Του Νίκου Ασλανίδη

Ο Στέργιος Αράπογλου, είναι χειρουργός στην Ε’ πανεπιστημιακή χειρουργική κλινική του Ιπποκράτειου νοσοκομείου της Θεσσαλονίκης. Είναι πατέρας τεσσάρων παιδιών και Σπαρταθλητής. Έχει τρέξει σε δεκάδες αγώνες μεγάλων αποστάσεων και την περασμένη Δευτέρα 3 Απριλίου, ξεκίνησε τον μεγαλύτερο αγώνα της ζωής του... Θα διανύσει τρέχοντας 3.000 χιλιόμετρα σε 50 ημέρες!

Ξεκίνησε από τα Μαράσια του νομού Έβρου και θα φτάσει ως την Κρήτη, περνώντας από 62 μαρτυρικούς τόπους που υπέστησαν Ολοκαυτώματα κατά τη διάρκεια της γερμανικής κατοχής.

Όπως λέει ο ίδιος στη «ΜτΚ» με αυτόν τον τρόπο θέλει να αναδείξει την τραγική ιστορία των μαρτυρικών πόλεων και χωριών και να μπει επιτέλους η ιστορία τους στα σχολικά βιβλία.

Κύριε Αράπογλου, πώς προέκυψε αυτή η ιδέα;

Η ιδέα προέκυψε από κοινού με τον δάσκαλο των υπεραποστάσεων, τον Τάκη Σκουλή. Είναι ένα εγχείρημα το οποίο το ετοιμάζουμε τα τελευταία πέντε χρόνια. Με αυτό ασχολούμαστε σχεδόν καθημερινά, με την οργάνωση, τον προγραμματισμό και κυρίως με τη νοηματοδότηση και τον σκοπό για τον οποίο θα γίνει. Έχει τεθεί υπό την αιγίδα του Εθνικού Συμβουλίου Διεκδίκησης των Οφειλών της Γερμανίας προς την Ελλάδα, του ΕΣΔΟΓΕ. Έτσι, λοιπόν, αποφασίσαμε να γίνει διέλευση από 23 μνημεία Ολοκαυτωμάτων που συνέβησαν κατά την περίοδο 1940-1945 στην ηπειρωτική Ελλάδα και από άλλα 39 μνημεία στην Κρήτη. Βέβαια, το σύνολο των ολοκαυτωμάτων που έγιναν στην Ελλάδα είναι 1.170, όπως είναι επίσημα καταγεγραμμένα, αλλά είναι αδύνατο να περάσουμε από όλα...

Γιατί ξεκινήσατε από τα Μαράσια;

Ξεκίνησα για συμβολικούς λόγους, από τα Μαράσια, μπροστά από το σπίτι της κυράς Βασιλικής Λαμπίδου. Όπως αναδείξατε εσείς μέσα από την εκπομπή σας, η Βασιλική Λαμπίδου ήρθε από το Μέγα Ζαλούφι της ανατολικής Θράκης, με την ανταλλαγή των πληθυσμών, και ζούσε στο χωριό Μαράσια του νομού Έβρου, στο τελευταίο σπίτι του χωριού, δίπλα στο ακριτικό φυλάκιο. Ήταν η μάνα και η γιαγιά για τους στρατιώτες που φρουρούν τα σύνορα και σήκωνε κάθε πρωί την ελληνική σημαία. Αυτή η γυναίκα πέθανε σε ηλικία 107 ετών εκεί στα Μαράσια γι’ αυτό θα ξεκινήσω έξω από το σπίτι της, τη Δευτέρα 3 Απριλίου, στις 7 το πρωί, καθώς αποτελεί ένα πραγματικό σύμβολο αγνού πατριωτισμού και ανιδιοτελούς προσφοράς.

Ποιους μαρτυρικούς τόπους θα επισκεφθείτε;

Ο πρώτος μαρτυρικός τόπος που συνάντησα, είναι η Ξυλαγανή στο νομό Ροδόπης, την τρίτη ημέρα, αφού έτρεξα μέχρι εκεί 194 χιλιόμετρα. Συνολικά, στην ηπειρωτική Ελλάδα θα διανυθούν περίπου 2.350 χιλιόμετρα, σε 38 ημέρες και στη συνέχεια θα μεταβούμε στην Κρήτη όπου θα διανύσουμε άλλα 694 χιλιόμετρα σε 12 ημέρες.

Μετά την Ξυλαγανή σε ποιους μαρτυρικούς τόπους θα πάτε;

Μετά την Ξυλαγανή θα περάσουμε στο νομό Δράμας και θα πάμε στο μαρτυρικό Δοξάτο, στη Χωριστή και την Προσοτσάνη. Στη συνέχεια, στο νομό Σερρών, θα πάμε στα Άνω και Κάτω Κερδύλια και κατόπιν στο νομό Θεσσαλονίκης, στον Χορτιάτη. Το Πάσχα θα περάσουμε στο νομό Πέλλας, στα Γιαννιτσά και στο Ελευθεροχώρι και στη συνέχεια θα πάμε στο νομό Κοζάνης, στα μαρτυρικά χωριά Πύργοι, Μεσόβουνο και Ερμακιά. Από εκεί θα κατευθυνθούμε προς το Λέχοβο του νομού Φλωρίνης και αμέσως μετά στην Κλεισούρα του νομού Καστοριάς και από την παλαιά εθνική οδό Κοζάνης-Ιωαννίνων θα φτάσουμε στους Λιγκιάδες...

Δεν σας αποθαρρύνει το γεγονός ότι αυτά τα χωριά της Δυτικής Μακεδονίας και της Ηπείρου είναι σε μεγάλο υψόμετρο;

Όταν κάποιος αποφασίζει να κάνει κάτι τέτοιο πρέπει να έχει απόλυτη συνείδηση και αυτογνωσία, να έχει την ιδιοσυγκρασία και την εμπειρία για να ανταπεξέλθει σε αυτές τις συνθήκες. Αλίμονο αν κάποιος σκέφτεται την κόπωση ή τα προβλήματα που έχει να διαχειριστεί. Αυτά είναι αυτονόητα και θα πρέπει να ξέρει να τα αντιμετωπίζει ένας αθλητής. Στο νομό Ιωαννίνων, μετά τους Λιγκιάδες, θα πάμε στη Μουσιωτίτσα και ακολούθως στο νομό Θεσπρωτίας, στην Παραμυθιά. 

Εν συνεχεία, στο μαρτυρικό Κομμένο του νομού Άρτας και μετά θα ακολουθήσουμε παράλληλα την Ιονία Οδό, περνώντας από Αμφιλοχία, Αγρίνιο, Μεσολόγγι, Ναύπακτο και θα φτάσουμε στο μαρτυρικό Δίστομο. Από τον Ισθμό της Κορίνθου θα περάσουμε στην Πελοπόννησο και θα κατευθυνθούμε στα Καλάβρυτα με μία προηγούμενη στάση στην Ιερά Μονή του Μεγάλου Σπηλαίου. 

Από εκεί θα συνεχίσουμε στην Κλειτορία, στη Βλαχέρνα Αρκαδίας, στο Μονοδένδρι Λακωνίας, στη Σπάρτη, στους Αγίους Αναργύρους και στον Άγιο Δημήτριο του Ζάρακος για να καταλήξουμε στο Γύθειο, από όπου θα πάμε με πλοίο στην Κρήτη, εφόσον βολέψει το δρομολόγιο.

Σε κάθε μαρτυρικό τόπο θα σας περιμένουν εκπρόσωποι των τοπικών αρχών;

Ναι, όπως σας είπα το εγχείρημα έχει τεθεί υπό την αιγίδα του Εθνικού συμβουλίου Διεκδίκησης των Οφειλών της Γερμανίας προς την Ελλάδα και ήδη έχουν ενημερωθεί όλοι οι εκπρόσωποι για να γίνει κάποια σεμνή τελετή, ένα τρισάγιο και μία αναφορά μνήμης για τα γεγονότα που έγιναν τότε. Σκοπός μας είναι να αναδειχθούν τα γεγονότα, ο διαρκής αγώνας που γίνεται για μνήμη και αποζημίωση των θυμάτων των ολοκαυτωμάτων που συνέβησαν κατά την περίοδο της κατοχής.

Το Εθνικό συμβούλιο διεκδικεί και αποζημιώσεις από τη Γερμανία. Πώς βλέπετε εσείς αυτό το αίτημα;

Απαιτούμε να δοθούν όλες οι αποζημιώσεις γιατί τα εγκλήματα πολέμου δεν παραγράφονται. Και δεν είναι μόνο οι αποζημιώσεις. Η Γερμανία πρέπει να πληρώσει και το αναγκαστικό κατοχικό δάνειο που πήρε από την Ελλάδα. Το τραγικό είναι ότι οι νέες γενιές γνωρίζουν ελάχιστα για όλα αυτά τα τόσο σοβαρά ζητήματα. Δυστυχώς, το επίσημο γερμανικό κράτος προσπαθεί να αποφύγει την καταβολή των αποζημιώσεων και του κατοχικού δανείου. 

Το χειρότερο όμως είναι η ύπουλη διείσδυση που επιχειρεί η Γερμανία στο εκπαιδευτικό μας σύστημα, με την ίδρυση διαφόρων «Ιδρυμάτων» και «Ταμείων», όπως είναι το «Ελληνογερμανικό Ίδρυμα Νεολαίας», το «Ελληνογερμανικό Ταμείο για το Μέλλον», η «Ελληνογερμανική Συνέλευση» κ.λπ., τα οποία χρησιμοποιεί ως Δούρειο Ίππο και δυστυχώς συμμετέχουμε κι εμείς οικονομικά στη χρηματοδότησή τους και μάλιστα ισότιμα! Έτσι, προσπαθούν να δημιουργήσουν μία «κοινή κουλτούρα ιστορίας» ανάμεσα στους δύο λαούς για τα γεγονότα του 1940-45, δηλαδή να δικαιολογήσουν τα εγκλήματα πολέμου και να εξισώσουν το θύτη με το θύμα. Στοχεύουν με αυτά τα ιδρύματα να στρογγυλέψουν τις γωνίες, να στρεβλώσουν, να παραμορφώσουν και τελικά να ξαναγράψουν την ιστορία όπως τούς συμφέρει.

Πώς μπορεί όμως να δικαιολογηθεί το γεγονός ότι σε αναρίθμητες περιπτώσεις οι ναζί ξεκοίλιαζαν έγκυες γυναίκες; Πώς μπορεί να δικαιολογηθεί η πράξη που έκαναν οι Γερμανοί στο Κομμένο της Άρτας όπου έβαλαν βαμβάκι με βενζίνη στο στόμα των μωρών του Ευθύμιου Κολατσιώτη και τούς βάλανε φωτιά, απολαμβάνοντας τη θηριωδία τους; Δεν φταίει η νεολαία μας που δεν τα γνωρίζει όλα αυτά. 

Υπάρχει ένα κενό στο εκπαιδευτικό μας σύστημα. Είναι θέματα πολύ ευαίσθητα, πολύ σοβαρά, με μεγάλη βαρύτητα στην εθνική μας συνείδηση. Ας μην ξεχνάμε ότι υπάρχουν ακόμη εν ζωή άτομα που έζησαν τα γεγονότα, που έχουν μνήμες τραυματικές και γι’ αυτό θα πρέπει πάντα να τα προσεγγίζουμε με την προσήκουσα σοβαρότητα. Πρέπει να επιμείνουμε στον δίκαιο αγώνα, για μνήμη και δικαιοσύνη και να είμαστε ανυποχώρητοι...

Το εγχείρημα σας φαίνεται αρκετά δύσκολο. Έχετε κάνει στο παρελθόν κάτι ανάλογο;

Το 2018 κατάφερα να υλοποιήσω το όραμα, που είχε μείνει ανεκπλήρωτο, του μεγάλου δασκάλου μου, του Τάκη Σκουλή, να διατρέξει δηλαδή ολόκληρη την ηπειρωτική Ελλάδα από το Ορμένιο του νομού Έβρου μέχρι το Ακρωτήριο Ταίναρο του νομού Λακωνίας, μία απόσταση 1519 χιλιομέτρων σε 24 μέρες. Ο στόχος ήταν τριπλός: ο σεβασμός στο δάσκαλο, ο καθαρός αθλητισμός χωρίς αναβολικά και η πρόληψη των τροχαίων δυστυχημάτων, καθώς στην Ε’ Χειρουργική Κλινική του «Ιπποκρατείου» ασχολούμαστε σχεδόν καθημερινά με τροχαία ατυχήματα. 

Το 2011, μετά τον τερματισμό στο Σπάρταθλο, που είναι ο δυσκολότερος αγώνας στο είδος του παγκοσμίως, με μεγάλο ιστορικό υπόβαθρο, ξεκίνησα να σχεδιάζω μεγάλες διαδρομές-διασχίσεις, με στόχο κάποια ανιδιοτελή κοινωνική προσφορά. Ως οδηγό είχα και έχω μία εικόνα που αντίκρισα όταν ήμουν φοιτητής έξω από το γραφείο του αείμνηστου καθηγητού, του καρδιοχειρουργού Παναγιώτη Σπύρου. 

Είχε έξω από το γραφείο του μία κορνίζα που έγραφε: «Δεν νοείται κοινωνική προσφορά χωρίς προσωπική θυσία»... Γι’ αυτό λέω ότι από τη στιγμή που αποφασίζεις πραγματικά να προσφέρεις στο κοινωνικό σύνολο, στην πατρίδα σου, θα πρέπει αυτό να το κάνεις ανιδιοτελώς και έχοντας πλήρη επίγνωση ότι θα χρειαστεί να θυσιάσεις πάρα πολλά πράγματα από τον προσωπικό σου χρόνο, από την ίδια την οικογένειά σου... Πιστεύω ότι αυτές οι προσπάθειες δεν πρέπει να συνδέονται με χορηγούς...

Δηλαδή δεν θα έχετε κάποιον χορηγό;

Όχι, όλα τα έξοδα θα καλυφθούν από εμένα. Θα με συνοδεύει ένας πολύ καλός μου φίλος, ο Γιάννης ο Κουφός, ο οποίος προσφέρθηκε και θα είναι μαζί μου όλες αυτές τις ημέρες. Ο Γιάννης ανήκει σε αυτή την πολύ σπάνια ομάδα ανθρώπων που προσφέρει ανιδιοτελώς και σιωπηλά. 

Στο αυτοκίνητο θα έχουμε τις προμήθειες σε τρόφιμα, κάποια ελάχιστα φάρμακα, το ρουχισμό μας και ο Γιάννης θα καταγράφει συγχρόνως στιγμιότυπα από το εγχείρημα. Θα υπάρχουν καθημερινά φωτογραφίες και βίντεο τα οποία θα τα βλέπετε στο διαδίκτυο. Πριν λίγες μέρες ολοκληρώθηκε η ιστοσελίδα μας στο διαδίκτυο και θα μπορεί ο καθένας να βλέπει σε ζωντανό χρόνο πού βρισκόμαστε κάθε στιγμή https://www.livetrack24.com/2023/olokautomata.

Πόσα χιλιόμετρα θα κάνετε καθημερινά;

Σύμφωνα με το πρόγραμμα θα διανύονται καθημερινά κατά μέσο όρο 60 με 65 χιλιόμετρα. Αυτό βέβαια είναι κάτι σχετικό γιατί υπάρχουν ημέρες που έχουμε πάρα πολλά βουνά ή θα πρέπει να κάνουμε στάσεις σε μνημεία.

Για να τα καταφέρετε θα πρέπει να έχετε πολύ ενέργεια. Εσείς από πού αντλείτε δύναμη;

Αντλώ δύναμη από την πίστη στο σκοπό μου και τη μητέρα όλων μας, την Παναγία. Πιστεύω ότι εφόσον είναι ευλογημένη μία προσπάθεια από επάνω θα τα καταφέρω. Δεν νομίζω ότι μπορώ να τα καταφέρω διαφορετικά...

Αυτή την περίοδο κάνετε πιο εντατικές προπονήσεις;

Η αλήθεια είναι ότι ψάχνω μέρες και ώρες για να προπονηθώ. Καταλαβαίνετε ότι για να πετύχει αυτό το εγχείρημα θα πρέπει και η προπόνηση να είναι ανάλογη και σε χιλιόμετρα και σε βαθμό δυσκολίας για να μπορέσεις να φέρεις το σώμα σου στην επιθυμητή κατάσταση. 

Έχω την εμπειρία αλλά δεν έχω το χρόνο γιατί εργάζομαι πολλές ώρες στο νοσοκομείο. Με πολύ δυσκολία βρίσκω κάποιες ώρες για να προπονηθώ δύο με τρεις φορές την εβδομάδα. Βάζω όμως πολύ υψηλό δείκτη δυσκολίας. 

Είναι τελείως διαφορετικό να έχεις κοιμηθεί 8 ώρες το βράδυ και να πας το πρωί να τρέξεις με τη δροσιά στο μαλακό ταρτάν του Καυταντζογλείου και τελείως διαφορετικό να είσαι δύο μέρες άυπνος, λόγω εφημεριών, και την τρίτη μέρα να πας να τρέξεις μεσημέρι για τέσσερις με πέντε ώρες στην παραθαλάσσια ζώνη του Καλοχωρίου που πηγαίνω συνήθως, σε ένα κακοτράχαλο δρόμο, απόλυτα εκτεθειμένο στον ήλιο...

Κλείνοντας ποιο είναι το μήνυμα που θέλετε να στείλετε;

Κύριε Ασλανίδη, όποιος πέθανε για την πατρίδα είναι ήρωας. Το αίμα που έτρεξε ήταν αίμα ελληνικό! Δεν έχει καμία σημασία αν ο ήρωας αυτός σκεφτόταν δεξιόστροφα ή αριστερόστροφα στη ζωή του. Θυσιάστηκε για την Ελλάδα! 

Το μήνυμα είναι ο διαρκής και ανυποχώρητος αγώνας για μνήμη, δικαιοσύνη και καταβολή των αποζημιώσεων από το Γερμανικό κράτος στην πατρίδα μας για την περίοδο του 1940-45. Μιλάμε για τις σφαγές των αμάχων, για το λιμό την περίοδο της κατοχής και για τις θηριωδίες που έκαναν οι Γερμανοί ναζί με τους Ιταλούς, Βουλγάρους αλλά και τους Έλληνες συνεργάτες τους. 

Επίσης, θα κάνουμε μία πρόταση στο Ινστιτούτο Εκπαιδευτικής Πολιτικής του υπουργείου Παιδείας και Θρησκευμάτων που είναι ο επιτελικός επιστημονικός φορέας για τον καθορισμό της διδακτέας ύλης στα σχολικά βιβλία. Θέλουμε να διδάσκονται αυτήν την ιστορία οι μαθητές της Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης συστηματικά, βάσει οργανογράμματος, και όχι να επαφίεται στη διακριτική ευχέρεια του διευθυντή ή του συλλόγου διδασκόντων Καθηγητών κάθε Σχολείου. Να μάθουν τα παιδιά την ιστορία των ολοκαυτωμάτων που συνέβησαν στην πατρίδα μας αλλά κυρίως τις επιπτώσεις που υπήρξαν από τα ολοκαυτώματα αυτά. 

Έτσι θα διατηρηθεί η μνήμη στις νεότερες γενιές, οι οποίες δικαιολογημένα σε λίγο καιρό δε θα γνωρίζουν τίποτα από όλα αυτά. Κατά τη γνώμη μου, η διατήρηση της μνήμης είναι και ο ισχυρότερος αποτρεπτικός παράγοντας για να μην επαναληφθούν παρόμοια γεγονότα στο μέλλον. Γιατί το δέντρο της ελευθερίας στην πολύπαθη πατρίδα μας ποτίζεται όχι μόνο με το αίμα γενναίων αγωνιστών αλλά και με το αίμα αθώων θυμάτων όπως στα Ολοκαυτώματα…

*Δημοσιεύθηκε στη "ΜτΚ" στις 09.04.2023