Της Μαρίας Αραμπατζή

Το Κρηναίο επέστρεψε σήμερα στο «σπίτι του» στα έγκατα στην περιοχή της Αγίας Σοφίας στη Θεσσαλονίκης, απ΄ όπου είχε αποσπαστεί το 2019 προκειμένου να προχωρήσουν οι εργασίες για την κατασκευή του μετρό Θεσσαλονίκης.

Με μεγάλη επιχείρηση για την οποία έκλεισε μεγάλο μέρος του κέντρου της Θεσσαλονίκης με κυκλοφοριακές ρυθμίσεις και εκτροπές κυκλοφορίας το σπάνια εύρημα έφτασε στο εργοτάξιο του μετρό στο σταθμό «Αγία Σοφία» σήμερα στις 9 πρωί. Τα ειδικά συνεργεία με τη χρήση γερανών ανέλαβαν να με χειρουργικές κινήσεις να μετακινήσουν το ογκώδες εύρημα, που ζυγίζει 75 τόνους για να το κατεβάσουν χιλιοστό - χιλιοστό και να το αποθέσουν μέσα στο σκάμμα.

«Σήμερα μεταφέραμε το δεύτερο τμήμα του Κρηναίου, το μεγαλύτερο τμήμα και την επόμενη Κυριακή θα μεταφέρουμε αλλά δύο κομμάτια που θα είναι τα τελευταία κομμάτια για να ολοκληρωθεί το έργο. Ήταν δύσκολη η επιχείρηση γιατί έπρεπε να βρούμε αυτούς τους ειδικούς γερανούς για να σηκώσουν τόσο μεγάλο βάρος και ακόμα παιδευόμαστε να φτάσουμε το τελευταίο εκατοστό για να κατέβει κάτω αλλά όλα πήγανε πάρα πολύ καλά και σε λίγο θα ανοίξουμε τον δρόμο», λέει ο Νίκος Δαίνης, υπεύθυνος μηχανικός του έργου.

Το μνημειακό κρηναίο οικοδόμημα / νυμφαίο που χωροθετείται στη συμβολή του decumanus maximus με τον cardo στο ύψος της οδού Αγίας Σοφίας, στη διασταύρωση δύο κεντρικών οδών της πόλης και αποτελεί το πλέον επιβλητικό και πολυτελές αρχιτεκτόνημα του είδους, ως προς τις διαστάσεις του και την κατάσταση διατήρησής του, θα "αποκαλυφθεί" και πάλι σύντομα.

Η ανοικοδόμησή του, τοποθετείται στα χρόνια των διαδόχων του Κωνσταντίνου Α΄, στο ίδιο πολεοδομικό πρόγραμμα με τον μαρμαρόστρωτο δρόμο. Το πιόσχημο νυμφαίο ανήκει στον τύπο με θεατρική πρόσοψη (scaenae frons) και ανοικοδομήθηκε σε επαφή με τη βόρεια οικοδομική γραμμή του decumanus maximus καταργώντας τμήμα του πεζοδρομίου και της βόρειας στοάς του δρόμου. Στην αρχική του μορφή ήταν ευθύγραμμο και αργότερα προστέθηκαν πλαϊνά σκέλη – πτερύγια, εκ των οποίων το ανατολικό αναμένεται έξω από το ανατολικό περίγραμμα του σταθμού, ενώ εντός του σκάμματος βρέθηκε το δυτικό.

Τη λειτουργία του νυμφαίου εξυπηρετούσαν υδρευτικές υποδομές, δεξαμενή τροφοδοσίας καθώς και ένα πολύπλοκο και πυκνό δίκτυο αγωγών, υδροδοτικών και αποχετευτικών, που κατασκευάστηκαν πάνω στα ερείπια αστικών επαύλεων της οικοδομικής νησίδας του 3ου-4ου αιώνα. Οι τοίχοι του είναι κτισμένοι με μεικτή τοιχοποιία, στο πάχος της οποίας διαγράφονται ημικυκλικές κόγχες, δύο στον δυτικό τοίχο και εννιά στον βόρειο, που βρέθηκαν τοιχισμένες.

Το μνημείο εμφανίζει συνεχείς μετασκευές καθ’ όλη τη διάρκεια του 5ου και του 6ου αιώνα. Στην οικοδομική φάση που προστέθηκαν τα δύο κάθετα πλευρικά σκέλη, στην κύρια όψη του διαμορφώθηκε ορθογώνια ανοικτή δεξαμενή, στο επίπεδο του δρόμου. Η κρήνη συνεχίζει να λειτουργεί μέχρι τους σεισμούς του 7ου αιώνα, οπότε και ανακατασκευάζεται ως μικρή δεξαμενή πάνω στο δυτικό σκέλος του αρχικού κτίσματος, με την επαναχρησιμοποίηση παλαιότερων μαρμάρινων μελών από το ίδιο το μνημείο.

Επιχείρηση

Για τη μεταφορά του κρηναίου εφαρμόζονται από το πρωί κυκλοφοριακές ρυθμίσεις στο κέντρο της Θεσσαλονίκης. Αναλυτικά η ανακοίνωση για τις κυκλοφοριακές ρυθμίσεις που ισχύουν: Για τις ανάγκες εκτέλεσης έκτακτων εργασιών μεταφοράς και επανατοποθέτησης αρχαιολογικού ευρήματος στην περιοχή της βόρειας πρόσβασης του σταθμού ΑΓΙΑΣ ΣΟΦΙΑΣ θα εφαρμοσθούν την Κυριακή 4/12/2022 από τις 5.00 έως 18.00 οι εξής κυκλοφοριακές ρυθμίσεις:

ΟΔΟΣ ΕΓΝΑΤΙΑ – ΡΕΥΜΑ ΠΟΡΕΙΑΣ ΠΡΟΣ ΠΛΑΤΕΙΑ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ

1. Διακοπή κυκλοφορίας όλων των οχημάτων στην δεξιά λωρίδα κυκλοφορίας της οδού Εγνατίας, στο ρεύμα πορείας προς Πλατεία Δημοκρατίας, από το ύψος της οδού Κυπρίου Γ. Χαραλάμπους έως το ύψος της οδού Στεφ. Τάττη.
2. Επίσης, θα διακοπεί η κυκλοφορία όλων των οχημάτων στο ρεύμα πορείας προς Πλατεία Δημοκρατίας της οδού Εγνατίας, από το ύψος της οδού Στεφ. Τάττη έως το ύψος της συμβολής της με την οδό Μενελάου Μπακατσέλου.
3. Η κυκλοφορία όλων των οχημάτων στην οδό Εγνατία για τους κατευθυνόμενους προς Πλατεία Δημοκρατίας θα διεξάγεται από την μεσαία λωρίδα κυκλοφορίας του ρεύματος πορείας προς ανατολικά, το οποίο θα αμφιδρομηθεί προσωρινά, για τις ώρες που θα διαρκέσουν οι εργασίες.
4. Επισημαίνεται ότι, η δεξιά στροφή με κατεύθυνση από την οδό Εγνατία (κατεύθυνση από Σιντριβάνι προς Πλατεία Δημοκρατίας) προς την οδό Αγίας Σοφίας θα διεξάγεται από την αριστερή λωρίδα κυκλοφορίας του ρεύματος πορείας προς Σιντριβάνι της οδού Εγνατίας, το οποίο θα αντιδρομηθεί προσωρινά.

ΟΔΟΣ ΕΓΝΑΤΙΑ – ΡΕΥΜΑ ΠΟΡΕΙΑΣ ΠΡΟΣ ΣΙΝΤΡΙΒΑΝΙ

1.Διακοπή κυκλοφορίας όλων των οχημάτων στην αριστερή λωρίδα κυκλοφορίας της οδού Εγνατία, στο ρεύμα πορείας προς Σιντριβάνι, από το ύψος της Πλατείας Αριστοτέλους έως το ύψος της οδού Μητρ. Γενναδίου.
2. Η κυκλοφορία όλων των οχημάτων στην οδό Εγνατία, στο ρεύμα πορείας προς Σιντριβάνι, θα διεξάγεται από την δεξιά λωρίδα κυκλοφορίας, ελάχιστου πλάτους τριών (03,00) μέτρων περίπου.

Καθόλη τη διάρκεια των κατασκευαστικών εργασιών, τα συνεργεία της αναδόχου κοινοπραξίας θα είναι στη διάθεση των περιοίκων και των παρακείμενων επιχειρήσεων για την εξυπηρέτηση τους.