργειας περιφερειακής ήταν μέρος του στρατηγικού σχεδίου μεταφορών που είχε καταρτιστεί το μακρινό 2010 από την κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ. Μετά τη δεκαετή «παρένθεση» της οικονομικής κρίσης -κατά τη διάρκεια της οποίας μειώθηκε δραστικά η κίνηση στους δρόμους, μαζί με τα περιθώρια χρηματοδότησης μεγάλων έργων- η κυβέρνηση της ΝΔ αποφάσισε να το επαναφέρει. Το FlyOver δημιουργεί μία εναλλακτική οδό ταχείας κυκλοφορίας, παράπλευρη προς ένα τμήμα της υφιστάμενης περιφερειακή.

Όπως είπε ο αρμόδιος υφυπουργός Υποδομών Νίκος Ταχιάος, η κίνηση στην υφιστάμενη περιφερειακή έχει φτάσει τα προ κρίσης επίπεδα. 

«Αν δεν κάνουμε τώρα το FlyOver, σε τρία χρόνια από τώρα θα έχουμε τις χειρότερες κυκλοφοριακές συνθήκες που μπορούμε να φανταστούμε και θα παρακαλάμε για το FlyOver». Ο υπουργός τόνισε ιδιαίτερα τον παράγοντα της οδικής ασφάλειας, σημειώνοντας ότι σήμερα στην περιφερειακή οδό καταγράφονται 40 φορές περισσότερα ατυχήματα και 24 φορές περισσότερα δυστυχήματα συγκριτικά με την Αττική Οδό. Το 35%-40% της κίνησης του υφιστάμενου δρόμου αναμένεται να εκτραπεί προς την υπέργεια περιφερειακή εκτιμάται. Στα 4 χιλιόμετρα συνεχούς υπέργειου δρόμου οι ταχύτητες θα είναι υψηλές.

Συνολικά, όταν ολοκληρωθεί το έργο, το υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών εκτιμά ότι υπέργεια και επίγεια περιφερειακή θα μπορούν να υποδέχονται κάθε ώρα έως 10.000 οχήματα ανά κατεύθυνση, από 5.000 που είναι η σημερινή χωρητικότητα του υφιστάμενου δρόμου.

Το κόστος και τα οφέλη

Το έργο θα αποπληρωθεί από το δημόσιο στα επόμενα 30 χρόνια με πληρωμές διαθεσιμότητας, η παρούσα αξία των οποίων είναι 378 εκατ. ευρώ (οι πληρωμές θα γίνονται σε τρέχουσες τιμές της εποχής).

Η ανάδοχος κοινοπραξία ανέλαβε να κατασκευάσει το έργο μέσα σε τέσσερα χρόνια, και να συντηρεί και να λειτουργεί όχι μόνο την υπέργεια αλλά και την επίγεια περιφερειακή οδό και το περιμετρικό δίκτυο, μέχρι τη λήξη της σύμβασης του έργου. Επίσης, στο πλαίσιο υλοποίησης του έργου θα δημιουργηθεί κέντρο διοίκησης και ελέγχου κυκλοφορίας. Όπως τονίστηκε κατ’ επανάληψη από την πολιτική ηγεσία του υπουργείου Υποδομών δεν θα τοποθετηθούν πλευρικά διόδια για την είσοδο στην υπέργεια περιφερειακή οδό.

Διαβεβαιώσεις και αντιδράσεις

Ο αρμόδιος υφυπουργός Υποδομών Νίκος Ταχιάου έδωσε διαβεβαιώσεις στους κατοίκους των παρόδιων περιοχών (Μαλακοπή, Κωνσταντινοπολίτικα) ότι οι ιδιοκτησίες τους δεν θα επηρεαστούν. Είπε ότι ο υπέργειος δρόμος δεν πλησιάζει στα Κωνσταντινοπολίτικα, ούτε καν αλλάζει η εικόνα του χώρου, παρά τη διαπλάτυνση της σήραγγας όπου θα «συναντιούνται» η επίγεια με την υπέργεια περιφερειακή οδό.

Ωστόσο, οι διαβεβαιώσεις δεν έπεισαν τους διαμαρτυρόμενους που συμμετέχουν σε 30 συλλογικότητες κατά της κατασκευής του έργου. Οι διαμαρτυρόμενοι υποστηρίζουν ότι:

• Για τουλάχιστον 5 χρόνια θα «στραγγαλιστεί» η κυκλοφορία στην πόλη και τον περιφερειακό, δυσκολεύοντας την έγκαιρη προσέλευση εργαζόμενων στις δουλειές τους και μαθητών στα σχολεία.
• Ανατρέπεται το οικοσύστημα του Σέιχ Σου, αυξάνονται ανεξέλεγκτα τα επίπεδα της ατμοσφαιρικής ρύπανσης και της ηχορύπανσης.
• Τίθεται σε κίνδυνο η στατικότητα παρακείμενων κατοικιών λόγω δονήσεων στη φάση κατασκευής του έργου.

Ως προς την επίπτωση στο Σέιχ Σου το υπουργείο Υποδομών υποστηρίζει ότι επειδή ο δρόμος θα εδράζεται στα πρανή, επιτυγχάνεται να μειωθούν στο ελάχιστο οι κοπές των δέντρων (82 στρέμματα) και επηρεάζεται το 0,25% της συνολικής επιφάνειας του δάσους. Μάλιστα ο κ. Ταχιάος σχολίασε ότι στη βάση της έμπνευσης του έργου ήταν η προστασία του Σέιχ Σου.

Σημειωτέον ότι στις 22 Νοεμβρίου ήταν προγραμματισμένο να συζητηθεί στο Συμβούλιο της Επικρατείας η προσφυγή δύο φορέων (Επιτροπή Προστασίας του Σέιχ Σου, Σύλλογος Δρομέων Υγείας) κατά της αρχικής Απόφασης Έγκρισης Περιβαλλοντικών Όρων του έργου, επί της ΜΠΕ που είχε συντάξει η Εγνατία Οδός, ενώ οι ίδιοι φορείς σκοπεύουν να προσφύγουν και κατά μεταγενέστερων αποφάσεων της διοίκησης. Στις 22 Νοεμβρίου έχει προγραμματιστεί πανελλαδική απεργία των δικηγόρων όλης της χώρας.