21/02/2023 07:00
Κοντεύει μια βδομάδα από τότε που έσκασε η βόμβα σχετικά με το διαγωνισμό για την κατασκευή του παιδιατρικού νοσοκομείου Θεσσαλονίκης ο οποίος κηρύχθηκε ουσιαστικά άγονος. Ωστόσο, πολλές πτυχές αυτής της υπόθεσης παραμένουν ακόμη αδιευκρίνιστες.
Ως γνωστόν, η πρωτοβουλία ανήκει στο Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος και ο διαγωνισμός αφορά την κατασκευή τριών νοσοκομείων, του παιδιατρικού της Θεσσαλονίκης και δύο ακόμη σε Κομοτηνή και Σπάρτη. Η καταληκτική ημερομηνία υποβολής των προσφορών από τους υποψήφιους αναδόχους ήταν η 9η Φεβρουαρίου 2023.
Εξηγώντας το λόγο για τον οποίο ο διαγωνισμός κατέστη ατελέσφορος το ΙΣΝ στην ανακοίνωσή του ανέφερε ότι «όλες οι προσφορές που υποβλήθηκαν ήταν πολύ υψηλότερες του οικονομικού αντικειμένου της δωρεάς (σε κάποιες περιπτώσεις ως και υπερδιπλάσιες) ακόμα και έχοντας λάβει υπόψη τις πρόσφατες διεθνείς εξελίξεις (πόλεμος, πληθωρισμός, διαταραχή της εφοδιαστικής αλυσίδας κ.τ.λ.).
Η εξέλιξη αυτή, προς το παρόν, καθιστά την ολοκλήρωση των εν λόγω έργων για τα τρία νέα Νοσοκομεία στο ποιοτικό επίπεδο που έχει οραματιστεί το ΙΣΝ και αξίζει στην Ελλάδα αδύνατη». Σημείωνε παράλληλα, ότι «παρόλα αυτά, το Ίδρυμα εξετάζει όλα τα ενδεχόμενα και τυχόν εναλλακτικές λύσεις, και θα επανέλθει με νεότερη ανακοίνωση προσεχώς».
Το εγχείρημα ξεκίνησε το 2017 όταν το ΙΣΝ πρότεινε να χρηματοδοτήσει την κατασκευή των τριών νοσοκομείων, με δικά του κεφάλαια. Περίπου έναν χρόνο μετά, στις 21 Σεπτεμβρίου 2018 η σύμβαση μεταξύ ΙΣΝ και ελληνικού δημοσίου κυρώθηκε από τη Βουλή (ν.4564/2018). Σε αυτήν αναφέρεται ότι το ύψος της δωρεάς του ΙΣΝ θα είναι της τάξης των 200 έως 250 εκατ. ευρώ.
Παράλληλα, στο άρθρο 5 και συγκεκριμένα, στις παραγράφους 1 και 2 του ν.4564/2018 αναφέρονται τα εξής:
1. Η υλοποίηση των έργων χρηματοδοτείται αποκλειστικά από το Ίδρυμα κατά την ανέλεγκτη κρίση του. Ο συνολικός προϋπολογισμός υλοποίησης των έργων ανέρχεται κατά την υπογραφή της Σύμβασης κατά προσέγγιση στο συνολικό ποσό των 200.000.000 - 250.000.000 ευρώ. Ο κατά προσέγγιση προϋπολογισμός κάθε έργου μετά της περιγραφής του θα περιλαμβάνεται αναλυτικά στις επιμέρους συμβάσεις που θα υπογραφούν κατά το χρόνο ωρίμανσης κάθε έργου. Απόκλιση από το ποσό αυτό εξαρτάται από την απόλυτη και μονομερή κρίση του Ιδρύματος.
2. Αν για την υλοποίηση των έργων απαιτηθεί υπέρβαση του προϋπολογισμού, όπως αυτός θα οριστικοποιηθεί από το Ίδρυμα, εξ αιτίας γεγονότων που ανήκουν στην σφαίρα επιρροής του ελληνικού δημοσίου, η σχετική πρόσθετη δαπάνη θα καλυφθεί από το ελληνικό δημόσιο.
Στο διάστημα που ακολούθησε το ΙΣΝ ολοκλήρωσε όλες τις απαιτούμενες μελέτες εφαρμογής και στις 8 Φεβρουαρίου 2022 ήρθαν προς κύρωση στη Βουλή οι τρεις επιμέρους συμβάσεις μεταξύ του ΙΣΝ και του ελληνικού δημοσίου που αφορούσαν καθένα από τα τρία νοσοκομεία.
Σε αυτές το συνολικό κόστος του έργου προσδιορίζεται στα 352.600.000 εκατ. ευρώ, εκ των οποίων τα 160.000.000 αφορούν το παιδιατρικό της Θεσσαλονίκης, 105.000.000 το νοσοκομείο Κομοτηνής και 87.600.000 αυτό της Σπάρτης.
Δηλαδή, ήδη έναν χρόνο πριν από την υποβολή των προσφορών στο διαγωνισμό, το ΙΣΝ γνώριζε ότι το συνολικό κόστος κατασκευής των τριών νοσοκομείων υπερέβαινε κατά τουλάχιστον 100 εκατ. ευρώ, την αρχική χορηγία του. Μάλιστα οι τιμές είχαν προσδιοριστεί πριν καν να φανούν οι επιπτώσεις στο κόστος κατασκευής τέτοιων έργων από τον πόλεμο στην Ουκρανία, ο οποίος δεν είχε ακόμη ξεκινήσει.
Με βάση όλα τα ανωτέρω προκύπτουν κάποια ερωτήματα στα οποία δεν έχουν δοθεί έως σήμερα απαντήσεις:
Ερώτημα 1ο: Ποιος ήταν ο τελικός προϋπολογισμός του έργου; Ανήλθε στα 352,6 εκατ. όπως είχε προσδιοριστεί στις τρεις επιμέρους συμβάσεις τις οποίες είχε κυρώσει η Βουλή τον Φεβρουάριο του 2022 ή αυξήθηκε περαιτέρω και εάν «ναι» σε ποιο ύψος;
Ερώτημα 2ο: Που οφείλεται η τελική απόκλιση του προϋπολογισμού των έργων, όπως περιγράφονται στις επί μέρους συμβάσεις (352,6 εκατ.) από την αρχικώς εκτιμηθείσα χορηγία (250 εκατ.);
Ερώτημα 3ο: Στην ανακοίνωση του ΙΣΝ αναφέρεται ότι «όλες οι προσφορές που υποβλήθηκαν ήταν πολύ υψηλότερες του οικονομικού αντικειμένου της δωρεάς (σε κάποιες περιπτώσεις ως και υπερδιπλάσιες)…». Από αυτό συνάγεται ότι η ακριβότερη προσφορά ήταν περίπου στα 500 εκατ., αλλά δεν γνωρίζουμε ποια ήταν η φθηνότερη, ούτε πόσοι υποψήφιοι ανάδοχοι κατέθεσαν προσφορά.
Ερώτημα 4ο: Εάν τα 250 εκατ. ευρώ ήταν η οροφή της δωρεάς του ΙΣΝ για ποιο λόγο προχώρησε στον διαγωνισμό τον Φεβρουάριο του 2023 εφόσον έναν χρόνο πριν γνώριζε ότι ο προϋπολογισμός του έργου είχε ανέλθει ήδη στα 352,6 εκατ.; Και γιατί τότε δεν αναζήτησε τρόπο ώστε το δημόσιο να καλύψει τη διαφορά, όπως κατά ένα τρόπο προέβλεπε το άρθρο 5.2 του ν.4564/2018; Μήπως ήλπιζε ότι θα υπάρξει ανάδοχος ο οποίος θα προσέφερε μεγάλη έκπτωση, π.χ. 30%, οπότε σε αυτήν την περίπτωση θα αρκούσε η δωρεά των 250 εκατ.;
Στο παρασκήνιο συζητούνται πολλά σενάρια σχετικά την αρνητική αυτή εξέλιξη. Ορισμένοι θεωρούν ότι πρόκειται για μια τακτική κίνηση του ΙΣΝ προκειμένου, υπό την απειλή ματαίωσης του έργου, να πιέσει τους εργολάβους για να προσφέρουν μεγαλύτερες εκπτώσεις.
Άλλοι πάλι, εκτιμούν ότι το ίδρυμα επιχειρεί με την κίνησή του αυτή, να εξαναγκάσει και την κυβέρνηση να συνδράμει.
Σημειώνεται ότι στο άρθρο 3 της επιμέρους σύμβασης για το παιδιατρικό νοσοκομείο Θεσσαλονίκης αναφέρεται ότι “η δαπάνη ολοκλήρωσης του έργου υπολογίζεται μέχρι του ποσού των 160 εκατ. ευρώ. Υπέρβαση του ποσού αυτού εξαρτάται υπό την απόλυτη και μονομερή κρίση του Ιδρύματος, με την επιφύλαξη του άρθρου 5.2 της σύμβασης (ν.4564/2018)”.
Σε κάθε περίπτωση, τόσο το ΙΣΝ όσο και η κυβέρνηση θα πρέπει να βρουν τρόπο να συνεννοηθούν και να δεσμευτούν ότι το παιδιατρικό νοσοκομείο, μαζί φυσικά και τα άλλα δύο σε Κομοτηνή και Σπάρτη, θα κατασκευαστούν. Ποιο θα είναι το χρηματοδοτικό σχήμα ας το συμφωνήσουν μεταξύ τους.
Ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης δεν μπορεί να ανέβει στη Θεσσαλονίκη για την προεκλογική ομιλία του χωρίς προηγουμένως να έχει βρει λύση στο θέμα αυτό.
Κοντεύει μια βδομάδα από τότε που έσκασε η βόμβα σχετικά με το διαγωνισμό για την κατασκευή του παιδιατρικού νοσοκομείου Θεσσαλονίκης ο οποίος κηρύχθηκε ουσιαστικά άγονος. Ωστόσο, πολλές πτυχές αυτής της υπόθεσης παραμένουν ακόμη αδιευκρίνιστες.
Ως γνωστόν, η πρωτοβουλία ανήκει στο Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος και ο διαγωνισμός αφορά την κατασκευή τριών νοσοκομείων, του παιδιατρικού της Θεσσαλονίκης και δύο ακόμη σε Κομοτηνή και Σπάρτη. Η καταληκτική ημερομηνία υποβολής των προσφορών από τους υποψήφιους αναδόχους ήταν η 9η Φεβρουαρίου 2023.
Εξηγώντας το λόγο για τον οποίο ο διαγωνισμός κατέστη ατελέσφορος το ΙΣΝ στην ανακοίνωσή του ανέφερε ότι «όλες οι προσφορές που υποβλήθηκαν ήταν πολύ υψηλότερες του οικονομικού αντικειμένου της δωρεάς (σε κάποιες περιπτώσεις ως και υπερδιπλάσιες) ακόμα και έχοντας λάβει υπόψη τις πρόσφατες διεθνείς εξελίξεις (πόλεμος, πληθωρισμός, διαταραχή της εφοδιαστικής αλυσίδας κ.τ.λ.).
Η εξέλιξη αυτή, προς το παρόν, καθιστά την ολοκλήρωση των εν λόγω έργων για τα τρία νέα Νοσοκομεία στο ποιοτικό επίπεδο που έχει οραματιστεί το ΙΣΝ και αξίζει στην Ελλάδα αδύνατη». Σημείωνε παράλληλα, ότι «παρόλα αυτά, το Ίδρυμα εξετάζει όλα τα ενδεχόμενα και τυχόν εναλλακτικές λύσεις, και θα επανέλθει με νεότερη ανακοίνωση προσεχώς».
Το εγχείρημα ξεκίνησε το 2017 όταν το ΙΣΝ πρότεινε να χρηματοδοτήσει την κατασκευή των τριών νοσοκομείων, με δικά του κεφάλαια. Περίπου έναν χρόνο μετά, στις 21 Σεπτεμβρίου 2018 η σύμβαση μεταξύ ΙΣΝ και ελληνικού δημοσίου κυρώθηκε από τη Βουλή (ν.4564/2018). Σε αυτήν αναφέρεται ότι το ύψος της δωρεάς του ΙΣΝ θα είναι της τάξης των 200 έως 250 εκατ. ευρώ.
Παράλληλα, στο άρθρο 5 και συγκεκριμένα, στις παραγράφους 1 και 2 του ν.4564/2018 αναφέρονται τα εξής:
1. Η υλοποίηση των έργων χρηματοδοτείται αποκλειστικά από το Ίδρυμα κατά την ανέλεγκτη κρίση του. Ο συνολικός προϋπολογισμός υλοποίησης των έργων ανέρχεται κατά την υπογραφή της Σύμβασης κατά προσέγγιση στο συνολικό ποσό των 200.000.000 - 250.000.000 ευρώ. Ο κατά προσέγγιση προϋπολογισμός κάθε έργου μετά της περιγραφής του θα περιλαμβάνεται αναλυτικά στις επιμέρους συμβάσεις που θα υπογραφούν κατά το χρόνο ωρίμανσης κάθε έργου. Απόκλιση από το ποσό αυτό εξαρτάται από την απόλυτη και μονομερή κρίση του Ιδρύματος.
2. Αν για την υλοποίηση των έργων απαιτηθεί υπέρβαση του προϋπολογισμού, όπως αυτός θα οριστικοποιηθεί από το Ίδρυμα, εξ αιτίας γεγονότων που ανήκουν στην σφαίρα επιρροής του ελληνικού δημοσίου, η σχετική πρόσθετη δαπάνη θα καλυφθεί από το ελληνικό δημόσιο.
Στο διάστημα που ακολούθησε το ΙΣΝ ολοκλήρωσε όλες τις απαιτούμενες μελέτες εφαρμογής και στις 8 Φεβρουαρίου 2022 ήρθαν προς κύρωση στη Βουλή οι τρεις επιμέρους συμβάσεις μεταξύ του ΙΣΝ και του ελληνικού δημοσίου που αφορούσαν καθένα από τα τρία νοσοκομεία.
Σε αυτές το συνολικό κόστος του έργου προσδιορίζεται στα 352.600.000 εκατ. ευρώ, εκ των οποίων τα 160.000.000 αφορούν το παιδιατρικό της Θεσσαλονίκης, 105.000.000 το νοσοκομείο Κομοτηνής και 87.600.000 αυτό της Σπάρτης.
Δηλαδή, ήδη έναν χρόνο πριν από την υποβολή των προσφορών στο διαγωνισμό, το ΙΣΝ γνώριζε ότι το συνολικό κόστος κατασκευής των τριών νοσοκομείων υπερέβαινε κατά τουλάχιστον 100 εκατ. ευρώ, την αρχική χορηγία του. Μάλιστα οι τιμές είχαν προσδιοριστεί πριν καν να φανούν οι επιπτώσεις στο κόστος κατασκευής τέτοιων έργων από τον πόλεμο στην Ουκρανία, ο οποίος δεν είχε ακόμη ξεκινήσει.
Με βάση όλα τα ανωτέρω προκύπτουν κάποια ερωτήματα στα οποία δεν έχουν δοθεί έως σήμερα απαντήσεις:
Ερώτημα 1ο: Ποιος ήταν ο τελικός προϋπολογισμός του έργου; Ανήλθε στα 352,6 εκατ. όπως είχε προσδιοριστεί στις τρεις επιμέρους συμβάσεις τις οποίες είχε κυρώσει η Βουλή τον Φεβρουάριο του 2022 ή αυξήθηκε περαιτέρω και εάν «ναι» σε ποιο ύψος;
Ερώτημα 2ο: Που οφείλεται η τελική απόκλιση του προϋπολογισμού των έργων, όπως περιγράφονται στις επί μέρους συμβάσεις (352,6 εκατ.) από την αρχικώς εκτιμηθείσα χορηγία (250 εκατ.);
Ερώτημα 3ο: Στην ανακοίνωση του ΙΣΝ αναφέρεται ότι «όλες οι προσφορές που υποβλήθηκαν ήταν πολύ υψηλότερες του οικονομικού αντικειμένου της δωρεάς (σε κάποιες περιπτώσεις ως και υπερδιπλάσιες)…». Από αυτό συνάγεται ότι η ακριβότερη προσφορά ήταν περίπου στα 500 εκατ., αλλά δεν γνωρίζουμε ποια ήταν η φθηνότερη, ούτε πόσοι υποψήφιοι ανάδοχοι κατέθεσαν προσφορά.
Ερώτημα 4ο: Εάν τα 250 εκατ. ευρώ ήταν η οροφή της δωρεάς του ΙΣΝ για ποιο λόγο προχώρησε στον διαγωνισμό τον Φεβρουάριο του 2023 εφόσον έναν χρόνο πριν γνώριζε ότι ο προϋπολογισμός του έργου είχε ανέλθει ήδη στα 352,6 εκατ.; Και γιατί τότε δεν αναζήτησε τρόπο ώστε το δημόσιο να καλύψει τη διαφορά, όπως κατά ένα τρόπο προέβλεπε το άρθρο 5.2 του ν.4564/2018; Μήπως ήλπιζε ότι θα υπάρξει ανάδοχος ο οποίος θα προσέφερε μεγάλη έκπτωση, π.χ. 30%, οπότε σε αυτήν την περίπτωση θα αρκούσε η δωρεά των 250 εκατ.;
Στο παρασκήνιο συζητούνται πολλά σενάρια σχετικά την αρνητική αυτή εξέλιξη. Ορισμένοι θεωρούν ότι πρόκειται για μια τακτική κίνηση του ΙΣΝ προκειμένου, υπό την απειλή ματαίωσης του έργου, να πιέσει τους εργολάβους για να προσφέρουν μεγαλύτερες εκπτώσεις.
Άλλοι πάλι, εκτιμούν ότι το ίδρυμα επιχειρεί με την κίνησή του αυτή, να εξαναγκάσει και την κυβέρνηση να συνδράμει.
Σημειώνεται ότι στο άρθρο 3 της επιμέρους σύμβασης για το παιδιατρικό νοσοκομείο Θεσσαλονίκης αναφέρεται ότι “η δαπάνη ολοκλήρωσης του έργου υπολογίζεται μέχρι του ποσού των 160 εκατ. ευρώ. Υπέρβαση του ποσού αυτού εξαρτάται υπό την απόλυτη και μονομερή κρίση του Ιδρύματος, με την επιφύλαξη του άρθρου 5.2 της σύμβασης (ν.4564/2018)”.
Σε κάθε περίπτωση, τόσο το ΙΣΝ όσο και η κυβέρνηση θα πρέπει να βρουν τρόπο να συνεννοηθούν και να δεσμευτούν ότι το παιδιατρικό νοσοκομείο, μαζί φυσικά και τα άλλα δύο σε Κομοτηνή και Σπάρτη, θα κατασκευαστούν. Ποιο θα είναι το χρηματοδοτικό σχήμα ας το συμφωνήσουν μεταξύ τους.
Ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης δεν μπορεί να ανέβει στη Θεσσαλονίκη για την προεκλογική ομιλία του χωρίς προηγουμένως να έχει βρει λύση στο θέμα αυτό.
ΣΧΟΛΙΑ