13/08/2023 08:00
Η παραίτηση του μητροπολίτη Θεσσαλονίκης Άνθιμου την περασμένη Τρίτη, πέρα από το τέλος του δικού του, πολυκύμαντου ποιμαντικού κύκλου ο οποίος διήρκεσε περίπου μισό αιώνα, σηματοδοτεί και το τέλος μιας υπερσυντηρητικής περιόδου για τη Θεσσαλονίκη, στην οποία πρωταγωνιστές, εκτός από τον ίδιο, ήταν ο πρώην δήμαρχος Βασίλης Παπαγεωργόπουλος και ο τέως περιφερειάρχης Παναγιώτης Ψωμιάδης.
Τρεις προσωπικότητες οι οποίες άφησαν τη σφραγίδα τους στην πόλη, όχι πάντα με θετικό τρόπο, ούτε πάντοτε επ' ωφελεία της.
Άλλωστε και οι μεταξύ τους σχέσεις δεν ήταν και τόσο αγαθές καθώς κατά την περίοδο της συνύπαρξής τους στα κορυφαία δημόσια αξιώματα της Θεσσαλονίκης, οι διαγκωνισμοί τους για την πρωτοκαθεδρία ήταν τόσο έντονοι ορισμένες φορές, που ήταν αδύνατον να παραμείνουν εσώκλειστοι στα ενδότερα των παρασκηνίων.
Τα ελληνοχριστιανικά ήθη, η διαφύλαξη της εθνικής συνειδήσεως της πόλης, και βεβαίως οι αγώνες για την υπεράσπιση της ελληνικότητας της Μακεδονίας, ήταν ζητήματα στα οποία ταυτίζονταν οι τρεις τους. Πέραν, όμως, των ιδεολογικών συγκλήσεων υπήρχαν και άλλου είδους σχέσεις, αλληλοεξυπηρετήσεων, πολιτικών αλλά και οικονομικών, στη βάση της ανταποδοτικότητας.
Σπανίως, πάντως, και οι τρεις μαζί κάθισαν στο ίδιο τραπέζι καθώς ο καθένας είχε το δικό του ταμπεραμέντο που δεν ταίριαζε με των άλλων δύο.
Προ Άνθιμου
Νομαρχία, δήμος και μητρόπολη διατηρούσαν παλαιόθεν αγαστές σχέσεις οι οποίες ωστόσο, στην προ Άνθιμου εποχή κινούνταν στο πλαίσιο της τυπικής συνεργασίας μεταξύ των τριών διακριτών θεσμών της πόλης.
Άλλωστε, προνομιακοί συνομιλητές της εκκλησίας ήταν συνήθως βουλευτές και κυβερνητικά στελέχη τα οποία φρόντιζαν να καρπωθούν κατ’ αποκλειστικότητα την όποια επιρροή διέθεταν στο εκκλησίασμα οι εκάστοτε μητροπολίτες.
Προϊόντος του χρόνου όμως, στο παιχνίδι της συνεννόησης με την εκκλησία μπήκαν και οι δύο τοπικοί άρχοντες. Ημερομηνίες – σταθμοί σε αυτό θεωρούνται το 1986 όταν δήμαρχος Θεσσαλονίκης εξελέγη ο Σωτήρης Κούβελας, το 1998 όταν στο δημαρχιακό θώκο κάθισε ο Βασίλης Παπαγεωργόπουλος, το 2002 όταν νομάρχης αναδείχθηκε ο Παναγιώτης Ψωμιάδης και φυσικά το 2004 όταν εξελέγη στο μητροπολιτικό θρόνο της Θεσσαλονίκης ο έως τότε Αλεξανδρουπόλεως, Άνθιμος.
Η άριστη σχέση του Κούβελα με τον εκκλησιαστικό παράγοντα μετέτρεψε την έως τότε περιστασιακή συνεργασία της Εκκλησίας με κατ’ επιλογή στελέχη του δήμου, σε καθολική και μόνιμη. Ωστόσο, λόγω του χαρακτήρα του και της πολιτικής ισχύος του, το πάνω χέρι σ’ αυτή τη σχέση και τα όριά της τα έθετε πάντοτε ο Κούβελας.
Υπέρ της ενίσχυσης του ρόλου της εκκλησίας στις αρχές της δεκαετίας του ’90 λειτούργησε η αναζωπύρωση του λεγόμενου “Μακεδονικού”. Μάλιστα με παρέμβαση του τότε υπουργού Εξωτερικών Αντώνη Σαμαρά, ο μητροπολίτης Παντελεήμων Β’ μίλησε στο συλλαλητήριο της 14ης Φεβρουαρίου 1992 για το “Μακεδονικό”, παρότι δεν προβλεπόταν στην απόφαση του δημοτικού συμβουλίου Θεσσαλονίκης.
Εντούτοις ο Παντελεήμων Β’ φρόντιζε να μην υπερβαίνει τα εσκαμμένα. Οι δημόσιες παρεμβάσεις του ήταν μετρημένες και αφορούσαν κυρίως τα εθνικά θέματα. Απέφευγε την ανάμειξη στις εκλογές, έργο που αναλάμβαναν συνήθως, κατώτεροι κληρικοί.
Οι υποδείξεις στον Καραμανλή
Όλα αυτά άλλαξαν άρδην μετά τον Ιούνιο του 2004. Ο Άνθιμος μετατέθηκε στη Θεσσαλονίκη στις 26 Απριλίου 2004 ως διάδοχος του εκλιπόντος Παντελεήμονος Β’, έπειτα από μια θυελλώδη συνεδρίαση της Ιεράς Συνόδου. Η μετάθεσή του μαζί και η εκλογή των νέων μητροπολιτών σε Κοζάνη και Ελευθερούπολη έγιναν αφορμή να δημιουργηθεί μεγάλη κρίση στις σχέσεις της Εκκλησίας της Ελλάδος με το Οικουμενικό Πατριαρχείο.
Η ενθρόνισή του έγινε στις 18 Ιουνίου 2004 στον καθεδρικό ναό της Αγίας Σοφίας. Προηγουμένως είχε διατελέσει για τριάντα χρόνια μητροπολίτης Αλεξανδρουπόλεως επιδεικνύοντας πλούσιο ποιμαντικό και κοινωνικό έργο αλλά και πολλές –συχνά ακραίες- παρεμβάσεις σε θέματα κεντρικής πολιτικής σκηνής.
Από την πρώτη κιόλας στιγμή της εγκατάστασης του Άνθιμου στην πόλη οι πάντες –και κυρίως το πολιτικό προσωπικό της- κατάλαβαν ότι ο νέος μητροπολίτης δεν θα περιορίζεται στον θεσμικό ρόλο του όπως ο προκάτοχός του. Θα διεκδικεί θέση πρωταγωνιστή και ρυθμιστή των εξελίξεων, στη Θεσσαλονίκη αλλά και γενικότερα.
Από τους πρώτους που το κατάλαβε αυτό ήταν ο Κώστας Καραμανλής ο οποίος στα πρώτα εγκαίνια που έκανε ως πρωθυπουργός στη ΔΕΘ τον Σεπτέμβριο του 2004, άκουσε εμβρόντητος τον μητροπολίτη να του υποδεικνύει σε πανελλήνια τηλεοπτική σύνδεση την πολιτική που θα έπρεπε να ακολουθήσει στο θέμα της ονομασίας του κράτους των Σκοπίων.
Άνθιμος - Παπαγεωργόπουλος
Η άφιξη του Άνθιμου στη Θεσσαλονίκη, έγινε σε μια χρονική στιγμή κατά την οποία ο Παπαγεωργόπουλος βρισκόταν στη μέγιστη πολιτική ισχύ του, στα μέσα της δεύτερης θητείας του, ενώ ο Ψωμιάδης, φρέσκος ακόμη στη νομαρχία, προσπαθούσε να πλασαριστεί ως ισότιμος παίκτης, στον ιδιότυπο ανταγωνισμό για την πολιτική ηγεμονία στην πόλη.
Η χημεία μεταξύ του μητροπολίτη και του δημάρχου Θεσσαλονίκης φάνταζε εξ αρχής μάλλον προβληματική καθώς, παρά την κοινή πελοποννησιακή καταγωγή τους, οι δυο τους είχαν διαφορετικό στυλ και ιδιοσυγκρασία.
Ο Παπαγεωργόπουλος έχοντας σχετικά πρόσφατη τη θριαμβευτική επανεκλογή του το 2002, απολάμβανε την πρωτοκαθεδρία του στη Θεσσαλονίκη την οποία δεν είχε προλάβει να αμφισβητήσει ο Ψωμιάδης. Δήμαρχος και μητροπολίτης δεν απέκτησαν ποτέ στενές προσωπικές σχέσεις και περιορίζονταν αυστηρά στο πρωτόκολλο.
Ωστόσο συνέπλεαν πλήρως στα εθνικά θέματα αλλά και στις γενικότερες πολιτικές πεποιθήσεις, και επί πλέον, οτιδήποτε ζητούσε ο μητροπολίτης από το δήμο, υλοποιούταν χωρίς δεύτερη συζήτηση. Στα συνήθη πάρε – δώσε περιλαμβάνονταν οι επιχορηγήσεις προς τη μητρόπολη αλλά και προς διάφορους ναούς καθώς και σε παραεκκλησιαστικές οργανώσεις.
Επίσης, πολλές από τις δράσεις της μητρόπολης έβρισκαν θέση στο επίσημο πρόγραμμα των “Δημητρίων”. Παράλληλα, μεγάλο μέρος της κοινωνικής πολιτικής του (δωροεπιταγές, συσσίτια κ.ά.) ο δήμος το διεκπεραίωνε σε συνεννόηση ή δια μέσου της μητρόπολης. Παρόλα αυτά τις σχέσεις του Άνθιμου με τον Παπαγεωργόπουλο τις χαρακτήριζε μια μάλλον ψυχρότητα η οποία δεν εκδηλώθηκε όμως ποτέ δημόσια.
Πιο κοντά με τον Ψωμιάδη
Αντιθέτως, οι σχέσεις του μητροπολίτη με το νομάρχη ήταν αγαστές καθώς είχαν μεγαλύτερη ιδεολογική ταύτιση. Πέραν αυτού, ο Ψωμιάδης είχε αντιληφθεί ότι για να αποσπάσει την πρωτοκαθεδρία στην πόλη από τον Παπαγεωργόπουλο, του ήταν χρήσιμη η συμμαχία με τον Άνθιμο.
Έτσι, οι δύο τους, εκτός από την ιδεολογική τους συγγένεια καλλιέργησαν στενότερες σχέσεις αλληλοεξυπηρέτησης στη βάση της προώθησης κοινών συμφερόντων.
Πρόσωπο κλειδί σε αυτού του είδους τις συναλλαγές είχε αποτελέσει το τότε προϊστάμενος της Διεύθυνσης Τεχνικών Υπηρεσιών (ΔΤΥ) της νομαρχίας, Αλέξανδρος Κωνσταντινίδης. Πριν να έρθει στη Θεσσαλονίκη ο εκλιπών πλέον, Κωνσταντινίδης ζούσε επί σειρά ετών στην Αλεξανδρούπολη όπου γνωρίστηκε με τον Άνθιμο.
Ως ιδιώτης μηχανικός – κατασκευαστής συνεργάστηκε στενά μαζί του σε πολλά από τα έργα που κατασκεύασε η μητρόπολη Αλεξανδρουπόλεως.
Μία από τις πολλές εξυπηρετήσεις τις οποίες έκανε ο νομάρχης προς τον μητροπολίτη, ήταν και η απόπειρα ανοικοδόμησης οικοπέδου 32 στρεμμάτων στο Πανόραμα. Το οικόπεδο είχε δοθεί κατά κυριότητα στη μητρόπολη από τον τότε υφυπουργό Αλέξανδρο Κοντό με σκοπό την ανέγερση εκκλησιαστικού ιδρύματος.
Ωστόσο ως φορέας κατασκευής του έργου εμφανίστηκε η ΔΤΥ της νομαρχίας στην οποία ήταν προϊστάμενος ο εκλεκτός του μητροπολίτη. Προκειμένου, μάλιστα, να εκδοθεί πολεοδομική άδεια, η ΔΤΥ διαβεβαίωσε ότι το ρέμα το οποίο διέρχεται από το οικόπεδο ήταν ανενεργό.
Επιπλέον, εν μία νυκτί, κατόπιν σχετικής αδείας της ΔΤΥ, ιδιώτης εργολάβος αποψίλωσε το οικόπεδο από τα δέντρα τα οποία υπήρχαν, καθώς η έκταση ήταν χαρακτηρισμένη δασική και υπήρχε φόβος εξ αιτίας αυτού να κολλήσει το έργο. Η μεθόδευση αυτή αποκαλύφθηκε από τον Τύπο κι έτσι το σχέδιο ναυάγησε.
Χρονιά - σταθμός το 2010
Οι εσωτερικές πολιτικές ισορροπίες στη Θεσσαλονίκη άρχισαν να διαφοροποιούνται μετά το 2010. Ο Παπαγεωργόπουλος, αποδυναμωμένος πλέον, υπό το βάρος των οικονομικών σκανδάλων στο δήμο, όδευε προς το τέλος της τρίτης και τελευταίας θητείας του στο δημαρχιακό αξίωμα.
Την ίδια ώρα ο Ψωμιάδης βρισκόταν στο απόγειο της πολιτικής ισχύος του, καθώς μετά δύο θητείες ως νομάρχης, είχε εκλεγεί πρώτος περιφερειάρχης στην Κεντρική Μακεδονία, ενώ ένα χρόνο νωρίτερα, έφτασε να είναι μεταξύ των διεκδικητών της ηγεσίας της Νέας Δημοκρατίας.
Πανίσχυρος, ένιωθε όμως και ο Άνθιμος, έχοντας συμπληρώσει ήδη έξι χρόνια στον επίζηλο μητροπολιτικό θρόνο της Θεσσαλονίκης.
Ισχύς η οποία τον οδηγούσε ενίοτε σε υπερβολές και αλαζονικές συμπεριφορές. Σε μια τέτοια στιγμή αλαζονείας, ανήμερα του Αγίου Δημητρίου το 2010, ο Άνθιμος επιτέθηκε στον τότε υποψήφιο δήμαρχο Γιάννη Μπουτάρη, εντός μάλιστα του ιερού ναού, λέγοντάς του, εις επήκοον των πιστών, ότι “όσο ζω εγώ εσύ δεν θα δεις δημαρχία”.
Αφορμή για την επίθεση του μητροπολίτη στον Μπουτάρη είχαν αποτελέσει επικριτικοί χαρακτηρισμοί του υποψήφιου δημάρχου σε βάρος του Άνθιμου τον οποίο είχε αποκαλέσει “μουτζαχεντίν”. Η ωμή παρέμβαση του μητροπολίτη στην εκλογική διαδικασία θεωρήθηκε ως έμμεση πριμοδότηση προς την υποψηφιότητα του Κώστα Γκιουλέκα που τελικά, όμως, γύρισε μπούμερανγκ.
Στις εκλογές που ακολούθησαν λίγες ημέρες αργότερα ο Μπουτάρης εξελέγη δήμαρχος με μόλις 329 ψήφους διαφορά καθώς, μετά την επίθεση από τον Άνθιμο, είχε κατορθώσει να συσπειρώσει κρίσιμο μέρος του εκλογικού σώματος.
Λίγους μήνες αργότερα, τον Απρίλιο του 2011, υπό το βάρος των δικών του σκανδάλων, ο Ψωμιάδης ετέθη σε αργία από περιφερειάρχης και λίγο καιρό μετά εξέπεσε του αξιώματος. Ο Άνθιμος βρήκε ισορροπίες με τον Μπουτάρη, εξαιρουμένων των διαφωνιών τους για το “Μακεδονικό” και για το Thessaloniki (Gay) Pride.
Άλλωστε, ο Άνθιμος ήταν κατά κάποιον τρόπο, σπιτονοικοκύρης του Μπουτάρη καθώς ο τότε δήμαρχος διέμενε σε ένα παλιό ρετιρέ το οποίο ανήκε στο “Χαρίσειο Ίδρυμα”, πρόεδρος του οποίου ήταν ο μητροπολίτης.
Η παραίτηση
Προϊόντος του χρόνου η παντοδυναμία του Άνθιμου εξασθένησε. Οι πολιτικοί του σύμμαχοι σε δήμο και νομαρχία είχαν αποχωρήσει, και μάλιστα κατά τρόπο ατιμωτικό, ενώ το “Μακεδονικό” και το gay pride δεν έκοβαν πλέον εισιτήρια.
Τα σοβαρά προβλήματα υγείας τα οποία αντιμετώπιζε τα τελευταία χρόνια τον οδήγησαν σταδιακά εκτός δημόσιας σφαίρας, απομονωμένο στο μητροπολιτικό μέγαρο, περιστοιχιζόμενο από δύο, τρεις συνεργάτες του. Είναι κοινό μυστικό ότι εδώ και τουλάχιστον δύο χρόνια ο μητροπολίτης δεν ήταν σε θέση να ασκήσει τα καθήκοντά του, όχι μόνον τα εκκλησιαστικά.
Εκ της θέσεώς του ο Άνθιμος είχε την ευθύνη διαφόρων Ιδρυμάτων, όπως το “Παπάφειο”, το “Χαρίσειο”, στα οποία κουμάντο έκαναν άλλοι, εξ ονόματός του, άνθρωποι που σιτίζονταν παλαιότερα από τα “συστήματα” του Ψωμιάδη και του Παπαγεωργόπουλου.
Οι κατά καιρούς, διακριτικές στην αρχή, αλλά πιεστικές στη συνέχεια, παραινέσεις της ηγεσίας της Ελλαδικής Εκκλησίας προς τον Άνθιμο, να υποβάλει την παραίτησή του, προσέκρουαν στην αρνητική στάση του την οποία υποδαύλιζαν όσοι είχαν συμφέροντα από τη διατήρηση αυτής της ιδιάζουσας κατάστασης.
Όλα αυτά ως την περασμένη Τρίτη όταν ο μητροπολίτης επείσθη τελικώς να παραιτηθεί, έπειτα από την αποφασιστική παρέμβαση τριμελούς αντιπροσωπείας της Ιεράς Συνόδου της Εκκλησίας της Ελλάδος.
08/08/2023 13:34
Η παραίτηση του μητροπολίτη Θεσσαλονίκης Άνθιμου την περασμένη Τρίτη, πέρα από το τέλος του δικού του, πολυκύμαντου ποιμαντικού κύκλου ο οποίος διήρκεσε περίπου μισό αιώνα, σηματοδοτεί και το τέλος μιας υπερσυντηρητικής περιόδου για τη Θεσσαλονίκη, στην οποία πρωταγωνιστές, εκτός από τον ίδιο, ήταν ο πρώην δήμαρχος Βασίλης Παπαγεωργόπουλος και ο τέως περιφερειάρχης Παναγιώτης Ψωμιάδης.
Τρεις προσωπικότητες οι οποίες άφησαν τη σφραγίδα τους στην πόλη, όχι πάντα με θετικό τρόπο, ούτε πάντοτε επ' ωφελεία της.
Άλλωστε και οι μεταξύ τους σχέσεις δεν ήταν και τόσο αγαθές καθώς κατά την περίοδο της συνύπαρξής τους στα κορυφαία δημόσια αξιώματα της Θεσσαλονίκης, οι διαγκωνισμοί τους για την πρωτοκαθεδρία ήταν τόσο έντονοι ορισμένες φορές, που ήταν αδύνατον να παραμείνουν εσώκλειστοι στα ενδότερα των παρασκηνίων.
Τα ελληνοχριστιανικά ήθη, η διαφύλαξη της εθνικής συνειδήσεως της πόλης, και βεβαίως οι αγώνες για την υπεράσπιση της ελληνικότητας της Μακεδονίας, ήταν ζητήματα στα οποία ταυτίζονταν οι τρεις τους. Πέραν, όμως, των ιδεολογικών συγκλήσεων υπήρχαν και άλλου είδους σχέσεις, αλληλοεξυπηρετήσεων, πολιτικών αλλά και οικονομικών, στη βάση της ανταποδοτικότητας.
Σπανίως, πάντως, και οι τρεις μαζί κάθισαν στο ίδιο τραπέζι καθώς ο καθένας είχε το δικό του ταμπεραμέντο που δεν ταίριαζε με των άλλων δύο.
Προ Άνθιμου
Νομαρχία, δήμος και μητρόπολη διατηρούσαν παλαιόθεν αγαστές σχέσεις οι οποίες ωστόσο, στην προ Άνθιμου εποχή κινούνταν στο πλαίσιο της τυπικής συνεργασίας μεταξύ των τριών διακριτών θεσμών της πόλης.
Άλλωστε, προνομιακοί συνομιλητές της εκκλησίας ήταν συνήθως βουλευτές και κυβερνητικά στελέχη τα οποία φρόντιζαν να καρπωθούν κατ’ αποκλειστικότητα την όποια επιρροή διέθεταν στο εκκλησίασμα οι εκάστοτε μητροπολίτες.
Προϊόντος του χρόνου όμως, στο παιχνίδι της συνεννόησης με την εκκλησία μπήκαν και οι δύο τοπικοί άρχοντες. Ημερομηνίες – σταθμοί σε αυτό θεωρούνται το 1986 όταν δήμαρχος Θεσσαλονίκης εξελέγη ο Σωτήρης Κούβελας, το 1998 όταν στο δημαρχιακό θώκο κάθισε ο Βασίλης Παπαγεωργόπουλος, το 2002 όταν νομάρχης αναδείχθηκε ο Παναγιώτης Ψωμιάδης και φυσικά το 2004 όταν εξελέγη στο μητροπολιτικό θρόνο της Θεσσαλονίκης ο έως τότε Αλεξανδρουπόλεως, Άνθιμος.
Η άριστη σχέση του Κούβελα με τον εκκλησιαστικό παράγοντα μετέτρεψε την έως τότε περιστασιακή συνεργασία της Εκκλησίας με κατ’ επιλογή στελέχη του δήμου, σε καθολική και μόνιμη. Ωστόσο, λόγω του χαρακτήρα του και της πολιτικής ισχύος του, το πάνω χέρι σ’ αυτή τη σχέση και τα όριά της τα έθετε πάντοτε ο Κούβελας.
Υπέρ της ενίσχυσης του ρόλου της εκκλησίας στις αρχές της δεκαετίας του ’90 λειτούργησε η αναζωπύρωση του λεγόμενου “Μακεδονικού”. Μάλιστα με παρέμβαση του τότε υπουργού Εξωτερικών Αντώνη Σαμαρά, ο μητροπολίτης Παντελεήμων Β’ μίλησε στο συλλαλητήριο της 14ης Φεβρουαρίου 1992 για το “Μακεδονικό”, παρότι δεν προβλεπόταν στην απόφαση του δημοτικού συμβουλίου Θεσσαλονίκης.
Εντούτοις ο Παντελεήμων Β’ φρόντιζε να μην υπερβαίνει τα εσκαμμένα. Οι δημόσιες παρεμβάσεις του ήταν μετρημένες και αφορούσαν κυρίως τα εθνικά θέματα. Απέφευγε την ανάμειξη στις εκλογές, έργο που αναλάμβαναν συνήθως, κατώτεροι κληρικοί.
Οι υποδείξεις στον Καραμανλή
Όλα αυτά άλλαξαν άρδην μετά τον Ιούνιο του 2004. Ο Άνθιμος μετατέθηκε στη Θεσσαλονίκη στις 26 Απριλίου 2004 ως διάδοχος του εκλιπόντος Παντελεήμονος Β’, έπειτα από μια θυελλώδη συνεδρίαση της Ιεράς Συνόδου. Η μετάθεσή του μαζί και η εκλογή των νέων μητροπολιτών σε Κοζάνη και Ελευθερούπολη έγιναν αφορμή να δημιουργηθεί μεγάλη κρίση στις σχέσεις της Εκκλησίας της Ελλάδος με το Οικουμενικό Πατριαρχείο.
Η ενθρόνισή του έγινε στις 18 Ιουνίου 2004 στον καθεδρικό ναό της Αγίας Σοφίας. Προηγουμένως είχε διατελέσει για τριάντα χρόνια μητροπολίτης Αλεξανδρουπόλεως επιδεικνύοντας πλούσιο ποιμαντικό και κοινωνικό έργο αλλά και πολλές –συχνά ακραίες- παρεμβάσεις σε θέματα κεντρικής πολιτικής σκηνής.
Από την πρώτη κιόλας στιγμή της εγκατάστασης του Άνθιμου στην πόλη οι πάντες –και κυρίως το πολιτικό προσωπικό της- κατάλαβαν ότι ο νέος μητροπολίτης δεν θα περιορίζεται στον θεσμικό ρόλο του όπως ο προκάτοχός του. Θα διεκδικεί θέση πρωταγωνιστή και ρυθμιστή των εξελίξεων, στη Θεσσαλονίκη αλλά και γενικότερα.
Από τους πρώτους που το κατάλαβε αυτό ήταν ο Κώστας Καραμανλής ο οποίος στα πρώτα εγκαίνια που έκανε ως πρωθυπουργός στη ΔΕΘ τον Σεπτέμβριο του 2004, άκουσε εμβρόντητος τον μητροπολίτη να του υποδεικνύει σε πανελλήνια τηλεοπτική σύνδεση την πολιτική που θα έπρεπε να ακολουθήσει στο θέμα της ονομασίας του κράτους των Σκοπίων.
Άνθιμος - Παπαγεωργόπουλος
Η άφιξη του Άνθιμου στη Θεσσαλονίκη, έγινε σε μια χρονική στιγμή κατά την οποία ο Παπαγεωργόπουλος βρισκόταν στη μέγιστη πολιτική ισχύ του, στα μέσα της δεύτερης θητείας του, ενώ ο Ψωμιάδης, φρέσκος ακόμη στη νομαρχία, προσπαθούσε να πλασαριστεί ως ισότιμος παίκτης, στον ιδιότυπο ανταγωνισμό για την πολιτική ηγεμονία στην πόλη.
Η χημεία μεταξύ του μητροπολίτη και του δημάρχου Θεσσαλονίκης φάνταζε εξ αρχής μάλλον προβληματική καθώς, παρά την κοινή πελοποννησιακή καταγωγή τους, οι δυο τους είχαν διαφορετικό στυλ και ιδιοσυγκρασία.
Ο Παπαγεωργόπουλος έχοντας σχετικά πρόσφατη τη θριαμβευτική επανεκλογή του το 2002, απολάμβανε την πρωτοκαθεδρία του στη Θεσσαλονίκη την οποία δεν είχε προλάβει να αμφισβητήσει ο Ψωμιάδης. Δήμαρχος και μητροπολίτης δεν απέκτησαν ποτέ στενές προσωπικές σχέσεις και περιορίζονταν αυστηρά στο πρωτόκολλο.
Ωστόσο συνέπλεαν πλήρως στα εθνικά θέματα αλλά και στις γενικότερες πολιτικές πεποιθήσεις, και επί πλέον, οτιδήποτε ζητούσε ο μητροπολίτης από το δήμο, υλοποιούταν χωρίς δεύτερη συζήτηση. Στα συνήθη πάρε – δώσε περιλαμβάνονταν οι επιχορηγήσεις προς τη μητρόπολη αλλά και προς διάφορους ναούς καθώς και σε παραεκκλησιαστικές οργανώσεις.
Επίσης, πολλές από τις δράσεις της μητρόπολης έβρισκαν θέση στο επίσημο πρόγραμμα των “Δημητρίων”. Παράλληλα, μεγάλο μέρος της κοινωνικής πολιτικής του (δωροεπιταγές, συσσίτια κ.ά.) ο δήμος το διεκπεραίωνε σε συνεννόηση ή δια μέσου της μητρόπολης. Παρόλα αυτά τις σχέσεις του Άνθιμου με τον Παπαγεωργόπουλο τις χαρακτήριζε μια μάλλον ψυχρότητα η οποία δεν εκδηλώθηκε όμως ποτέ δημόσια.
Πιο κοντά με τον Ψωμιάδη
Αντιθέτως, οι σχέσεις του μητροπολίτη με το νομάρχη ήταν αγαστές καθώς είχαν μεγαλύτερη ιδεολογική ταύτιση. Πέραν αυτού, ο Ψωμιάδης είχε αντιληφθεί ότι για να αποσπάσει την πρωτοκαθεδρία στην πόλη από τον Παπαγεωργόπουλο, του ήταν χρήσιμη η συμμαχία με τον Άνθιμο.
Έτσι, οι δύο τους, εκτός από την ιδεολογική τους συγγένεια καλλιέργησαν στενότερες σχέσεις αλληλοεξυπηρέτησης στη βάση της προώθησης κοινών συμφερόντων.
Πρόσωπο κλειδί σε αυτού του είδους τις συναλλαγές είχε αποτελέσει το τότε προϊστάμενος της Διεύθυνσης Τεχνικών Υπηρεσιών (ΔΤΥ) της νομαρχίας, Αλέξανδρος Κωνσταντινίδης. Πριν να έρθει στη Θεσσαλονίκη ο εκλιπών πλέον, Κωνσταντινίδης ζούσε επί σειρά ετών στην Αλεξανδρούπολη όπου γνωρίστηκε με τον Άνθιμο.
Ως ιδιώτης μηχανικός – κατασκευαστής συνεργάστηκε στενά μαζί του σε πολλά από τα έργα που κατασκεύασε η μητρόπολη Αλεξανδρουπόλεως.
Μία από τις πολλές εξυπηρετήσεις τις οποίες έκανε ο νομάρχης προς τον μητροπολίτη, ήταν και η απόπειρα ανοικοδόμησης οικοπέδου 32 στρεμμάτων στο Πανόραμα. Το οικόπεδο είχε δοθεί κατά κυριότητα στη μητρόπολη από τον τότε υφυπουργό Αλέξανδρο Κοντό με σκοπό την ανέγερση εκκλησιαστικού ιδρύματος.
Ωστόσο ως φορέας κατασκευής του έργου εμφανίστηκε η ΔΤΥ της νομαρχίας στην οποία ήταν προϊστάμενος ο εκλεκτός του μητροπολίτη. Προκειμένου, μάλιστα, να εκδοθεί πολεοδομική άδεια, η ΔΤΥ διαβεβαίωσε ότι το ρέμα το οποίο διέρχεται από το οικόπεδο ήταν ανενεργό.
Επιπλέον, εν μία νυκτί, κατόπιν σχετικής αδείας της ΔΤΥ, ιδιώτης εργολάβος αποψίλωσε το οικόπεδο από τα δέντρα τα οποία υπήρχαν, καθώς η έκταση ήταν χαρακτηρισμένη δασική και υπήρχε φόβος εξ αιτίας αυτού να κολλήσει το έργο. Η μεθόδευση αυτή αποκαλύφθηκε από τον Τύπο κι έτσι το σχέδιο ναυάγησε.
Χρονιά - σταθμός το 2010
Οι εσωτερικές πολιτικές ισορροπίες στη Θεσσαλονίκη άρχισαν να διαφοροποιούνται μετά το 2010. Ο Παπαγεωργόπουλος, αποδυναμωμένος πλέον, υπό το βάρος των οικονομικών σκανδάλων στο δήμο, όδευε προς το τέλος της τρίτης και τελευταίας θητείας του στο δημαρχιακό αξίωμα.
Την ίδια ώρα ο Ψωμιάδης βρισκόταν στο απόγειο της πολιτικής ισχύος του, καθώς μετά δύο θητείες ως νομάρχης, είχε εκλεγεί πρώτος περιφερειάρχης στην Κεντρική Μακεδονία, ενώ ένα χρόνο νωρίτερα, έφτασε να είναι μεταξύ των διεκδικητών της ηγεσίας της Νέας Δημοκρατίας.
Πανίσχυρος, ένιωθε όμως και ο Άνθιμος, έχοντας συμπληρώσει ήδη έξι χρόνια στον επίζηλο μητροπολιτικό θρόνο της Θεσσαλονίκης.
Ισχύς η οποία τον οδηγούσε ενίοτε σε υπερβολές και αλαζονικές συμπεριφορές. Σε μια τέτοια στιγμή αλαζονείας, ανήμερα του Αγίου Δημητρίου το 2010, ο Άνθιμος επιτέθηκε στον τότε υποψήφιο δήμαρχο Γιάννη Μπουτάρη, εντός μάλιστα του ιερού ναού, λέγοντάς του, εις επήκοον των πιστών, ότι “όσο ζω εγώ εσύ δεν θα δεις δημαρχία”.
Αφορμή για την επίθεση του μητροπολίτη στον Μπουτάρη είχαν αποτελέσει επικριτικοί χαρακτηρισμοί του υποψήφιου δημάρχου σε βάρος του Άνθιμου τον οποίο είχε αποκαλέσει “μουτζαχεντίν”. Η ωμή παρέμβαση του μητροπολίτη στην εκλογική διαδικασία θεωρήθηκε ως έμμεση πριμοδότηση προς την υποψηφιότητα του Κώστα Γκιουλέκα που τελικά, όμως, γύρισε μπούμερανγκ.
Στις εκλογές που ακολούθησαν λίγες ημέρες αργότερα ο Μπουτάρης εξελέγη δήμαρχος με μόλις 329 ψήφους διαφορά καθώς, μετά την επίθεση από τον Άνθιμο, είχε κατορθώσει να συσπειρώσει κρίσιμο μέρος του εκλογικού σώματος.
Λίγους μήνες αργότερα, τον Απρίλιο του 2011, υπό το βάρος των δικών του σκανδάλων, ο Ψωμιάδης ετέθη σε αργία από περιφερειάρχης και λίγο καιρό μετά εξέπεσε του αξιώματος. Ο Άνθιμος βρήκε ισορροπίες με τον Μπουτάρη, εξαιρουμένων των διαφωνιών τους για το “Μακεδονικό” και για το Thessaloniki (Gay) Pride.
Άλλωστε, ο Άνθιμος ήταν κατά κάποιον τρόπο, σπιτονοικοκύρης του Μπουτάρη καθώς ο τότε δήμαρχος διέμενε σε ένα παλιό ρετιρέ το οποίο ανήκε στο “Χαρίσειο Ίδρυμα”, πρόεδρος του οποίου ήταν ο μητροπολίτης.
Η παραίτηση
Προϊόντος του χρόνου η παντοδυναμία του Άνθιμου εξασθένησε. Οι πολιτικοί του σύμμαχοι σε δήμο και νομαρχία είχαν αποχωρήσει, και μάλιστα κατά τρόπο ατιμωτικό, ενώ το “Μακεδονικό” και το gay pride δεν έκοβαν πλέον εισιτήρια.
Τα σοβαρά προβλήματα υγείας τα οποία αντιμετώπιζε τα τελευταία χρόνια τον οδήγησαν σταδιακά εκτός δημόσιας σφαίρας, απομονωμένο στο μητροπολιτικό μέγαρο, περιστοιχιζόμενο από δύο, τρεις συνεργάτες του. Είναι κοινό μυστικό ότι εδώ και τουλάχιστον δύο χρόνια ο μητροπολίτης δεν ήταν σε θέση να ασκήσει τα καθήκοντά του, όχι μόνον τα εκκλησιαστικά.
Εκ της θέσεώς του ο Άνθιμος είχε την ευθύνη διαφόρων Ιδρυμάτων, όπως το “Παπάφειο”, το “Χαρίσειο”, στα οποία κουμάντο έκαναν άλλοι, εξ ονόματός του, άνθρωποι που σιτίζονταν παλαιότερα από τα “συστήματα” του Ψωμιάδη και του Παπαγεωργόπουλου.
Οι κατά καιρούς, διακριτικές στην αρχή, αλλά πιεστικές στη συνέχεια, παραινέσεις της ηγεσίας της Ελλαδικής Εκκλησίας προς τον Άνθιμο, να υποβάλει την παραίτησή του, προσέκρουαν στην αρνητική στάση του την οποία υποδαύλιζαν όσοι είχαν συμφέροντα από τη διατήρηση αυτής της ιδιάζουσας κατάστασης.
Όλα αυτά ως την περασμένη Τρίτη όταν ο μητροπολίτης επείσθη τελικώς να παραιτηθεί, έπειτα από την αποφασιστική παρέμβαση τριμελούς αντιπροσωπείας της Ιεράς Συνόδου της Εκκλησίας της Ελλάδος.
ΣΧΟΛΙΑ