17/04/2024 07:00
Toυ Μανώλη Στεφανίδη
Ηχηρό «παρών» στην ευρωπαϊκή ενεργειακή σκακιέρα δηλώνει η Βόρεια Ελλάδα με τα φιλόδοξα επενδυτικά εγχειρήματα που τρέχουν να καθιστούν την περιοχή νησίδα σταθερότητας, μέσα σε ένα θολό τοπίο στο οποίο τα σύννεφα της αβεβαιότητας ολοένα και πυκνώνουν και η σημασία της ενεργειακής ασφάλειας ολοένα και μεγαλώνει.
Aγωγοί αερίου, υδρογόνου και πλωτά καράβια μπαίνουν στο παιχνίδι βάζοντας την περιοχή… με τα μπούνια στον παγκόσμιο ενεργειακό χάρτη με τις προοπτικές να φαντάζουν κάτι παραπάνω από ευοίωνες, μέσα σε ταραγμένους ενεργειακά καιρούς.
Σε αυτό το πλαίσιο, η Βόρεια Ελλάδα, λόγω της κομβικής γεωγραφικής και γεωπολιτικής της θέσης και σημασίας στον ενεργειακό χάρτη της Νοτιοανατολικής Ευρώπης έχει όλα τα φόντα και τις προϋποθέσεις να αποτελέσει έναν παίκτη βαρόμετρο στο σκληρό ενεργειακό πόκερ που θα γίνεται ολοένα και… σκληρότερο ενόψει πράσινης μετάβασης.
«Βρυχάται» ο πλωτός γίγαντας της Αλεξανδρούπολης, με την Μονάδα Αποθήκευσης και Επαναεριοποίησης Υγροποιημένου φυσικού αερίου (FSRU), να έχει μπει στην τελική ευθεία για την εμπορική της λειτουργία, η οποία αναμένεται μέχρι το τέλος του μήνα.
Το FSRU Αλεξανδρούπολης επί της ουσίας είναι ένα δεξαμενόπλοιο το οποίο μετατράπηκε σε ειδικά εξοπλισμένη υποδομή για την υποδοχή και αποθήκευση LNG και στη συνέχεια την αεριοποίηση των ποσοτήτων υγροποιημένου αερίου. Με τις δοκιμές να ολοκληρώνονται, εντός του Απριλίου θα σταλούν οι πρώτες ποσότητες φυσικού αερίου σε βαλκανικές αγορές.
Η κατασκευή και λειτουργία του Πλωτού Σταθμού Αποθήκευσης και Αεριοποίησης στην Αλεξανδρούπολη ενδυναμώνει τον στρατηγικό ρόλο της Ελλάδας ως ενεργειακού κόμβου για την ευρύτερη περιφέρεια της ΝΑ Ευρώπης, προσφέρει εναλλακτικές πηγές και οδούς προμήθειας φυσικού αερίου στην περιοχή, ενισχύοντας παράλληλα την ασφάλεια εφοδιασμού και την ενεργειακή αυτονομία, σε μια περίοδο αβεβαιότητας με τις γεωπολιτικές ισορροπίες να διαταράσσονται συνεχώς.
Το έργο καθιστά την Αλεξανδρούπολη ενεργειακή πύλη για ολόκληρη την περιοχή της ΝΑ Ευρώπης, αναδεικνύοντας τη στρατηγική σημασία της πόλης και τονώνοντας την τοπική οικονομία και απασχόληση. Το καράβι είναι αγκυροβολημένο σε απόσταση 17,6 χλμ. νοτιοδυτικά του λιμανιού της Αλεξανδρούπολης. Η ετήσια δυναμικότητα επαναεριοποίησηςτου FSRU ανέρχεται στα 5,5 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα ετησίως.
Η πλωτή μονάδα αποθήκευσης και αεριοποίησης, χωρητικότητας 153.500 κ.μ. LNG, έχει συνδεθεί με το Εθνικό Σύστημα Μεταφοράς Φυσικού Αερίου της Ελλάδας με αγωγό μήκους 28 χλμ., μέσω του οποίου το αεριοποιημένο LNG θα προωθείται στις αγορές της Ελλάδας, της Βουλγαρίας, της ευρύτερης περιφέρειας (Ρουμανία, Σερβία, Β. Μακεδονία, Μολδαβία, Ουγγαρία, Σλοβακία), μια αγορά 65 δισ. κ.μ. αερίου ετησίως, με προοπτική να εφοδιάσει με αέριο και την Ουκρανία.
Η υποδομή θα έχει τον ρόλο μιας εναλλακτικής πηγής εφοδιασμού της Ελλάδας και άλλων χωρών της Νοτιοανατολικής Ευρώπης στην εντεινόμενη προσπάθειά τους να απεξαρτηθούν από το ρωσικό φυσικό αέριο.
Φορτία από τις ΗΠΑ και άλλες χώρες παραγωγούς LNG θα φτάνουν με δεξαμενόπλοια στο FSRU, όπου και οι ποσότητές του θα μεταγγίζονται σε αυτό και στη συνέχεια μέσω του ΕΣΦΑ και του IGB (ελληνοβουλγαρικός αγωγός) θα μεταφέρονται στις αγορές των Βαλκανίων, της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης.
Το FSRU Αλεξανδρούπολης διαχειρίζεται και λειτουργεί η Gastrade. Πρόκειται για εταιρεία με μετόχους, που κατέχουν από 20% ο καθένας, την κυρία Ελμίνα Κοπελούζου, την Gaslog, τη ΔΕΠΑ Εμπορίας, την Bulgartransgaz (Διαχειριστής του βουλγαρικού συστήματος φυσικού αερίου) και τον ΔΕΣΦΑ (Διαχειριστής του ελληνικού συστήματος φυσικού αερίου).
Στα πλάνα της Gastrade είναι να προσελκύσει ως χρήστες του πρώτου ανεξάρτητου συστήματος φυσικού αερίου (ΑΣΦΑ) εταιρείες από τον λεγόμενο κάθετο άξονα μεταφοράς φυσικού αερίου, δηλαδή από τη Βουλγαρία, τη Σλοβακία, τη Μολδαβία και σε επόμενη φάση ακόμα και από την Ουκρανία. Στον κάθετο άξονα συμμετέχουν επίσης οι χώρες της Ρουμανίας και της Ουγγαρίας.
Η Gastrade έχει αδειοδοτηθεί και για δεύτερο FSRU το οποίο, αν το επιτρέψει το market test που θα διεξαχθεί αποσκοπεί στον εφοδιασμό των χωρών της Μολδαβίας και της Ουκρανίας. Η επενδυτική απόφαση είναι πρόωρο να πει κανείς πότε θα ληφθεί, ωστόσο, η Gastrade φέρεται να προχωρά κανονικά την ωρίμανση του έργου.
Eνεργειακό πρότζεκτ που καθιστά την Ελλάδα πύλη εισόδου καυσίμου για τη Νοτιοανατολική Ευρώπη χαρακτηρίζεται oΔιασυνδετήριος Αγωγός Φυσικού Αερίου Ελλάδας Βουλγαρίας (IGB), που έχει ήδη τεθεί σε λειτουργία.
Ο IGB συνδέει τη Βουλγαρία με τον Διαδριατικό Αγωγό (TAP) και επιτρέπει τη μεταφορά φυσικού αερίου από το Αζερμπαϊτζάν, μέσω Ελλάδας, προς την Ιταλία και την περιοχή της Νοτιοανατολικής Ευρώπης. Μεταφέρει αζέρικο αέριο μέσω του Νότιου Διαδρόμου στη Βουλγαρία, διαφοροποιώντας τις πηγές προμήθειας της αγοράς της.
Η στρατηγική σημασία του αγωγού είναι ευρύτερη καθώς αναμένεται να αποτελέσει βασικό κρίκο στην αλυσίδα του κάθετου διαδρόμου, ενός συστήματος αγωγών που θα διασυνδέει την Ελλάδα, εκτός της Βουλγαρίας, με τη Ρουμανία και την Ουγγαρία, λειτουργώντας συμπληρωματικά με τον πλωτό τερματικό σταθμό επαναεριοποίησης υγροποιημένου φυσικού αερίου της Αλεξανδρούπολης.
Στη Θεσσαλονίκη, ανοιχτά στο Θερμαϊκό Κόλπο, θέλει να εγκαταστήσει πλωτή μονάδα αερίου (FSRU) η ELPEDISON(επένδυση ύψους 60 εκατ. ευρώ), βάζοντας την πόλη στην ενεργειακή σκακιέρα. Η επενδυτική απόφαση, για το αν τελικά θα δοθεί πράσινο φως ή το εγχείρημα θα ναυαγήσει, αναμένεται να ληφθεί μέχρι τις αρχές του 2025.
Τότε υπολογίζεται ότι θα έχει ολοκληρωθεί η δεύτερη φάση του market test για τη δέσμευση χωρητικότητας στο FSRU, το οποίο θα διενεργηθεί μόλις εγκριθεί η περιβαλλοντική μελέτη για το έργο, το οποίο έφερε φουρτούνες σε επτά δήμους της Θεσσαλονίκης που αντέδρασαν έντονα για την προσθήκη και δεύτερου πλοίου FSRU στον πλωτό τερματικό σταθμό ΥΦΑ, ο οποίος κατά τον αρχικό σχεδιασμό της εταιρείας αποτελούνταν από ένα πλοίο FSRU.
Η εταιρεία θα αναπτύξει τον πλωτό σταθμό με δύο πλοία ένα μόνο για αποθήκευση αερίου (FSU) και ένα αποθήκευσης και αεριοποίησης (FSRU) που θα έχουν συνολική χωρητικότητα 270-280.000 κ.μ. LNG από 170.000 κ.μ. LNG που ήταν η αρχική άδεια.
Ο Υπεράκτιος Τερματικός Σταθμός ΥΦΑ θα βρίσκεται στην περιοχή του Θερμαϊκού Κόλπου και συγκεκριμένα σε απόσταση περίπου 3,45 χιλιομέτρων νότια-νοτιοδυτικά του προβλήτα 6 του Λιμένα της Θεσσαλονίκης και περίπου 3,12 χιλιόμετρα ανατολικά της πλησιέστερης δυτικής ακτογραμμής.
To «Thessaloniki FSRU» θα ενισχύσει την ασφάλεια εφοδιασμού, θα επιτρέψει διευρυμένη πρόσβαση στις αγορές φυσικού αερίου, αποτελώντας ταυτόχρονα σημείο εφοδιασμού πλοίων με καύσιμο LNG για το λιμάνι της Θεσσαλονίκης.
Μέχρι το 2025, βάσει τουλάχιστον του χρονοδιαγράμματος, θα ολοκληρωθεί η κατασκευή του αγωγού Βόρειας Μακεδονίας και Ελλάδας που θα μεταφέρει φυσικό αέριο καλύπτοντας βασικές ενεργειακές ανάγκες των δύο χωρών. Ακόμα μία ενεργειακή διασύνδεση που ενισχύει τον καθοριστικό ρόλο της Ελλάδας στα Βαλκάνια ενώ θα διαφοροποιήσει τις πηγές εφοδιασμού της Βόρειας Μακεδονίας.
Συνολικά πέντε εταιρείες έχουν υποβάλει προσφορές για να αναλάβουν το έργο, το κόστος του οποίου αγγίζει τα 84 εκατ. ευρώ. Η έναρξη των εργασιών του αγωγού προσδιορίζεται στα μέσα του 2024 (αν και οι δύο χώρες δεν δείχνουν να βιάζονται ιδιαίτερα), ενώ η ολοκλήρωση του αγωγού να προγραμματίζεται, ως γνωστόν, το δεύτερο εξάμηνο του 2025.
Ο αγωγός θα έχει συνολικό μήκος 125 χιλιόμετρα, ώστε να διασυνδέσει τα συστήματα μεταφοράς των δύο χωρών. Το ελληνικό τμήμα, μήκους 57 χλμ, θα ξεκινά από την περιοχή της Νέας Μεσημβρίας και θα καταλήγει στην περιοχή των Ευζώνων – Γευγελής. Από εκεί θα ξεκινά το εκτός συνόρων σκέλος του έργου, μήκους 68 χιλιομέτρων, το οποίο θα καταλήγει στην περιοχή του Νεγκοτίνο.
Παράλληλα, στην τελική ευθεία έχει εισέλθει και η επαναλειτουργία του αγωγού πετρελαίου Θεσσαλονίκης – Βόρειας Μακεδονίας με τις διαβουλεύσεις να προχωρούν αναζητώντας μία αμοιβαία επωφελή λύση και για τις δύο πλευρές. Δεν αποκλείεται στο ενεργειακό παζλ να μπει και η Σερβία η οποία φέρεται να εξετάζει την σύνδεσή της με τον εν λόγω αγωγό.
Ο αγωγός που κατασκευάζει ο ΔΕΣΦΑ και θα τροφοδοτήσει με φυσικό αέριο, μέχρι το τέλος του 2024, 10 πόλεις σε Κεντρική και Δυτική Μακεδονία αποτελεί τον πρώτο στην Ελλάδα και έναν από τους πρώτους στην Ευρώπη που είναι 100% έτοιμοι για το υδρογόνο. Με αντίστοιχες προδιαγραφές εισέρχεται στη φάση της κατασκευής και ο διασυνδετήριος Αγωγός Ελλάδας – Βόρειας Μακεδονίας που θα συνδέει τα εθνικά συστήματα μεταφοράς φυσικού αερίου τωβ δύο χωρών.
Ο ΔΕΣΦΑ, εντός των συνόρων, έχει στα σκαριά και το έργο, προϋπολογισμού 1 δισ. ευρώ και χρονοδιάγραμμα ολοκλήρωσης έως το 2030, «Dedicated H2 Backbone» που αφορά την κατασκευή ενός νέου αγωγού μήκους 540 χλμ. αποκλειστικά για τη μεταφορά καθαρού υδρογόνου. Ο αγωγός αναμένεται να ξεκινάει από το νότιο τμήμα της Ελλάδας και να φτάνει στο σημείο διασύνδεσης του ΕΣΦΑ με τη Βουλγαρία, όπου θα συνδέεται με τον αποκλειστικό αγωγού υδρογόνου της Bulgartransgaz, παρέχοντας την δυνατότητα για εισαγωγές και εξαγωγές υδρογόνου προς και από την Βουλγαρία.
Ο νέος αγωγός βάζει τα θεμέλια της νέας ενεργειακής εποχής, υπό το πρίσμα της πράσινης μετάβασης, επιτρέποντας το χτίσιμο ενός εθνικού συστήματος μεταφοράς υδρογόνου καθώς μπορεί να συνδεθεί με τον αγωγό της προς Δυτική Μακεδονία,και τον διασυνδετήριο αγωγό Ελλάδας – Βόρειας Μακεδονίας.
Την ίδια στιγμή, τη διενέργεια μελετών τεχνικής σκοπιμότητας προετοιμάζει ο ΔΕΣΦΑ όσον αφορά το mega project του αγωγού μεταφοράς «πράσινου» υδρογόνου Ελλάδας- Βουλγαρίας.
Με τα μάτια σταθερά στραμμένα στα νέα δεδομένα που φέρνουν οι καιροί της πράσινης μετάβασης, ωριμάζει και το καινοτόμο έργο της αποθήκευσης διοξειδίου του άνθρακα (CO2) από την Energean στην περιοχή της Καβάλας, στον Πρίνο.
Οι τεχνολογίες δέσμευσης, αξιοποίησης και αποθήκευσης άνθρακα αφορούν τη δέσμευση του CO2 από τις βιομηχανικές εγκαταστάσεις ή τις μονάδες παραγωγής ενέργειας όπου εκπέμπεται, τη συμπίεσή του και τη μεταφορά του σε φυσικούς γεωλογικούς σχηματισμούς της χώρας, κατάλληλους για αποθήκευση. Οι ενεργοβόρες βιομηχανίες με την αποθήκευση CO2 θα γλιτώσουν σημαντικά ποσά που πληρώνουν για να αγοράζουν δικαιώματα ρύπων.
Το έργο «Prinos CO2 Storage» έχει ενταχθεί στην 6η λίστα των ευρωπαϊκών Έργων Κοινού Ενδιαφέροντος. Ο προϋπολογισμός του έργου είναι άνω των 1,5 δισ. ευρώ (150 εκατ. ευρώ από το Ταμείο Ανάκαμψης), εκ των οποίων περίπου 600 εκατ. ευρώ αφορούν το τμήμα του ΔΕΣΦΑ και τα υπόλοιπα της Energean.Μέχρι το καλοκαίρι αναμένεται να δώσει το πράσινο φως και η Κομισιόν για την χρηματοδότησή του.
Ο σχεδιασμός της Energean περιλαμβάνει την κατασκευή αποθήκης σε εξαντλημένο κοίτασμα του Πρίνου, με δυναμικότητα απορρόφησης 2,5 με 3 εκατ. τόνων CO2 κατ’ έτος σε πλήρη λειτουργία (έως το 2027). Για να προχωρήσει το εγχείρημα θα έχουν προηγηθεί διαγωνισμός για την εκπόνηση Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων, η χορήγηση της άδειας αποθήκευσης από την ΕΔΕΥΕΠ (Αρχή για τους Υδρογονάνθρακες), αλλά και διενέργεια Market Test που θα αποτυπώσει κατά πόσο υπάρχει ενδιαφέρον αξιοποίησης της υποδομής.
Με δεδομένα τα ασφυκτικά χρονοδιαγράμματα του Ταμείου Ανάκαμψης, το αργότερο στις αρχές του 2026, είναι απαραίτητο να έχει εκδοθεί η άδεια λειτουργίας του έργου.
*Δημοσιεύθηκε στη "ΜτΚ" στις 14.04.2024
27/03/2024 11:10
Toυ Μανώλη Στεφανίδη
Ηχηρό «παρών» στην ευρωπαϊκή ενεργειακή σκακιέρα δηλώνει η Βόρεια Ελλάδα με τα φιλόδοξα επενδυτικά εγχειρήματα που τρέχουν να καθιστούν την περιοχή νησίδα σταθερότητας, μέσα σε ένα θολό τοπίο στο οποίο τα σύννεφα της αβεβαιότητας ολοένα και πυκνώνουν και η σημασία της ενεργειακής ασφάλειας ολοένα και μεγαλώνει.
Aγωγοί αερίου, υδρογόνου και πλωτά καράβια μπαίνουν στο παιχνίδι βάζοντας την περιοχή… με τα μπούνια στον παγκόσμιο ενεργειακό χάρτη με τις προοπτικές να φαντάζουν κάτι παραπάνω από ευοίωνες, μέσα σε ταραγμένους ενεργειακά καιρούς.
Σε αυτό το πλαίσιο, η Βόρεια Ελλάδα, λόγω της κομβικής γεωγραφικής και γεωπολιτικής της θέσης και σημασίας στον ενεργειακό χάρτη της Νοτιοανατολικής Ευρώπης έχει όλα τα φόντα και τις προϋποθέσεις να αποτελέσει έναν παίκτη βαρόμετρο στο σκληρό ενεργειακό πόκερ που θα γίνεται ολοένα και… σκληρότερο ενόψει πράσινης μετάβασης.
«Βρυχάται» ο πλωτός γίγαντας της Αλεξανδρούπολης, με την Μονάδα Αποθήκευσης και Επαναεριοποίησης Υγροποιημένου φυσικού αερίου (FSRU), να έχει μπει στην τελική ευθεία για την εμπορική της λειτουργία, η οποία αναμένεται μέχρι το τέλος του μήνα.
Το FSRU Αλεξανδρούπολης επί της ουσίας είναι ένα δεξαμενόπλοιο το οποίο μετατράπηκε σε ειδικά εξοπλισμένη υποδομή για την υποδοχή και αποθήκευση LNG και στη συνέχεια την αεριοποίηση των ποσοτήτων υγροποιημένου αερίου. Με τις δοκιμές να ολοκληρώνονται, εντός του Απριλίου θα σταλούν οι πρώτες ποσότητες φυσικού αερίου σε βαλκανικές αγορές.
Η κατασκευή και λειτουργία του Πλωτού Σταθμού Αποθήκευσης και Αεριοποίησης στην Αλεξανδρούπολη ενδυναμώνει τον στρατηγικό ρόλο της Ελλάδας ως ενεργειακού κόμβου για την ευρύτερη περιφέρεια της ΝΑ Ευρώπης, προσφέρει εναλλακτικές πηγές και οδούς προμήθειας φυσικού αερίου στην περιοχή, ενισχύοντας παράλληλα την ασφάλεια εφοδιασμού και την ενεργειακή αυτονομία, σε μια περίοδο αβεβαιότητας με τις γεωπολιτικές ισορροπίες να διαταράσσονται συνεχώς.
Το έργο καθιστά την Αλεξανδρούπολη ενεργειακή πύλη για ολόκληρη την περιοχή της ΝΑ Ευρώπης, αναδεικνύοντας τη στρατηγική σημασία της πόλης και τονώνοντας την τοπική οικονομία και απασχόληση. Το καράβι είναι αγκυροβολημένο σε απόσταση 17,6 χλμ. νοτιοδυτικά του λιμανιού της Αλεξανδρούπολης. Η ετήσια δυναμικότητα επαναεριοποίησηςτου FSRU ανέρχεται στα 5,5 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα ετησίως.
Η πλωτή μονάδα αποθήκευσης και αεριοποίησης, χωρητικότητας 153.500 κ.μ. LNG, έχει συνδεθεί με το Εθνικό Σύστημα Μεταφοράς Φυσικού Αερίου της Ελλάδας με αγωγό μήκους 28 χλμ., μέσω του οποίου το αεριοποιημένο LNG θα προωθείται στις αγορές της Ελλάδας, της Βουλγαρίας, της ευρύτερης περιφέρειας (Ρουμανία, Σερβία, Β. Μακεδονία, Μολδαβία, Ουγγαρία, Σλοβακία), μια αγορά 65 δισ. κ.μ. αερίου ετησίως, με προοπτική να εφοδιάσει με αέριο και την Ουκρανία.
Η υποδομή θα έχει τον ρόλο μιας εναλλακτικής πηγής εφοδιασμού της Ελλάδας και άλλων χωρών της Νοτιοανατολικής Ευρώπης στην εντεινόμενη προσπάθειά τους να απεξαρτηθούν από το ρωσικό φυσικό αέριο.
Φορτία από τις ΗΠΑ και άλλες χώρες παραγωγούς LNG θα φτάνουν με δεξαμενόπλοια στο FSRU, όπου και οι ποσότητές του θα μεταγγίζονται σε αυτό και στη συνέχεια μέσω του ΕΣΦΑ και του IGB (ελληνοβουλγαρικός αγωγός) θα μεταφέρονται στις αγορές των Βαλκανίων, της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης.
Το FSRU Αλεξανδρούπολης διαχειρίζεται και λειτουργεί η Gastrade. Πρόκειται για εταιρεία με μετόχους, που κατέχουν από 20% ο καθένας, την κυρία Ελμίνα Κοπελούζου, την Gaslog, τη ΔΕΠΑ Εμπορίας, την Bulgartransgaz (Διαχειριστής του βουλγαρικού συστήματος φυσικού αερίου) και τον ΔΕΣΦΑ (Διαχειριστής του ελληνικού συστήματος φυσικού αερίου).
Στα πλάνα της Gastrade είναι να προσελκύσει ως χρήστες του πρώτου ανεξάρτητου συστήματος φυσικού αερίου (ΑΣΦΑ) εταιρείες από τον λεγόμενο κάθετο άξονα μεταφοράς φυσικού αερίου, δηλαδή από τη Βουλγαρία, τη Σλοβακία, τη Μολδαβία και σε επόμενη φάση ακόμα και από την Ουκρανία. Στον κάθετο άξονα συμμετέχουν επίσης οι χώρες της Ρουμανίας και της Ουγγαρίας.
Η Gastrade έχει αδειοδοτηθεί και για δεύτερο FSRU το οποίο, αν το επιτρέψει το market test που θα διεξαχθεί αποσκοπεί στον εφοδιασμό των χωρών της Μολδαβίας και της Ουκρανίας. Η επενδυτική απόφαση είναι πρόωρο να πει κανείς πότε θα ληφθεί, ωστόσο, η Gastrade φέρεται να προχωρά κανονικά την ωρίμανση του έργου.
Eνεργειακό πρότζεκτ που καθιστά την Ελλάδα πύλη εισόδου καυσίμου για τη Νοτιοανατολική Ευρώπη χαρακτηρίζεται oΔιασυνδετήριος Αγωγός Φυσικού Αερίου Ελλάδας Βουλγαρίας (IGB), που έχει ήδη τεθεί σε λειτουργία.
Ο IGB συνδέει τη Βουλγαρία με τον Διαδριατικό Αγωγό (TAP) και επιτρέπει τη μεταφορά φυσικού αερίου από το Αζερμπαϊτζάν, μέσω Ελλάδας, προς την Ιταλία και την περιοχή της Νοτιοανατολικής Ευρώπης. Μεταφέρει αζέρικο αέριο μέσω του Νότιου Διαδρόμου στη Βουλγαρία, διαφοροποιώντας τις πηγές προμήθειας της αγοράς της.
Η στρατηγική σημασία του αγωγού είναι ευρύτερη καθώς αναμένεται να αποτελέσει βασικό κρίκο στην αλυσίδα του κάθετου διαδρόμου, ενός συστήματος αγωγών που θα διασυνδέει την Ελλάδα, εκτός της Βουλγαρίας, με τη Ρουμανία και την Ουγγαρία, λειτουργώντας συμπληρωματικά με τον πλωτό τερματικό σταθμό επαναεριοποίησης υγροποιημένου φυσικού αερίου της Αλεξανδρούπολης.
Στη Θεσσαλονίκη, ανοιχτά στο Θερμαϊκό Κόλπο, θέλει να εγκαταστήσει πλωτή μονάδα αερίου (FSRU) η ELPEDISON(επένδυση ύψους 60 εκατ. ευρώ), βάζοντας την πόλη στην ενεργειακή σκακιέρα. Η επενδυτική απόφαση, για το αν τελικά θα δοθεί πράσινο φως ή το εγχείρημα θα ναυαγήσει, αναμένεται να ληφθεί μέχρι τις αρχές του 2025.
Τότε υπολογίζεται ότι θα έχει ολοκληρωθεί η δεύτερη φάση του market test για τη δέσμευση χωρητικότητας στο FSRU, το οποίο θα διενεργηθεί μόλις εγκριθεί η περιβαλλοντική μελέτη για το έργο, το οποίο έφερε φουρτούνες σε επτά δήμους της Θεσσαλονίκης που αντέδρασαν έντονα για την προσθήκη και δεύτερου πλοίου FSRU στον πλωτό τερματικό σταθμό ΥΦΑ, ο οποίος κατά τον αρχικό σχεδιασμό της εταιρείας αποτελούνταν από ένα πλοίο FSRU.
Η εταιρεία θα αναπτύξει τον πλωτό σταθμό με δύο πλοία ένα μόνο για αποθήκευση αερίου (FSU) και ένα αποθήκευσης και αεριοποίησης (FSRU) που θα έχουν συνολική χωρητικότητα 270-280.000 κ.μ. LNG από 170.000 κ.μ. LNG που ήταν η αρχική άδεια.
Ο Υπεράκτιος Τερματικός Σταθμός ΥΦΑ θα βρίσκεται στην περιοχή του Θερμαϊκού Κόλπου και συγκεκριμένα σε απόσταση περίπου 3,45 χιλιομέτρων νότια-νοτιοδυτικά του προβλήτα 6 του Λιμένα της Θεσσαλονίκης και περίπου 3,12 χιλιόμετρα ανατολικά της πλησιέστερης δυτικής ακτογραμμής.
To «Thessaloniki FSRU» θα ενισχύσει την ασφάλεια εφοδιασμού, θα επιτρέψει διευρυμένη πρόσβαση στις αγορές φυσικού αερίου, αποτελώντας ταυτόχρονα σημείο εφοδιασμού πλοίων με καύσιμο LNG για το λιμάνι της Θεσσαλονίκης.
Μέχρι το 2025, βάσει τουλάχιστον του χρονοδιαγράμματος, θα ολοκληρωθεί η κατασκευή του αγωγού Βόρειας Μακεδονίας και Ελλάδας που θα μεταφέρει φυσικό αέριο καλύπτοντας βασικές ενεργειακές ανάγκες των δύο χωρών. Ακόμα μία ενεργειακή διασύνδεση που ενισχύει τον καθοριστικό ρόλο της Ελλάδας στα Βαλκάνια ενώ θα διαφοροποιήσει τις πηγές εφοδιασμού της Βόρειας Μακεδονίας.
Συνολικά πέντε εταιρείες έχουν υποβάλει προσφορές για να αναλάβουν το έργο, το κόστος του οποίου αγγίζει τα 84 εκατ. ευρώ. Η έναρξη των εργασιών του αγωγού προσδιορίζεται στα μέσα του 2024 (αν και οι δύο χώρες δεν δείχνουν να βιάζονται ιδιαίτερα), ενώ η ολοκλήρωση του αγωγού να προγραμματίζεται, ως γνωστόν, το δεύτερο εξάμηνο του 2025.
Ο αγωγός θα έχει συνολικό μήκος 125 χιλιόμετρα, ώστε να διασυνδέσει τα συστήματα μεταφοράς των δύο χωρών. Το ελληνικό τμήμα, μήκους 57 χλμ, θα ξεκινά από την περιοχή της Νέας Μεσημβρίας και θα καταλήγει στην περιοχή των Ευζώνων – Γευγελής. Από εκεί θα ξεκινά το εκτός συνόρων σκέλος του έργου, μήκους 68 χιλιομέτρων, το οποίο θα καταλήγει στην περιοχή του Νεγκοτίνο.
Παράλληλα, στην τελική ευθεία έχει εισέλθει και η επαναλειτουργία του αγωγού πετρελαίου Θεσσαλονίκης – Βόρειας Μακεδονίας με τις διαβουλεύσεις να προχωρούν αναζητώντας μία αμοιβαία επωφελή λύση και για τις δύο πλευρές. Δεν αποκλείεται στο ενεργειακό παζλ να μπει και η Σερβία η οποία φέρεται να εξετάζει την σύνδεσή της με τον εν λόγω αγωγό.
Ο αγωγός που κατασκευάζει ο ΔΕΣΦΑ και θα τροφοδοτήσει με φυσικό αέριο, μέχρι το τέλος του 2024, 10 πόλεις σε Κεντρική και Δυτική Μακεδονία αποτελεί τον πρώτο στην Ελλάδα και έναν από τους πρώτους στην Ευρώπη που είναι 100% έτοιμοι για το υδρογόνο. Με αντίστοιχες προδιαγραφές εισέρχεται στη φάση της κατασκευής και ο διασυνδετήριος Αγωγός Ελλάδας – Βόρειας Μακεδονίας που θα συνδέει τα εθνικά συστήματα μεταφοράς φυσικού αερίου τωβ δύο χωρών.
Ο ΔΕΣΦΑ, εντός των συνόρων, έχει στα σκαριά και το έργο, προϋπολογισμού 1 δισ. ευρώ και χρονοδιάγραμμα ολοκλήρωσης έως το 2030, «Dedicated H2 Backbone» που αφορά την κατασκευή ενός νέου αγωγού μήκους 540 χλμ. αποκλειστικά για τη μεταφορά καθαρού υδρογόνου. Ο αγωγός αναμένεται να ξεκινάει από το νότιο τμήμα της Ελλάδας και να φτάνει στο σημείο διασύνδεσης του ΕΣΦΑ με τη Βουλγαρία, όπου θα συνδέεται με τον αποκλειστικό αγωγού υδρογόνου της Bulgartransgaz, παρέχοντας την δυνατότητα για εισαγωγές και εξαγωγές υδρογόνου προς και από την Βουλγαρία.
Ο νέος αγωγός βάζει τα θεμέλια της νέας ενεργειακής εποχής, υπό το πρίσμα της πράσινης μετάβασης, επιτρέποντας το χτίσιμο ενός εθνικού συστήματος μεταφοράς υδρογόνου καθώς μπορεί να συνδεθεί με τον αγωγό της προς Δυτική Μακεδονία,και τον διασυνδετήριο αγωγό Ελλάδας – Βόρειας Μακεδονίας.
Την ίδια στιγμή, τη διενέργεια μελετών τεχνικής σκοπιμότητας προετοιμάζει ο ΔΕΣΦΑ όσον αφορά το mega project του αγωγού μεταφοράς «πράσινου» υδρογόνου Ελλάδας- Βουλγαρίας.
Με τα μάτια σταθερά στραμμένα στα νέα δεδομένα που φέρνουν οι καιροί της πράσινης μετάβασης, ωριμάζει και το καινοτόμο έργο της αποθήκευσης διοξειδίου του άνθρακα (CO2) από την Energean στην περιοχή της Καβάλας, στον Πρίνο.
Οι τεχνολογίες δέσμευσης, αξιοποίησης και αποθήκευσης άνθρακα αφορούν τη δέσμευση του CO2 από τις βιομηχανικές εγκαταστάσεις ή τις μονάδες παραγωγής ενέργειας όπου εκπέμπεται, τη συμπίεσή του και τη μεταφορά του σε φυσικούς γεωλογικούς σχηματισμούς της χώρας, κατάλληλους για αποθήκευση. Οι ενεργοβόρες βιομηχανίες με την αποθήκευση CO2 θα γλιτώσουν σημαντικά ποσά που πληρώνουν για να αγοράζουν δικαιώματα ρύπων.
Το έργο «Prinos CO2 Storage» έχει ενταχθεί στην 6η λίστα των ευρωπαϊκών Έργων Κοινού Ενδιαφέροντος. Ο προϋπολογισμός του έργου είναι άνω των 1,5 δισ. ευρώ (150 εκατ. ευρώ από το Ταμείο Ανάκαμψης), εκ των οποίων περίπου 600 εκατ. ευρώ αφορούν το τμήμα του ΔΕΣΦΑ και τα υπόλοιπα της Energean.Μέχρι το καλοκαίρι αναμένεται να δώσει το πράσινο φως και η Κομισιόν για την χρηματοδότησή του.
Ο σχεδιασμός της Energean περιλαμβάνει την κατασκευή αποθήκης σε εξαντλημένο κοίτασμα του Πρίνου, με δυναμικότητα απορρόφησης 2,5 με 3 εκατ. τόνων CO2 κατ’ έτος σε πλήρη λειτουργία (έως το 2027). Για να προχωρήσει το εγχείρημα θα έχουν προηγηθεί διαγωνισμός για την εκπόνηση Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων, η χορήγηση της άδειας αποθήκευσης από την ΕΔΕΥΕΠ (Αρχή για τους Υδρογονάνθρακες), αλλά και διενέργεια Market Test που θα αποτυπώσει κατά πόσο υπάρχει ενδιαφέρον αξιοποίησης της υποδομής.
Με δεδομένα τα ασφυκτικά χρονοδιαγράμματα του Ταμείου Ανάκαμψης, το αργότερο στις αρχές του 2026, είναι απαραίτητο να έχει εκδοθεί η άδεια λειτουργίας του έργου.
*Δημοσιεύθηκε στη "ΜτΚ" στις 14.04.2024
ΣΧΟΛΙΑ