Η ψήφιση του νομοσχεδίου του υπουργείου Παιδείας που ορίζει την αναβάθμιση των δημόσιων πανεπιστήμιων και παράλληλα ανοίγει τον δρόμο για την ίδρυση μη κρατικών-μη κερδοσκοπικών ιδρυμάτων, ως παραρτήματα πανεπιστημίων ξένων χωρών, δίνει και επισήμως τη δυνατότητα σε ιδιωτικά κολλέγια της χώρας και όχι μόνον, να προχωρήσουν σε επενδύσεις που θα οδηγήσουν στην πανεπιστημιοποίησή τους.

Μπορεί ακόμη να μην έχει ξεκινήσει η κατάθεση των σχετικών αιτήσεων στην Εθνική Αρχή Ανώτατης Εκπαίδευσης που θα δίνει το «πράσινο φως», ωστόσο οι ενδιαφερόμενοι κάνουν φύλλο και φτερό τον νόμο, προκειμένου να εξετάσουν τις δυνατότητές τους.

Για την ώρα, έντονο ενδιαφέρον για την ίδρυση μη κρατικών ΑΕΙ φέρεται να έχει εκδηλωθεί από πανεπιστήμια της Βρετανίας, της Κύπρου και της Αμερικής. Πρόεδροι Κολλεγίων που δραστηριοποιούνται σε Θεσσαλονίκη και Αθήνα αποκαλύπτουν στη «ΜτΚ» πως ήδη ετοιμάζουν τις προτάσεις τους, με τις πληροφορίες να αναφέρουν ότι σχολές Νομικής, Ιατρικής, Πληροφορικής είναι αυτές που θα ιδρυθούν πρώτες. 

Από την πλευρά της η κυβέρνηση έχει ξεκαθαρίσει πως η χώρας μας έχει θέσει τα πιο αυστηρά κριτήρια στην Ευρώπη για την εγκατάσταση παρατημάτων ξένων πανεπιστήμιων. Μεταξύ των προϋποθέσεων ίδρυσης, πέραν των οικονομικών, είναι να διαθέτουν δικό τους κάμπους και τουλάχιστον τρεις σχολές. Το πτυχίο των αποφοίτων θα είναι ίδιο με αυτό του μητρικού πανεπιστημίου. Στόχος της κυβέρνησης είναι η Ελλάδα να μετατραπεί σε περιφερειακό εκπαιδευτικό κέντρο και το 2025 να υπάρξουν τα πρώτα απτά αποτελέσματα.

Ήδη λειτουργούν 33 Κολλέγια

Από τα 33 ιδιωτικά κολλέγια που λειτουργούν ήδη στην Ελλάδα ως παραρτήματα ξένων εκπαιδευτικών ιδρυμάτων, εκ των οποίων τα 11 στη Θεσσαλονίκη, ελάχιστα είναι αυτά που θα μπορέσουν τελικά να ιδρύσουν μη κρατικά πανεπιστήμια, σύμφωνα με τον Βασίλη Δασκαλάκη, πρόεδρο του Συλλόγου «Ελληνικά Κολλέγια» που λειτουργεί από την ίδρυση των Ιδιωτικών Κολλεγίων το 2011. Συνολικά στα κολλέγια της χώρας φοιτούν περίπου 32.000 φοιτητές εκ των οποίων υπολογίζεται πως περισσότεροι από 6.000 σπουδάζουν σε Κολλέγια της Θεσσαλονίκης. 

Σύμφωνα με τον κ. Δασκαλάκη από τα 33 κολλέγια, τα έξι μεγαλύτερα αντιπροσωπεύουν το 85% της αγοράς. Λέει κατηγορηματικά στη «ΜτΚ» πως ο νόμος για τα μη κρατικά πανεπιστήμια «δεν έγινε για τα κολλέγια που έχουν επαγγελματική αναγνώριση αλλά όχι ακαδημαϊκή. Όποιος τηρεί τις προϋποθέσεις, θα μπορεί να ιδρύσει παράρτημα ωστόσο, δεν είναι εύκολο να μαζέψει κανείς τα τουλάχιστον 5 εκατ. ευρώ που προαπαιτούνται για την ίδρυσή τους και από εκεί και πέρα μην ξεχνάμε πως πρόκειται για μη κερδοσκοπικά ιδρύματα, ενώ τα κολλέγια είναι ιδιωτικές επιχειρήσεις. Δεν ξέρουμε ακόμα τις ακριβείς προϋποθέσεις και δυνατότητες του νόμου. Για να μετατραπεί ένα κολλέγιο σε παράρτημα ξένου ιδρύματος, σημαίνει πως εκείνοι (σ.σ. το πανεπιστήμιο του εξωτερικού) έχουν τον πρώτο και τελευταίο λόγο». 

Ο κ. Δασκαλάκης σημειώνει πως «εάν κάποιος έχει τα απαιτούμενα κονδύλια και αποφασίσει να ρισκάρει και να επενδύσει στα μη κρατικά, ελπίζοντας πως κάποια μέρα θα αλλάξει το άρθρο 16 και θα επιτραπεί η κερδοφορία όπως προβλέπεται στην Υγεία και στα ιδιωτικά σχολεία, κανείς δεν μπορεί να το αποκλείσει. Όπου βέβαια πρέπει να βρουν και το πανεπιστήμιο του εξωτερικού με το οποίο θα συνεργαστούν, γιατί την αίτηση την κάνει το πανεπιστήμιο και όχι ο ιδιώτης».

«Απαιτητικές προϋποθέσεις»

Ο κ. Δασκαλάκης περιγράφει πως οι προϋποθέσεις ίδρυσης των μη κρατικών Πανεπιστήμιων είναι αρκετά απαιτητικές κι έτσι «δεν μπορούμε να γνωρίζουμε πόσα τελικά θα ιδρυθούν ώστε να αποτρέψουν τον κόσμο από το να στέλνει τα παιδιά του σε ιδιωτικά κολλέγια, τα οποία έχουν εμπειρία δεκαετιών και παρέχουν επαγγελματική αναγνώριση. Τα κολλέγια δεν απευθύνονται στους πλούσιους, που εκ των πραγμάτων στέλνουν τα παιδιά τους για σπουδές στο εξωτερικό». 

Τονίζει πως μπορεί συνάδερφοί του να κρατούν κλειστά τα χαρτιά τους ωστόσο, δεν παύει να απαιτείται μία σοβαρότατη επένδυση. «Σίγουρα, θα υπάρξουν μερικοί μεγάλοι που ενδεχομένως θα ενδιαφερθούν για να ιδρύσουν μη κρατικά πανεπιστήμια αρκεί τα πανεπιστήμια τα οποία εκπροσωπούν σαν κολλέγια, να τους θεωρήσουν παραρτήματά τους, διαδικασία που δεν θα είναι καθόλου εύκολη», περιγράφει. Ο πρόεδρος του Συνδέσμου Ιδιοκτητών Ελληνικών Κολλεγίων αναφέρει πως στα κολλέγια τα δίδακτρα των προπτυχιακών κυμαίνονται από 5.000 έως 8.000 ευρώ και μέχρι 10.000 ευρώ τα μεταπτυχιακά. 

«Το πτυχίο που λαμβάνουν οι απόφοιτοι των κολλεγίων θα είναι το ίδιο με αυτό των μη κρατικών πανεπιστημίων», λέει και εξηγεί πως θα προκύψουν ζητήματα όπως το εάν θα υπάρξει δυνατότητα συστέγασης των κολλεγίων με τα μη κρατικά που θα έχουν το ίδιο πρόγραμμα σπουδών από το ίδιο πανεπιστήμιο. «Πρόκειται για ζητήματα που ακόμα δεν έχουν οριστεί κι εμείς θα πρέπει να τα δούμε για να κινηθούμε ανάλογα. Τα μικρότερα κολλέγια δεν αποκλείεται να συνεργαστούν προκειμένου να ιδρύσουν μη κρατικά πανεπιστήμια».

Οι σχολές που ετοιμάζονται

Ιδιωτικά πανεπιστήμια της Κύπρου έχουν ήδη εκδηλώσει το ενδιαφέρον τους για να ιδρύσουν στην Ελλάδα μη κερδοσκοπικά ιδρύματα, σύμφωνα με τον κ. Δασκαλάκη. «Την τελευταία πενταετία, 18.000 Έλληνες έφυγαν για να σπουδάσουν στην Κύπρο, με αποτέλεσμα το ΑΕΠ της χώρας να αυξηθεί κατά 6%. Και τώρα, θα ιδρύσουν τα κυπριακά πανεπιστήμια, παραρτήματα στην Ελλάδα», παρατηρεί ο ίδιος.

Ο Γιώργος Δέλλιος πρώην αντιπρύτανης στο ΑΠΘ και πρώην Κοσμήτορας της Νομικής Σχολής ΑΠΘ λέει στη «ΜτΚ» πως «Η Νομική θα συγκαταλέγεται στα υπό ίδρυση μη κρατικά πανεπιστήμια. Η βάση είναι το Δημόσιο Πανεπιστήμιο και η προσοχή της πολιτείας πρέπει να πέσει εκεί. Από εκεί και πέρα, ανέκαθεν είχα την άποψη ότι ο ανταγωνισμός με τα μη κρατικά πανεπιστήμια θα είναι ωφέλιμος.

Τα Δημόσια Πανεπιστήμια χρειάζονται ενίσχυση οικονομική αλλά και αλλαγή νοοτροπίας με μεγαλύτερη πορεία προς την αυτοδιοίκηση. Αυτό δεν αναιρεί την αξία του ανταγωνισμού και θα αναγκάσει ενδεχομένως την πολιτεία να προχωρήσει σε μεγαλύτερη ενίσχυση του δημόσιου πανεπιστημίου».

Περιγράφει πως κατά την άποψή του, οι σχολές που θα προηγηθούν ως προς την ίδρυσή τους είναι αυτές που δεν έχουν αυξημένο κόστος εξηγώντας πως «μία σχολή που απαιτεί πολλές υποδομές είναι πιο δύσκολο και χρονοβόρο, όπως για παράδειγμα η ίδρυση μίας κτηνιατρικής. Σχολές όμως των κλασσικών θεωρητικών επιστημών που δεν απαιτούν μεγάλα κεφάλαια και υποδομές, θα προηγηθούν», λέει ο κ. Δέλλιος. Κατά τη γνώμη του τα πανεπιστήμια της Αγγλίας και της Κύπρου θα είναι αυτά που θα ξεκινήσουν να καταθέτουν αιτήσεις για την ίδρυσή τους στην Ελλάδα καθώς «εκεί φεύγουν οι περισσότεροι Έλληνες φοιτητές».

Το επόμενο βήμα του Ανατόλια

Ο Δρ. Πάνος Βλάχος, πρόεδρος του Κολλεγίου Ανατόλια λέει στη «ΜτΚ» πως «τo Αμερικανικό Κολλέγιο Ανατόλια έχει επενδύσει, τα τελευταία χρόνια, δεκάδες εκατομμύρια ευρώ, ως αποτέλεσμα συγκέντρωσης δωρεών για τα εκπαιδευτικά του προγράμματα, το Πρόγραμμα Υποτροφιών, την ενσωμάτωση καινοτομιών σε όλες τις εκπαιδευτικές βαθμίδες, τη συνεχή επιμόρφωση του διδακτικού προσωπικού, και την αναβάθμιση των εγκαταστάσεών και υποδομών του. 

Με δεδομένη την πλήρη αναγνώριση του ACT (American College of Thessaloniki) στις Ηνωμένες Πολιτείες ως μη-κερδοσκοπικό Πανεπιστημιακό ίδρυμα από το New England Council of Higher Education (NECHE), από το 1997, είναι φυσικό να μας ενδιαφέρει η ίδρυση μη-κρατικού πανεπιστημίου». Συμπληρώνει πως η πολυετής εμπειρία του ACT στην προσέλκυση χιλιάδων ξένων φοιτητών από τις ΗΠΑ και άλλες χώρες, «μπορεί να συνεισφέρει σημαντικά στην προσπάθεια της ελληνικής πολιτείας να γίνει η χώρα μας κέντρο προσέλκυσης ξένων φοιτητών αλλά και να περιορίσει την μετακίνηση Ελλήνων φοιτητών στο εξωτερικό. 

Η τεχνογνωσία που έχουμε αναπτύξει τα τελευταία 30 χρόνια, προσαρμόζοντας συνεχώς τα ακαδημαϊκά μας προγράμματα στα διεθνή πρότυπα με έμφαση όχι μόνο στην απόκτηση γνώσης αλλά και στην κατάκτηση σημαντικών για τον 21ο αιώνα δεξιοτήτων, θα διευρύνει τις επιλογές των νέων ανθρώπων στην Ελλάδα. Παράλληλα θα προσελκύσει ακόμη μεγαλύτερο αριθμό ξένων φοιτητών χάρη στις εξειδικευμένες υπηρεσίες στήριξης, διαμονής και ασφάλειας που προσφέρονται σε κάθε φοιτητή».

Έντονο ενδιαφέρον της Αμερικανικής Γεωργικής Σχολής

Πληροφορίες της «ΜτΚ» αναφέρουν πως έντονο είναι και το ενδιαφέρον της διοίκησης της Αμερικανικής Γεωργικής Σχολής, ανεξάρτητο, μη κερδοσκοπικό εκπαιδευτικό ίδρυμα με έδρα τη Θέρμη Θεσσαλονίκης και ιστορία από το 1904. Πρόκειται για ένα εκπαιδευτικό ίδρυμα που ήδη συνεργάζεται με περισσότερα από 30 αμερικανικά πανεπιστήμια, ανάμεσά τους το Worcester Polytechnic Institute (WPI), το Arizona State University και το Texas A&M University. 

H σχολή εκτείνεται σε 700 στρέμματα, όπου το εκπαιδευτικό κέντρο έχει έκταση 3.500 τ.μ., άλλο τόσο είναι το κέντρο μεταπτυχιακών σπουδών και η σπουδαστική εστία υπερβαίνει τα 3.000 τ.μ. Ωστόσο, πληροφορίες αναφέρουν πως παρά το μέγεθος των εγκαταστάσεων και τη διαθεσιμότητα των απαιτούμενων κονδυλίων που θα μπορούσαν να αξιοποιηθούν για την ίδρυση μη κρατικού πανεπιστημίου, είναι αρκετά δύσκολη η υλοποίηση ενός τέτοιου εγχειρήματος, δεδομένου ότι θα πρέπει να αλλάξει το καθεστώς λειτουργίας του ιδρύματος και να αποτελέσει παράρτημα ενός ξένου πανεπιστημίου.

Ωστόσο, από τη διοίκηση τηρείται στάση αναμονής, το ενδιαφέρον είναι μεγάλο και οι σχολές που μπορούν εν δυνάμει να ιδρυθούν θα αφορούν τις επιστήμες ζωής και σπουδές του αγροδιατροφικού τομέα, όπως για παράδειγμα κτηνιατρική σχολή.

Αθήνα η έδρα, Θεσσαλονίκη το παράρτημα

To New York College είναι ένα από τα μεγαλύτερα ιδιωτικά κολλέγια της χώρας, με εγκαταστάσεις σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη και περισσότερους από 1.500 φοιτητές και φοιτήτριες.

Ο Δημήτρης Μπουραντάς, καθηγητής, πρύτανης του New York College και πρώην διευθυντής του Executive MBA και του MSc in Human Resources Management του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών (ΑΣΟΕΕ) λέει στη «ΜτΚ» πως στις προθέσεις της διοίκησης του κολλεγίου είναι να ιδρύσει μη κρατικό πανεπιστήμιο. «Το New York College είναι ένας όμιλος που αντιπροσωπεύουμε το μεγαλύτερο κρατικό πανεπιστήμιο της Αμερικής, το State University of New York, το University of Bolton στην Αγγλία και το Πανεπιστήμιο Τουλούζης που είναι από τα μεγαλύτερα πανεπιστήμια στη Νότιο Γαλλία.

Επιπλέον, πριν από δεκαετίες ο όμιλος ίδρυσε το New York University στην Πράγα, το οποίο χαίρει ευρείας εκτίμησης και αναγνώρισης. Πλέον βρισκόμαστε σε αναμονή να τυπωθεί ο νόμος και να δούμε με ποιο πανεπιστήμιο του εξωτερικού θα συνεργαστούμε ώστε να ιδρύσουμε παράρτημα στην Ελλάδα. Στις σκέψεις μας είναι είτε να συνεργαστούμε με το University of Bolton, είτε με το πανεπιστήμιο της Πράγας, είτε με της Αμερικής». 

Ο κ. Μπουραντάς λέει πως το μη κρατικό πανεπιστήμιο θα ιδρυθεί στην Αθήνα και θα υπάρξει παράρτημα στη Θεσσαλονίκη. Στον σχεδιασμό της ηγεσίας του New York College είναι να ιδρυθεί μία σχολή με τεχνολογικό περιεχόμενο, δηλαδή επιστήμες της πληροφορικής, μία σχολή διοίκησης επιχειρήσεων και οικονομίας με ναυτιλιακές σπουδές και μία σχολή με τμήμα φυσιοθεραπείας και διατροφής.

Οι ιατρικές σχολές και το ενδιαφέρον του Διαβαλκανικού

Ο πρύτανης του New York College εκτιμά πως όσον αφορά στις Ιατρικές Επιστήμες, εκεί θα «μπούνε» οι Κύπριοι που διαθέτουν ήδη την εμπειρία, με ιδιωτικές βέβαια σχολές. «Εμείς σκοπεύουμε να καταθέσουμε φάκελο μόλις βγει το σχετικό ΦΕΚ, ώστε να είμαστε έτοιμοι για τον Σεπτέμβριο του 2025. Δεν έχει αποφασιστεί ακόμη εάν θα κρατήσουμε και το Κολλέγιο, μαζί με το μη κρατικό πανεπιστήμιο ωστόσο προχωράμε ήδη τις σχετικές διαδικασίες που χρειάζονται χρόνο, για να είμαστε έτοιμοι όταν τυπωθεί ο νόμος και ξεκινήσουν οι αιτήσεις», περιγράφει ο κ. Μπουραντάς. 

Ο ίδιος δεν παραλείπει να αναφέρει πως «κάποια πολύ καλά πανεπιστήμια του εξωτερικού έχουν ήδη εκδηλώσει το ενδιαφέρον τους για συνεργασίες σε μεταπτυχιακά προγράμματα, με τα Κρατικά Πανεπιστήμια της χώρας μας. Εκτιμώ ότι αυτά τα πανεπιστήμια θα έρθουν στην Ελλάδα για να κάνουν συγκεκριμένα προγράμματα και όχι παρατήματα». 

Υπενθυμίζεται ότι η κοινοπραξία με την επωνυμία University of Nicosia Greece Branch Medical Limited έχει ήδη γνωστοποιήσει ότι η επιχείρηση Hellenic Healthcare Holding 3 (Cyprus) Limited του ομίλου Hellenic Healthcare Group και ο οργανισμός ιδιωτικού δικαίου κερδοσκοπικού χαρακτήρα με την επωνυμία Πανεπιστήμιο Λευκωσίας θα λειτουργήσουν Ιατρική Σχολή σε εγκαταστάσεις που βρίσκονται στην περιοχή του Ελληνικού. Ενδιαφέρον υπάρχει και από την πλευρά του Ομίλου Ιατρικού Αθηνών που έχει στην ιδιοκτησία του το Ιατρικό Διαβαλκανικό Θεσσαλονίκης. 

Όπως είχε προσφάτως ανακοινώσει σε δηλώσεις του ο πρόεδρος του Ομίλου, Γιώργος Αποστολόπουλος όνειρό του είναι να ιδρυθεί μία ιατρική πανεπιστημιακή σχολή καθώς ήδη υπάρχουν οι υποδομές, η τεχνογνωσία, έχουν γίνεις σημαντικές επενδύσεις σε εξοπλισμό τελευταίας τεχνολογίας και ήδη υπάρχει συνεργασία, από τον Δεκέμβριο του 2023, με το Ευρωπαϊκό Πανεπιστήμιο Κύπρου.

«Μεγάλο βήμα στην τριτοβάθμια εκπαίδευση»

«Ο νόμος για το Ελεύθερο Πανεπιστήμιο είναι ένα μεγάλο βήμα για την τριτοβάθμια εκπαίδευση στη χώρα μας», λέει μιλώντας στη «ΜτΚ» ο Γιάννης Βερβερίδης, πρόεδρος και γενικός διευθυντής του CITY College, University of York Europe Campus, με έδρα τη Θεσσαλονίκη. 

Σημειώνει πως ο νέος νόμος «Καταργεί ένα θλιβερό μονοπώλιο και δημιουργεί νέες προοπτικές ανάπτυξης για την ελληνική κοινωνία και οικονομία. Με την ενίσχυση των κρατικών πανεπιστημίων και την ίδρυση των μη κρατικών-μη κερδοσκοπικών πανεπιστημίων-παραρτημάτων ξένων πανεπιστημίων, προωθεί συνολικά την τριτοβάθμια εκπαίδευση στον παγκόσμιο χάρτη. 

Το νέο τοπίο ενισχύει σημαντικά τις επιλογές των νέων για πανεπιστημιακές σπουδές, μπορεί να προσελκύσει ξένους φοιτητές και να μετατρέψει την Ελλάδα σε Διεθνές Κέντρο Εκπαίδευσης, να δώσει την ευκαιρία σε νέους που σκέφτονται να φύγουν για σπουδές στο εξωτερικό να παραμείνουν στη χώρα, και να επισπεύσει τον επαναπατρισμό των επιστημόνων εκείνων που έφυγαν στο εξωτερικό. Γνωρίζουμε άλλωστε όλοι παραδείγματα κρατών που υιοθέτησαν έγκαιρα αντίστοιχες πρακτικές και απολαμβάνουν ήδη εξαιρετικά θετικά αποτελέσματα ανάπτυξης». 

Σημειώνεται ότι, το CITY είναι ήδη παράρτημα του βρετανικού Πανεπιστημίου του York, και αποτελεί από το 2020 το Ευρωπαϊκό campus του Πανεπιστημίου, ως CITY College, University of York Europe Campus. «Το CITY Europe Campus με έδρα τη Θεσσαλονίκη και εκπαιδευτικές βάσεις σε άλλες οκτώ χώρες προσφέρει τις πανεπιστημιακές σπουδές του βρετανικού πανεπιστημίου σε Έλληνες και ξένους φοιτητές. Διεξάγει συστηματικά έρευνα με τα δύο ερευνητικά κέντρα που διαθέτει, το South-East European Research (SEERC) και το Neuroscience Research Centre (NEUREC). 

Επιπλέον, το μητρικό Πανεπιστήμιο του York συγκαταλέγεται ανάμεσα στα 150 καλύτερα πανεπιστήμια του κόσμου, 147ο στην παγκόσμια κατάταξη πανεπιστημίων του Times Higher Education (THE) 2024 και είναι μέλος της ελίτ των βρετανικών πανεπιστημίων, του Russel Group. Μέσα στο νέο τοπίο που δημιουργείται, το Πανεπιστήμιο του York μαζί με το παράρτημά του στη Θεσσαλονίκη CITY μελετούν με προσοχή το νέο νομοσχέδιο και προχωρούν με σοβαρότητα στο επόμενο βήμα, πάντα με κέντρο τη Θεσσαλονίκη», καταλήγει.

*Δημοσιεύθηκε στη "ΜτΚ" στις 17.03.2024