10/08/2022 07:00
Ρηξικέλευθη παρέμβαση στον παραγωγικό και επιχειρηματικό ιστό της Θεσσαλονίκης επιχειρεί να πραγματοποιήσει η Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας τρέχοντας τις διαδικασίες για την τακτοποίηση της άτυπης βιομηχανικής συγκέντρωσης Καλοχωρίου με το «όραμα» για ένα Επιχειρηματικό Πάρκο - πρότυπο να αρχίζει, έστω και σταδιακά, να παίρνει σάρκα και οστά.
Στο πλαίσιο αυτό νόμο και... οριστική «τάξη» στην άτυπη Βιομηχανική Ζώνη του Καλοχωρίου επιχειρεί να «επιβάλει» η ΠΚΜ μαζί με δήμους, φορείς και επιμελητήρια σε μία προσπάθεια να την αναβαθμίσει και να την εξυγιάνει, στηρίζοντας παράλληλα τις δεκάδες επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στην περιοχή.
Στόχος της είναι να δημιουργήσει ένα επιχειρηματικό οικοσύστημα διαφήμιση για τη Βόρεια Ελλάδα και όχι μόνο, καθώς πρόκειται για τη μεγαλύτερη άτυπη συγκέντρωση βιομηχανικών και βιοτεχνικών εγκαταστάσεων στη χώρα. Εκτιμάται ότι εκατοντάδες επιχειρήσεις, από τη μεταποίηση μέχρι τις μεταφορές και τα logistics, παράγουν περί το 15% του βιομηχανικού ΑΕΠ της Ελλάδας.
Συνολικά, με το προωθούμενο σχέδιο 875 επιχειρήσεις «συμμαζεύονται» αποκτώντας τις κατάλληλες υποδομές και τα δίκτυα ώστε επιτέλους να ασκούν μέσα σε ένα καθορισμένο πλαίσιο τις δραστηριότητες έπειτα από δεκαετίες στις οποίες βασίλευε το χάος.
Στο πλαίσιο αυτό αίτημα στη Γενική Γραμματεία Βιομηχανίας για να μετατραπεί η Άτυπη Βιομηχανική Συγκέντρωση Καλοχωρίου σε Επιχειρηματικό Πάρκο Εξυγίανσης, βάζοντας οριστικά τέλος σε μισό αιώνα άναρχης ανάπτυξης και περιβαλλοντικής υποβάθμισης κατέθεσαν η Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας, μαζί με τα Επιμελητήρια της Θεσσαλονίκης, τους Συνδέσμους Βιομηχανιών και Εξαγωγέων και τους δήμους Δέλτα και Αμπελοκήπων-Μενεμένης.
Το ότι κατατέθηκε βέβαια η αίτηση δεν σημαίνει πως λύθηκαν όλα τα προβλήματα με τον δρόμο που θα οδηγήσει στο... ξέφωτο του επιχειρηματικού πάρκου να είναι μακρύς. Θα ακολουθήσει η σύσταση του Φορέα Ανάπτυξης και Διαχείρισης ο οποίος θα αναλάβει την πρωτοβουλία εκπόνησης των απαιτούμενων τεχνικών, οικονομικών και περιβαλλοντικών μελετών για την υποβολή αίτησης έγκρισης ανάπτυξης του Πάρκου. Αφού ολοκληρωθούν και αυτές οι προμελέτες και οι οριστικές μελέτες και βρεθεί χρηματοδοτικό σχήμα στη συνέχεια θα υλοποιηθούν τα απαραίτητα έργα υποδομής, η αποκατάσταση του περιβάλλοντος και η βελτίωση των δικτύων.
Θεωρείται εφικτό, αφού ολοκληρωθούν οι «γραφειοκρατικές» ενέργειες και η χαρτούρα, μέχρι το 2026 να μπουν μπουλντόζες για να αλλάξουν ολοκληρωτικά την εικόνα μίας περιοχής που σήμερα παραπέμπει σε άλλες εποχές. Mάλιστα το ΕΣΠΑ 2021-2027 θα παίξει καίριο ρόλο στην χρηματοδότηση του εγχειρήματος με τους πόρους που θα μπορούσαν να αντληθούν να υπολογίζονται σε 80-100 εκατ. ευρώ.
Τα επόμενα βήματα
Τα επόμενα βήματα χαρτογραφεί ο Κώστας Γιουτίκας, Αντιπεριφερειάρχης Ανάπτυξης και Περιβάλλοντος Κεντρικής Μακεδονίας.
«Μετά την κατάθεση της αίτησης στη Γενική Γραμματεία Βιομηχανίας θα ακολουθήσει η έκδοση της Κοινής Υπουργικής Απόφασης από τα συναρμόδια υπουργεία Ανάπτυξης και Περιβάλλοντος η οποία θα ορίζει πως αυτή η περιοχή χρήζει εξυγίανσης, λειτουργικής, χωροταξικής και περιβαλλοντικής και μπορεί να μετατραπεί σε Επιχειρηματικό Πάρκο. Στη συνέχεια μπορεί να συσταθεί ο φορέας λειτουργίας του Πάρκου, στον φορέα μπορούν να συμμετέχουν δήμοι, επιμελητήρια, επιχειρηματικοί σύνδεσμοι ενώ βασικός παίκτης θα είναι η ΕΤΒΑ ΒΙΠΕ καθώς είναι γνώστης της διαχείρισης βιομηχανικών περιοχών και επιχειρηματικών πάρκων. Θα διεξαχθεί επίσης διαβούλευση μέσω των επιμελητηρίων των οποίων είναι μέλη μεγάλο μέρος όσων κατέχουν εκτάσεις στην περιοχή. Ο ανάδοχος θα εξηγήσει στους κατόχους των αγροτεμαχίων τι θα κληθούν να συνεισφέρουν σε γη και τι οφέλη θα έχουν. Μεταξύ άλλων αυτά αφορούν την πιο εύκολη δόμηση, την διευκόλυνση πρόσβασης σε χρηματοδοτικά εργαλεία, μικρότερη φορολογία. Όταν λοιπόν έχουμε την συναίνεση τουλάχιστον του 55% των ιδιοκτητών, όπως λέει ο νόμος, ο φορέας θα αναλάβει να οριστικοποιήσει τις μελέτες των υποδομών», επισημαίνει.
«Η Περιφέρεια στη συνέχεια θα συμβάλλει με τη σειρά της στην υλοποίηση των απαραίτητων έργων, μιλάμε για οδοποιία, δίκτυα ύδρευσης, αποχέτευσης και φυσικού αερίου, δίκτυα 5G. Υπολογίζουμε πως σε περίπου 3-4 χρόνια από σήμερα θα μπορούν να ξεκινήσουν τα έργα, το κόστος του εγχειρήματος θα ανέλθει σε αρκετές δεκάδες εκατομμύρια ευρώ, είναι πολύ πρόωρο έως και αδύνατο να εκτιμήσουμε από σήμερα πού θα φτάσει με ακρίβεια», σημειώνει.
Αναφορικά με τους χρηματοδοτικούς πόρους που θα δώσουν σάρκα και οστά στο φιλόδοξο project εκτιμά πως ένα μέρος τους θα προέλθει από το ΕΣΠΑ 2021-2027 ενώ δεν αποκλείει και τις συμπράξεις Δημόσιου και Ιδιωτικού Τομέα (ΣΔΙΤ).
«Είναι κρίσιμο να έχουμε συμφωνία με όλους τους εμπλεκόμενους φορείς, υπάρχουν τα χρηματοδοτικά εργαλεία, κάτι που είναι πολύ σημαντικό, για να δημιουργήσουμε υποδομές που θα μας πάνε στην Ελλάδα του 2060, αρκεί και οι επιχειρήσεις να το θελήσουν», καταλήγει.
Η περιοχή της οποίας οι δυνατότητες ανάπτυξης είναι τεράστιες, τα τελευταία χρόνια μαγνητίζει τα βλέμματα, καθώς αυτή την περίοδο προς μίσθωση προσφέρονται χώροι που αναπτύσσονται στο 1,99% της έκτασης (περί τα 232 στρέμματα). Το 2016, όταν και έπεσε στο τραπέζι η ιδέα για το Επιχειρηματικό Πάρκο Καλοχωρίου, οι αδιάθετοι χώροι σχετίζονταν με το 22% της έκτασης, μέγεθος έντεκα φορές μεγαλύτερο. Το τελευταίο διάστημα και ειδικά μετά την πανδημία και τα νέα καταναλωτικά ήθη που έφερε οι ενδιαφερόμενοι οι ενδιαφερόμενοι «σκανάρουν» κυρίως αποθηκευτικούς χώρους, καθώς η ανάπτυξη του κλάδου των logistics είναι τεράστια γεγονός που αποδίδεται στις έντονες διαταραχές στην εφοδιαστική αλυσίδα, αλλά και την ανάγκη για ικανοποιητική κάλυψη των αναγκών του διαδικτυακού εμπορίου.
Το 2016 η Περιφέρεια ολοκλήρωσε την καταγραφή της κατάστασης που επικρατεί στην περιοχή μέσω του ευρωπαϊκού προγράμματος TerraMed βάζοντας μπροστά δράσεις ουσιαστικής αναβάθμισης δυτικού παράκτιου μετώπου της Θεσσαλονίκης.
H μελέτη που εκπόνησε περιλαμβάνει μεταξύ άλλων:
- Διαμόρφωση της συνολικής οριογραμμής της Άτυπης Βιομηχανικής Συγκέντρωσης Καλοχωρίου, λαμβάνοντας υπόψη τα δεδομένα των μελετών τεκμηρίωσής της.
- Συγκέντρωση των δεδομένων ιδιοκτησιακού καθεστώτος και των στοιχείων των υφιστάμενων επιχειρήσεων στην προτεινόμενη περιοχή ανάπτυξης του Επιχειρηματικού Πάρκου Εξυγίανσης, με σκοπό τη διαβούλευση με τους ιδιοκτήτες γης στην προτεινόμενη περιοχή του ΕΠΕ, τόσο για την παρουσίαση των βασικών παραμέτρων του επιχειρηματικού σχεδίου ανάπτυξης του ΕΠΕ, όσο και για την προκαταρκτική αναγνώριση τους σύμφωνης γνώμης και συναίνεσής του για την ανάπτυξη του έργου.
- Προκαταρκτική αξιολόγηση των βασικών τεχνικών και πολεοδομικών παραμέτρων του Επιχειρηματικού Σχεδίου Ανάπτυξης Καλοχωρίου.
- Προκαταρκτική χρηματοοικονομική ανάλυση του επιχειρησιακού σχεδίου του ΕΠΕ Καλοχωρίου.
- Προσδιορισμός Σχεδίου Δράσης ανάπτυξης του ΕΠΕ Καλοχωρίου.
Η περιοχή ορίζεται βορείως από τον ΠΑΘΕ και την Εγνατία Οδό, δυτικά από το Γαλλικό ποταμό, ανατολικά από Δενδροπόταμο και νότια από τον οικισμό Καλοχωρίου και τη παράκτια περιοχή της Μενεμένης. Εντός της υπάρχει πλήθος εγκατεστημένων επιχειρήσεων ενώ περιμετρικά υπάρχουν αυστηρές δεσμεύσεις περιβαλλοντικής προστασίας και ταυτόχρονα η περιοχή εμφανίζει αστικά χαρακτηριστικά.
Η καταγραφή που έχει κάνει με επαγγελματικό τρόπο η ΠΚΜ δείχνει ότι η αίτηση για τη δημιουργία του Επιχειρηματικού Πάρκου Εξυγίανσης Καλοχωρίου περιλαμβάνει 11.293 στρέμματα, στα οποία είναι εγκατεστημένες 875 επιχειρήσεις. Πρόκειται για έκταση που αναπτύσσεται και από τις δύο πλευρές του αυτοκινητόδρομου Πατρών - Αθηνών - Θεσσαλονίκης - Ευζώνων (ΠΑΘΕ), ανάμεσα στον κόμβο 1 και στον κόμβο 16. Τα δομημένα οικόπεδα που χρησιμοποιούνται από τις επιχειρήσεις για επαγγελματικές δραστηριότητες καλύπτουν επιφάνεια 7.017 στρεμμάτων, ενώ τα κτίρια καλύπτουν το 15% της επιφάνειας, δηλαδή 1.694,68 στρέμματα.
Σύμφωνα με τα στοιχεία η κατανομή δραστηριοτήτων στη συγκεκριμένη έκταση είναι η ακόλουθη: τα κενά οικόπεδα, χωρίς χρήση είναι 3.087,54 στρέμματα και αντιπροσωπεύουν το 26,47% της έκτασης. Τα πρατήρια καυσίμων και τα πλυντήρια οχημάτων καλύπτουν 105,50 στρέμματα, ποσοστό 0,90%. Για γεωργική χρήση και γεωργικές εγκαταστάσεις χρησιμοποιούνται 182,93 στρέμματα (1,57%) και για κτηνοτροφικές εγκαταστάσεις 301,85 στρέμματα (2,59%). Οι μεταποιητικές επιχειρήσεις (βιομηχανίες, βιοτεχνίες, εργαστήρια) καλύπτουν το 12,83% της έκτασης,1.496,95 στρέμματα. Οι παντός είδους εμπορικές επιχειρήσεις (χονδρεμπόριο, λιανεμπόριο) αξιοποιούν 1671,41 στρέμματα, το 14,33% της συγκεκριμένης περιοχής, ενώ τα logistics (μεταφορικές εταιρείες και αποθήκες) απλώνονται σε 1.693,82 στρέμματα, το 14,52% της περιοχής.
Τα συνεργεία και τα μηχανουργία χρησιμοποιούν 808,15 στρέμματα, το 6,93% του συνολικού εδάφους, ενώ τα διυλιστήρια που υπάρχουν στην περιοχή αναπτύσσονται στο 5,35% του συνολικού εδάφους, δηλαδή 623,67 στρέμματα. Για περιβαλλοντικές υποδομές, όπως η ανακύκλωση και η διαχείριση αποβλήτων, αξιοποιούνται 55,73 στρέμματα, ποσοστό 0,48%, ενώ οι εγκαταστάσεις κοινής ωφέλειας καταλαμβάνουν 108,37 στρέμματα, ποσοστό 0,93%. Σε ανάλογη έκταση 108,88 στρεμμάτων (ποσοστό επίσης 0,93%) αναπτύσσονται επιχειρήσεις παροχής υπηρεσιών, ενώ το οδικό δίκτυο καταλαμβάνει 1.058,63 στρέμματα, 9,08% του συνόλου. Σε 26,03 στρέμματα (ποσοστό 0,22%) υπάρχουν κατοικίες, ενώ για κάποιες ειδικές χρήσεις είναι δεσμευμένα 103,24 στρέμματα, ποσοστό 0,89%.
Αξίζει να σημειωθεί πως το σχέδιο της ΠΚΜ στηρίζουν ένθερμα ο Σύνδεσμος Βιομηχανιών Ελλάδος, ο Σύνδεσμος Εξαγωγέων Βορείου Ελλάδος, η ΕΤΒΑ ΒΙΠΕ, το Εμποροβιομηχανικό Επιμελητήριο Θεσσαλονίκης, το Βιοτεχνικό Επιμελητήριο, το Επαγγελματικό Επιμελητήριο, το Τεχνικό Επιμελητήριο - Τμήμα Κεντρικής Μακεδονίας και οι δήμοι Δέλτα και Αμπελοκήπων-Μενεμένης, στα όρια των οποίων βρίσκεται η προς τακτοποίηση περιοχή.
Με σχέδιο και όραμα θα «ανθίσει»
Καθίσταται σαφές πως για την επιτυχή και όσο το δυνατόν ταχεία έκβαση του εγχειρήματος κρίνεται αναγκαία η συστράτευση επιχειρήσεων, κεντρικού κράτους και αυτοδιοίκησης για την πλήρη αξιοποίηση των δυνατοτήτων του Πάρκου. Η πρόκληση είναι μεγάλη, αλλά και το αποτέλεσμα θα είναι ωφέλιμο για όλους, μέσω της πολεοδομικής τακτοποίησης της περιοχής, της περιβαλλοντικής αναβάθμισής της και της ανάπτυξης εκτεταμένων έργων υποδομής, που φέρνει μαζί της η ανάπτυξη του Επιχειρηματικού Πάρκου.
Η γειτνίαση της περιοχής με το Λιμάνι και μεγάλους εθνικούς οδικούς άξονες και κόμβους (ΠΑΘΕ, Εγνατία Οδός, Κ16) προσφέρει μοναδικές ευκαιρίες, αρκεί οι συναρμόδιοι φορείς να τις εκμεταλλευτούν επιταχύνοντας τις διαδικασίες που θα οδηγήσουν στο Επιχειρηματικό Πάρκο, «χτίζοντας» μία επιχειρηματική «πόλη» σύγχρονων προδιαγραφών με το βλέμμα στο αύριο.
Σε κάθε περίπτωση, είναι απαραίτητο οι σχετικές ενέργειες να πραγματοποιηθούν το συντομότερο δυνατόν, προκειμένου το έργο να αποκτήσει την απαιτούμενη ωριμότητα για την άντληση διαθέσιμων χρηματοδοτικών πόρων.
Από χίλια κύματα...
Από τη δεκαετία του ’60 άρχισαν να εγκαθίστανται στο Καλοχώρι μικρές και μεγαλύτερες βιομηχανικές μονάδες, άναρχα (όπως βολευόταν ο καθένας), χωρίς η περιοχή να έχει τα χαρακτηριστικά μιας βιομηχανικής περιοχής, χωρίς σχέδιο και χωροταξική οργάνωση από την πολιτεία και χωρίς υποδομές.
Σήμερα σε μία περιοχή μεταξύ του Γαλλικού ποταμού και του ρέματος Δενδροποτάμου, σε μία έκταση σχεδόν 17.000 στρεμμάτων εκατέρωθεν του οδικού άξονα ΠΑΘΕ, λειτουργεί η μεγαλύτερη άτυπη συγκέντρωση βιομηχανικών και βιοτεχνικών εγκαταστάσεων στην Ελλάδα. Εκεί παράγεται το 10%-15% του ΑΕΠ της χώρας από εξαγωγικές κατά βάση εταιρείες.
Υπολογίζεται πως στην Άτυπη Βιομηχανική Ζώνη (ΑΒΖ) Καλοχωρίου, βορείως και νοτίως του ΠΑΘΕ λειτουργούν περί τις 800 επιχειρήσεις και μάλιστα σχεδόν το 30% εξ αυτών εγκαταστάθηκε εκεί τη δεκαετία της κρίσης, στοιχείο που φανερώνει την ελκυστικότητα της περιοχής, λόγω διαθεσιμότητας γηπέδων και εγγύτητας στο λιμάνι και τα μεγάλα συγκοινωνιακά δίκτυα (ΠΑΘΕ, Εγνατία Οδός). Μάλιστα από το 2017 υπάρχει μία δυναμική ανάπτυξης και εταιρείες επεκτείνουν τις εγκαταστάσεις τους ή δημιουργούν νέες στην περιοχή ενώ μεγάλο και διαχρονικό αγκάθια αποτελούν οι υποδομές που μένουν... μετεξεταστέες. Στην περιοχή καθημερινά πηγαινοέρχονται 6.000 εργαζόμενοι με τη συγκοινωνία να είναι τουλάχιστον ανεπαρκής ενώ το οδικό δίκτυο δεν θυμίζει σε τίποτα επιχειρηματική περιοχή.
Μεγάλες επιχειρηματικές δραστηριότητες, καθημερινή κυκλοφορία βαρέων οχημάτων, δρόμοι που πλημμυρίζουν με την πρώτη βροχή, εγκαταλειμμένα κτίρια που αποτελούν εστίες μόλυνσης, οδικό δίκτυο που δεν πληροί τις προδιαγραφές, έλλειψη πολεοδομικού σχεδιασμού, άναρχη συγκέντρωση επιχειρήσεων, απουσία ολοκληρωμένων δικτύων και υποδομών, ανεπαρκές δίκτυο αποχέτευσης και ομβρίων, αυξημένα λειτουργικά έξοδα για τις επιχειρήσεις, δύσκολη πεζή προσπελασιμότητα, απουσία φύλαξης με αποτέλεσμα καταστροφές και κλοπές πρώτων υλών και εξοπλισμού και περιβαλλοντικά προβλήματα, «χρωματίζουν» σήμερα την άτυπη βιομηχανική συγκέντρωση του Καλοχωρίου. Βέβαια παρά τα προβλήματα το επιχειρηματικό οικοσύστημα της περιοχής συμβάλλει στην ενίσχυση του τοπικού ΑΕΠ στηρίζοντας έμπρακτα τον πρωτογενή τομέα.
Τι είναι ένα Επιχειρηματικό Πάρκο
Αξίζει να σημειωθεί ότι ο όρος άτυπες βιομηχανικές συγκεντρώσεις αναφέρεται σε περιοχές που παρουσιάζουν αυξημένη επιχειρηματική δραστηριότητα έλλειψη υποδομών και φλέγοντα περιβαλλοντικά και πολεοδομικά προβλήματα. Η κατάσταση... αναρχίας προέκυψε εξαιτίας του γεγονότος ότι τα προηγούμενα χρόνια δεν υπήρχε εθνική και βιομηχανική πολιτική για τη χωροταξική θεώρηση και οργάνωση βιομηχανίας. Ήταν ανεμπόδιστη και προς το παρόν παραμένει η εγκατάσταση και λειτουργία επιχειρήσεων σε αυτές τις περιοχές, ενώ ο αριθμός των οργανωμένων υποδοχέων και βιομηχανικών πάρκων ήταν περιορισμένος.
Το υπουργείο Ανάπτυξης πήρε την πρωτοβουλία να προωθήσει την ανάπτυξη επιχειρηματικού πάρκου εξυγίανσης στο Καλοχώρι με σκοπό η άτυπη βιομηχανική συγκέντρωση να μετατραπεί σε υποδειγματική περιοχή. Το επιχειρηματικό πάρκο είναι ένας οργανωμένος υποδοχέας μεταποιητικών, επιχειρηματικών δραστηριοτήτων ο οποίος αναπτύσσεται για λόγους δημόσιας ωφελείας διαθέτοντας ολοκληρωμένο σύνολο δομών, υπηρεσιών και υποδομών. Οι δραστηριότητες που μπορούν να εγκατασταθούν εκεί είναι μεταξύ άλλων μεταποιητικές, logistics, ερευνητικά κέντρα, θερμοκοιτίδες επιχειρήσεων, συντήρηση και επισκευή οχημάτων, ΑΠΕ κ.ά.
*Δημοσιεύθηκε στη "ΜτΚ" στις 07.08.2022
Ρηξικέλευθη παρέμβαση στον παραγωγικό και επιχειρηματικό ιστό της Θεσσαλονίκης επιχειρεί να πραγματοποιήσει η Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας τρέχοντας τις διαδικασίες για την τακτοποίηση της άτυπης βιομηχανικής συγκέντρωσης Καλοχωρίου με το «όραμα» για ένα Επιχειρηματικό Πάρκο - πρότυπο να αρχίζει, έστω και σταδιακά, να παίρνει σάρκα και οστά.
Στο πλαίσιο αυτό νόμο και... οριστική «τάξη» στην άτυπη Βιομηχανική Ζώνη του Καλοχωρίου επιχειρεί να «επιβάλει» η ΠΚΜ μαζί με δήμους, φορείς και επιμελητήρια σε μία προσπάθεια να την αναβαθμίσει και να την εξυγιάνει, στηρίζοντας παράλληλα τις δεκάδες επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στην περιοχή.
Στόχος της είναι να δημιουργήσει ένα επιχειρηματικό οικοσύστημα διαφήμιση για τη Βόρεια Ελλάδα και όχι μόνο, καθώς πρόκειται για τη μεγαλύτερη άτυπη συγκέντρωση βιομηχανικών και βιοτεχνικών εγκαταστάσεων στη χώρα. Εκτιμάται ότι εκατοντάδες επιχειρήσεις, από τη μεταποίηση μέχρι τις μεταφορές και τα logistics, παράγουν περί το 15% του βιομηχανικού ΑΕΠ της Ελλάδας.
Συνολικά, με το προωθούμενο σχέδιο 875 επιχειρήσεις «συμμαζεύονται» αποκτώντας τις κατάλληλες υποδομές και τα δίκτυα ώστε επιτέλους να ασκούν μέσα σε ένα καθορισμένο πλαίσιο τις δραστηριότητες έπειτα από δεκαετίες στις οποίες βασίλευε το χάος.
Στο πλαίσιο αυτό αίτημα στη Γενική Γραμματεία Βιομηχανίας για να μετατραπεί η Άτυπη Βιομηχανική Συγκέντρωση Καλοχωρίου σε Επιχειρηματικό Πάρκο Εξυγίανσης, βάζοντας οριστικά τέλος σε μισό αιώνα άναρχης ανάπτυξης και περιβαλλοντικής υποβάθμισης κατέθεσαν η Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας, μαζί με τα Επιμελητήρια της Θεσσαλονίκης, τους Συνδέσμους Βιομηχανιών και Εξαγωγέων και τους δήμους Δέλτα και Αμπελοκήπων-Μενεμένης.
Το ότι κατατέθηκε βέβαια η αίτηση δεν σημαίνει πως λύθηκαν όλα τα προβλήματα με τον δρόμο που θα οδηγήσει στο... ξέφωτο του επιχειρηματικού πάρκου να είναι μακρύς. Θα ακολουθήσει η σύσταση του Φορέα Ανάπτυξης και Διαχείρισης ο οποίος θα αναλάβει την πρωτοβουλία εκπόνησης των απαιτούμενων τεχνικών, οικονομικών και περιβαλλοντικών μελετών για την υποβολή αίτησης έγκρισης ανάπτυξης του Πάρκου. Αφού ολοκληρωθούν και αυτές οι προμελέτες και οι οριστικές μελέτες και βρεθεί χρηματοδοτικό σχήμα στη συνέχεια θα υλοποιηθούν τα απαραίτητα έργα υποδομής, η αποκατάσταση του περιβάλλοντος και η βελτίωση των δικτύων.
Θεωρείται εφικτό, αφού ολοκληρωθούν οι «γραφειοκρατικές» ενέργειες και η χαρτούρα, μέχρι το 2026 να μπουν μπουλντόζες για να αλλάξουν ολοκληρωτικά την εικόνα μίας περιοχής που σήμερα παραπέμπει σε άλλες εποχές. Mάλιστα το ΕΣΠΑ 2021-2027 θα παίξει καίριο ρόλο στην χρηματοδότηση του εγχειρήματος με τους πόρους που θα μπορούσαν να αντληθούν να υπολογίζονται σε 80-100 εκατ. ευρώ.
Τα επόμενα βήματα
Τα επόμενα βήματα χαρτογραφεί ο Κώστας Γιουτίκας, Αντιπεριφερειάρχης Ανάπτυξης και Περιβάλλοντος Κεντρικής Μακεδονίας.
«Μετά την κατάθεση της αίτησης στη Γενική Γραμματεία Βιομηχανίας θα ακολουθήσει η έκδοση της Κοινής Υπουργικής Απόφασης από τα συναρμόδια υπουργεία Ανάπτυξης και Περιβάλλοντος η οποία θα ορίζει πως αυτή η περιοχή χρήζει εξυγίανσης, λειτουργικής, χωροταξικής και περιβαλλοντικής και μπορεί να μετατραπεί σε Επιχειρηματικό Πάρκο. Στη συνέχεια μπορεί να συσταθεί ο φορέας λειτουργίας του Πάρκου, στον φορέα μπορούν να συμμετέχουν δήμοι, επιμελητήρια, επιχειρηματικοί σύνδεσμοι ενώ βασικός παίκτης θα είναι η ΕΤΒΑ ΒΙΠΕ καθώς είναι γνώστης της διαχείρισης βιομηχανικών περιοχών και επιχειρηματικών πάρκων. Θα διεξαχθεί επίσης διαβούλευση μέσω των επιμελητηρίων των οποίων είναι μέλη μεγάλο μέρος όσων κατέχουν εκτάσεις στην περιοχή. Ο ανάδοχος θα εξηγήσει στους κατόχους των αγροτεμαχίων τι θα κληθούν να συνεισφέρουν σε γη και τι οφέλη θα έχουν. Μεταξύ άλλων αυτά αφορούν την πιο εύκολη δόμηση, την διευκόλυνση πρόσβασης σε χρηματοδοτικά εργαλεία, μικρότερη φορολογία. Όταν λοιπόν έχουμε την συναίνεση τουλάχιστον του 55% των ιδιοκτητών, όπως λέει ο νόμος, ο φορέας θα αναλάβει να οριστικοποιήσει τις μελέτες των υποδομών», επισημαίνει.
«Η Περιφέρεια στη συνέχεια θα συμβάλλει με τη σειρά της στην υλοποίηση των απαραίτητων έργων, μιλάμε για οδοποιία, δίκτυα ύδρευσης, αποχέτευσης και φυσικού αερίου, δίκτυα 5G. Υπολογίζουμε πως σε περίπου 3-4 χρόνια από σήμερα θα μπορούν να ξεκινήσουν τα έργα, το κόστος του εγχειρήματος θα ανέλθει σε αρκετές δεκάδες εκατομμύρια ευρώ, είναι πολύ πρόωρο έως και αδύνατο να εκτιμήσουμε από σήμερα πού θα φτάσει με ακρίβεια», σημειώνει.
Αναφορικά με τους χρηματοδοτικούς πόρους που θα δώσουν σάρκα και οστά στο φιλόδοξο project εκτιμά πως ένα μέρος τους θα προέλθει από το ΕΣΠΑ 2021-2027 ενώ δεν αποκλείει και τις συμπράξεις Δημόσιου και Ιδιωτικού Τομέα (ΣΔΙΤ).
«Είναι κρίσιμο να έχουμε συμφωνία με όλους τους εμπλεκόμενους φορείς, υπάρχουν τα χρηματοδοτικά εργαλεία, κάτι που είναι πολύ σημαντικό, για να δημιουργήσουμε υποδομές που θα μας πάνε στην Ελλάδα του 2060, αρκεί και οι επιχειρήσεις να το θελήσουν», καταλήγει.
Η περιοχή της οποίας οι δυνατότητες ανάπτυξης είναι τεράστιες, τα τελευταία χρόνια μαγνητίζει τα βλέμματα, καθώς αυτή την περίοδο προς μίσθωση προσφέρονται χώροι που αναπτύσσονται στο 1,99% της έκτασης (περί τα 232 στρέμματα). Το 2016, όταν και έπεσε στο τραπέζι η ιδέα για το Επιχειρηματικό Πάρκο Καλοχωρίου, οι αδιάθετοι χώροι σχετίζονταν με το 22% της έκτασης, μέγεθος έντεκα φορές μεγαλύτερο. Το τελευταίο διάστημα και ειδικά μετά την πανδημία και τα νέα καταναλωτικά ήθη που έφερε οι ενδιαφερόμενοι οι ενδιαφερόμενοι «σκανάρουν» κυρίως αποθηκευτικούς χώρους, καθώς η ανάπτυξη του κλάδου των logistics είναι τεράστια γεγονός που αποδίδεται στις έντονες διαταραχές στην εφοδιαστική αλυσίδα, αλλά και την ανάγκη για ικανοποιητική κάλυψη των αναγκών του διαδικτυακού εμπορίου.
Το 2016 η Περιφέρεια ολοκλήρωσε την καταγραφή της κατάστασης που επικρατεί στην περιοχή μέσω του ευρωπαϊκού προγράμματος TerraMed βάζοντας μπροστά δράσεις ουσιαστικής αναβάθμισης δυτικού παράκτιου μετώπου της Θεσσαλονίκης.
H μελέτη που εκπόνησε περιλαμβάνει μεταξύ άλλων:
- Διαμόρφωση της συνολικής οριογραμμής της Άτυπης Βιομηχανικής Συγκέντρωσης Καλοχωρίου, λαμβάνοντας υπόψη τα δεδομένα των μελετών τεκμηρίωσής της.
- Συγκέντρωση των δεδομένων ιδιοκτησιακού καθεστώτος και των στοιχείων των υφιστάμενων επιχειρήσεων στην προτεινόμενη περιοχή ανάπτυξης του Επιχειρηματικού Πάρκου Εξυγίανσης, με σκοπό τη διαβούλευση με τους ιδιοκτήτες γης στην προτεινόμενη περιοχή του ΕΠΕ, τόσο για την παρουσίαση των βασικών παραμέτρων του επιχειρηματικού σχεδίου ανάπτυξης του ΕΠΕ, όσο και για την προκαταρκτική αναγνώριση τους σύμφωνης γνώμης και συναίνεσής του για την ανάπτυξη του έργου.
- Προκαταρκτική αξιολόγηση των βασικών τεχνικών και πολεοδομικών παραμέτρων του Επιχειρηματικού Σχεδίου Ανάπτυξης Καλοχωρίου.
- Προκαταρκτική χρηματοοικονομική ανάλυση του επιχειρησιακού σχεδίου του ΕΠΕ Καλοχωρίου.
- Προσδιορισμός Σχεδίου Δράσης ανάπτυξης του ΕΠΕ Καλοχωρίου.
Η περιοχή ορίζεται βορείως από τον ΠΑΘΕ και την Εγνατία Οδό, δυτικά από το Γαλλικό ποταμό, ανατολικά από Δενδροπόταμο και νότια από τον οικισμό Καλοχωρίου και τη παράκτια περιοχή της Μενεμένης. Εντός της υπάρχει πλήθος εγκατεστημένων επιχειρήσεων ενώ περιμετρικά υπάρχουν αυστηρές δεσμεύσεις περιβαλλοντικής προστασίας και ταυτόχρονα η περιοχή εμφανίζει αστικά χαρακτηριστικά.
Η καταγραφή που έχει κάνει με επαγγελματικό τρόπο η ΠΚΜ δείχνει ότι η αίτηση για τη δημιουργία του Επιχειρηματικού Πάρκου Εξυγίανσης Καλοχωρίου περιλαμβάνει 11.293 στρέμματα, στα οποία είναι εγκατεστημένες 875 επιχειρήσεις. Πρόκειται για έκταση που αναπτύσσεται και από τις δύο πλευρές του αυτοκινητόδρομου Πατρών - Αθηνών - Θεσσαλονίκης - Ευζώνων (ΠΑΘΕ), ανάμεσα στον κόμβο 1 και στον κόμβο 16. Τα δομημένα οικόπεδα που χρησιμοποιούνται από τις επιχειρήσεις για επαγγελματικές δραστηριότητες καλύπτουν επιφάνεια 7.017 στρεμμάτων, ενώ τα κτίρια καλύπτουν το 15% της επιφάνειας, δηλαδή 1.694,68 στρέμματα.
Σύμφωνα με τα στοιχεία η κατανομή δραστηριοτήτων στη συγκεκριμένη έκταση είναι η ακόλουθη: τα κενά οικόπεδα, χωρίς χρήση είναι 3.087,54 στρέμματα και αντιπροσωπεύουν το 26,47% της έκτασης. Τα πρατήρια καυσίμων και τα πλυντήρια οχημάτων καλύπτουν 105,50 στρέμματα, ποσοστό 0,90%. Για γεωργική χρήση και γεωργικές εγκαταστάσεις χρησιμοποιούνται 182,93 στρέμματα (1,57%) και για κτηνοτροφικές εγκαταστάσεις 301,85 στρέμματα (2,59%). Οι μεταποιητικές επιχειρήσεις (βιομηχανίες, βιοτεχνίες, εργαστήρια) καλύπτουν το 12,83% της έκτασης,1.496,95 στρέμματα. Οι παντός είδους εμπορικές επιχειρήσεις (χονδρεμπόριο, λιανεμπόριο) αξιοποιούν 1671,41 στρέμματα, το 14,33% της συγκεκριμένης περιοχής, ενώ τα logistics (μεταφορικές εταιρείες και αποθήκες) απλώνονται σε 1.693,82 στρέμματα, το 14,52% της περιοχής.
Τα συνεργεία και τα μηχανουργία χρησιμοποιούν 808,15 στρέμματα, το 6,93% του συνολικού εδάφους, ενώ τα διυλιστήρια που υπάρχουν στην περιοχή αναπτύσσονται στο 5,35% του συνολικού εδάφους, δηλαδή 623,67 στρέμματα. Για περιβαλλοντικές υποδομές, όπως η ανακύκλωση και η διαχείριση αποβλήτων, αξιοποιούνται 55,73 στρέμματα, ποσοστό 0,48%, ενώ οι εγκαταστάσεις κοινής ωφέλειας καταλαμβάνουν 108,37 στρέμματα, ποσοστό 0,93%. Σε ανάλογη έκταση 108,88 στρεμμάτων (ποσοστό επίσης 0,93%) αναπτύσσονται επιχειρήσεις παροχής υπηρεσιών, ενώ το οδικό δίκτυο καταλαμβάνει 1.058,63 στρέμματα, 9,08% του συνόλου. Σε 26,03 στρέμματα (ποσοστό 0,22%) υπάρχουν κατοικίες, ενώ για κάποιες ειδικές χρήσεις είναι δεσμευμένα 103,24 στρέμματα, ποσοστό 0,89%.
Αξίζει να σημειωθεί πως το σχέδιο της ΠΚΜ στηρίζουν ένθερμα ο Σύνδεσμος Βιομηχανιών Ελλάδος, ο Σύνδεσμος Εξαγωγέων Βορείου Ελλάδος, η ΕΤΒΑ ΒΙΠΕ, το Εμποροβιομηχανικό Επιμελητήριο Θεσσαλονίκης, το Βιοτεχνικό Επιμελητήριο, το Επαγγελματικό Επιμελητήριο, το Τεχνικό Επιμελητήριο - Τμήμα Κεντρικής Μακεδονίας και οι δήμοι Δέλτα και Αμπελοκήπων-Μενεμένης, στα όρια των οποίων βρίσκεται η προς τακτοποίηση περιοχή.
Με σχέδιο και όραμα θα «ανθίσει»
Καθίσταται σαφές πως για την επιτυχή και όσο το δυνατόν ταχεία έκβαση του εγχειρήματος κρίνεται αναγκαία η συστράτευση επιχειρήσεων, κεντρικού κράτους και αυτοδιοίκησης για την πλήρη αξιοποίηση των δυνατοτήτων του Πάρκου. Η πρόκληση είναι μεγάλη, αλλά και το αποτέλεσμα θα είναι ωφέλιμο για όλους, μέσω της πολεοδομικής τακτοποίησης της περιοχής, της περιβαλλοντικής αναβάθμισής της και της ανάπτυξης εκτεταμένων έργων υποδομής, που φέρνει μαζί της η ανάπτυξη του Επιχειρηματικού Πάρκου.
Η γειτνίαση της περιοχής με το Λιμάνι και μεγάλους εθνικούς οδικούς άξονες και κόμβους (ΠΑΘΕ, Εγνατία Οδός, Κ16) προσφέρει μοναδικές ευκαιρίες, αρκεί οι συναρμόδιοι φορείς να τις εκμεταλλευτούν επιταχύνοντας τις διαδικασίες που θα οδηγήσουν στο Επιχειρηματικό Πάρκο, «χτίζοντας» μία επιχειρηματική «πόλη» σύγχρονων προδιαγραφών με το βλέμμα στο αύριο.
Σε κάθε περίπτωση, είναι απαραίτητο οι σχετικές ενέργειες να πραγματοποιηθούν το συντομότερο δυνατόν, προκειμένου το έργο να αποκτήσει την απαιτούμενη ωριμότητα για την άντληση διαθέσιμων χρηματοδοτικών πόρων.
Από χίλια κύματα...
Από τη δεκαετία του ’60 άρχισαν να εγκαθίστανται στο Καλοχώρι μικρές και μεγαλύτερες βιομηχανικές μονάδες, άναρχα (όπως βολευόταν ο καθένας), χωρίς η περιοχή να έχει τα χαρακτηριστικά μιας βιομηχανικής περιοχής, χωρίς σχέδιο και χωροταξική οργάνωση από την πολιτεία και χωρίς υποδομές.
Σήμερα σε μία περιοχή μεταξύ του Γαλλικού ποταμού και του ρέματος Δενδροποτάμου, σε μία έκταση σχεδόν 17.000 στρεμμάτων εκατέρωθεν του οδικού άξονα ΠΑΘΕ, λειτουργεί η μεγαλύτερη άτυπη συγκέντρωση βιομηχανικών και βιοτεχνικών εγκαταστάσεων στην Ελλάδα. Εκεί παράγεται το 10%-15% του ΑΕΠ της χώρας από εξαγωγικές κατά βάση εταιρείες.
Υπολογίζεται πως στην Άτυπη Βιομηχανική Ζώνη (ΑΒΖ) Καλοχωρίου, βορείως και νοτίως του ΠΑΘΕ λειτουργούν περί τις 800 επιχειρήσεις και μάλιστα σχεδόν το 30% εξ αυτών εγκαταστάθηκε εκεί τη δεκαετία της κρίσης, στοιχείο που φανερώνει την ελκυστικότητα της περιοχής, λόγω διαθεσιμότητας γηπέδων και εγγύτητας στο λιμάνι και τα μεγάλα συγκοινωνιακά δίκτυα (ΠΑΘΕ, Εγνατία Οδός). Μάλιστα από το 2017 υπάρχει μία δυναμική ανάπτυξης και εταιρείες επεκτείνουν τις εγκαταστάσεις τους ή δημιουργούν νέες στην περιοχή ενώ μεγάλο και διαχρονικό αγκάθια αποτελούν οι υποδομές που μένουν... μετεξεταστέες. Στην περιοχή καθημερινά πηγαινοέρχονται 6.000 εργαζόμενοι με τη συγκοινωνία να είναι τουλάχιστον ανεπαρκής ενώ το οδικό δίκτυο δεν θυμίζει σε τίποτα επιχειρηματική περιοχή.
Μεγάλες επιχειρηματικές δραστηριότητες, καθημερινή κυκλοφορία βαρέων οχημάτων, δρόμοι που πλημμυρίζουν με την πρώτη βροχή, εγκαταλειμμένα κτίρια που αποτελούν εστίες μόλυνσης, οδικό δίκτυο που δεν πληροί τις προδιαγραφές, έλλειψη πολεοδομικού σχεδιασμού, άναρχη συγκέντρωση επιχειρήσεων, απουσία ολοκληρωμένων δικτύων και υποδομών, ανεπαρκές δίκτυο αποχέτευσης και ομβρίων, αυξημένα λειτουργικά έξοδα για τις επιχειρήσεις, δύσκολη πεζή προσπελασιμότητα, απουσία φύλαξης με αποτέλεσμα καταστροφές και κλοπές πρώτων υλών και εξοπλισμού και περιβαλλοντικά προβλήματα, «χρωματίζουν» σήμερα την άτυπη βιομηχανική συγκέντρωση του Καλοχωρίου. Βέβαια παρά τα προβλήματα το επιχειρηματικό οικοσύστημα της περιοχής συμβάλλει στην ενίσχυση του τοπικού ΑΕΠ στηρίζοντας έμπρακτα τον πρωτογενή τομέα.
Τι είναι ένα Επιχειρηματικό Πάρκο
Αξίζει να σημειωθεί ότι ο όρος άτυπες βιομηχανικές συγκεντρώσεις αναφέρεται σε περιοχές που παρουσιάζουν αυξημένη επιχειρηματική δραστηριότητα έλλειψη υποδομών και φλέγοντα περιβαλλοντικά και πολεοδομικά προβλήματα. Η κατάσταση... αναρχίας προέκυψε εξαιτίας του γεγονότος ότι τα προηγούμενα χρόνια δεν υπήρχε εθνική και βιομηχανική πολιτική για τη χωροταξική θεώρηση και οργάνωση βιομηχανίας. Ήταν ανεμπόδιστη και προς το παρόν παραμένει η εγκατάσταση και λειτουργία επιχειρήσεων σε αυτές τις περιοχές, ενώ ο αριθμός των οργανωμένων υποδοχέων και βιομηχανικών πάρκων ήταν περιορισμένος.
Το υπουργείο Ανάπτυξης πήρε την πρωτοβουλία να προωθήσει την ανάπτυξη επιχειρηματικού πάρκου εξυγίανσης στο Καλοχώρι με σκοπό η άτυπη βιομηχανική συγκέντρωση να μετατραπεί σε υποδειγματική περιοχή. Το επιχειρηματικό πάρκο είναι ένας οργανωμένος υποδοχέας μεταποιητικών, επιχειρηματικών δραστηριοτήτων ο οποίος αναπτύσσεται για λόγους δημόσιας ωφελείας διαθέτοντας ολοκληρωμένο σύνολο δομών, υπηρεσιών και υποδομών. Οι δραστηριότητες που μπορούν να εγκατασταθούν εκεί είναι μεταξύ άλλων μεταποιητικές, logistics, ερευνητικά κέντρα, θερμοκοιτίδες επιχειρήσεων, συντήρηση και επισκευή οχημάτων, ΑΠΕ κ.ά.
*Δημοσιεύθηκε στη "ΜτΚ" στις 07.08.2022
ΣΧΟΛΙΑ