Γράφει ο Κυριάκος Πιερρακάκης

Υπουργός Παιδείας, Θρησκευμάτων και Αθλητισμού

Ύστερα από δύο εβδομάδες επεξεργασίας στη Διαρκή Επιτροπή Μορφωτικών Υποθέσεων και συζήτησης στην Ολομέλεια της Βουλής των Ελλήνων, το σχέδιό μας για την αναβάθμιση της ανώτατης εκπαίδευσης είναι πλέον νόμος του κράτους. Ένας νόμος που, όπως έχει αναλυθεί επαρκώς στη δημόσια σφαίρα, καθιερώνει ένα ξεκάθαρο πλαίσιο για την εγκατάσταση μη κερδοσκοπικών παραρτημάτων ξένων πανεπιστημίων, ενώ αδιαπραγμάτευτη προτεραιότητά του είναι η αναβάθμιση και εξωστρέφεια των δημόσιων Πανεπιστημίων.

Τα δημόσια Πανεπιστήμια αποτελούν το κέντρο βάρους του νέου νόμου, καθώς 170 και πλέον άρθρα του νόμου αφορούν στο δημόσιο σύστημα εκπαίδευσης και εστιάζουν στην αναβάθμισή του. Πρόκειται για διατάξεις που ενισχύουν το Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης, που αυτονομούν το Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο και που καθιστούν τα ΑΕΙ μας πραγματικά αυτοδιοίκητα, δίνοντας περισσότερη ελευθερία στις διοικήσεις τους.

Υιοθετήσαμε τα αιτήματα του ΔΠΘ και του ΕΑΠ (αφού αυτά εγκρίθηκαν από την Εθνική Αρχή Ανώτατης Εκπαίδευσης) και μέρος των προτάσεων της Συνόδου των Πρυτάνεων για την απογραφειοκρατικοποίηση και τη διεθνοποίηση των δημόσιων πανεπιστημίων μας. Όλοι οι ενδιαφερόμενοι φορείς προσήλθαν στην Επιτροπή για να στηρίξουν τις διατάξεις αυτές. Και το ερώτημα που προέκυψε από όλη τη συζήτηση στη Βουλή των Ελλήνων είναι πολύ απλό: ποιος διαφωνεί με τις προτάσεις των δημοσίων πανεπιστημίων και, κυρίως, με ποιο επιχείρημα και με ποια αντιπρόταση;

Σύμφωνα με τον νόμο, το ΔΠΘ επεκτείνεται στα γεωγραφικά όρια της Περιφέρειας Ανατολικής Μακεδονίας-Θράκης, προσθέτοντας στο δυναμικό του αναπτυσσόμενα τμήματα και επιστημονικά αντικείμενα υψηλής εξειδίκευσης και ζήτησης. Το ΕΑΠ αυτονομείται, αποκτώντας τα ίδια διοικητικά όργανα και τις λειτουργίες που διαθέτουν όλα τα ΑΕΙ μας. Και, τέλος, οι διοικήσεις όλων των δημόσιων πανεπιστημίων απελευθερώνονται από τα δεσμά της γραφειοκρατίας και αποκτούν εργαλεία για να ενισχύσουν την εξωστρέφειά τους, ώστε να κερδίσουν ακόμα περισσότερο έδαφος στο διεθνές ακαδημαϊκό στερέωμα.

Σε ό,τι έχει να κάνει με τα μη κερδοσκοπικά παραρτήματα ξένων πανεπιστημίων, αποτελεί πεποίθηση της κυβέρνησης ότι πραγματοποιούμε ένα στέρεο συνταγματικά και εκπαιδευτικά βήμα, έχοντας ακολουθήσει τις θέσεις έγκριτων καθηγητών Συνταγματικού και Διοικητικού Δικαίου. Διαβάζοντας τον νόμο, μπορεί να διαπιστώσει κανείς ότι δημιουργούμε ένα ξεκάθαρο και, ταυτόχρονα, εξαιρετικά αυστηρό πλαίσιο για την εγκατάσταση παραρτημάτων ξένων πανεπιστημίων στην Ελλάδα.

Οι προδιαγραφές που τίθενται για την αδειοδότηση και τη λειτουργία των παραρτημάτων είναι ιδιαίτερα απαιτητικές, με στόχο την προσέλκυση υψηλού επιπέδου ιδρυμάτων. Και ο ισχυρισμός αυτός αποδεικνύεται από το γεγονός ότι κανένα κόμμα της αντιπολίτευσης δεν ανταποκρίθηκε στην πρόκλησή μας να μας υποδείξει ένα πλαίσιο λειτουργίας παραρτημάτων αυστηρότερο από το δικό μας.

Το πρόβλημα με την κινδυνολογία περί δήθεν ιδιωτικοποίησης της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης εντοπίζεται στο ότι όλοι αυτοί οι κίνδυνοι δεν θα επέλθουν με τον νόμο, αλλά είναι επί της ουσίας παρόντες εδώ και χρόνια -και, μάλιστα, ερήμην μας. Πρέπει κάποια στιγμή να δούμε την πραγματικότητα: η Ελλάδα έχει συρθεί, με ευρωπαϊκές οδηγίες και αποφάσεις εθνικών δικαστηρίων και του Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης, στην αναγνώριση των επαγγελματικών δικαιωμάτων για τα πτυχία των κολλεγίων άνευ όρων και άνευ ορίων. Σε αυτό το αρρύθμιστο καθεστώς έρχεται να βάλει τέλος ο νόμος, με συγκεκριμένους κανόνες και αυστηρά κριτήρια. Δεν είναι τυχαίο, άλλωστε, ότι εξίσου σφοδρές αντιδράσεις με αυτές τις αντιπολίτευσης έχουν εκδηλωθεί από τα κολλέγια.

Τα δεδομένα που υπαγορεύουν τη μεταρρύθμιση που φέρνουμε είναι αποκαλυπτικά: η χώρα μας έχει περίπου 40 χιλιάδες φοιτητές στο εξωτερικό -τριπλάσιους από την Πορτογαλία με την οποία έχουμε αντίστοιχο πληθυσμό, αλλά και περισσότερους σε απόλυτο αριθμό με χώρες που έχουν πολλαπλάσιο πληθυσμό, όπως η Ισπανία και το Ηνωμένο Βασίλειο. Οι αριθμοί αυτοί αποτυπώνουν την αυξημένη ζήτηση για πρόσβαση σε τριτοβάθμια εκπαίδευση, μια τριτοβάθμια εκπαίδευση που ο σχεδιασμός μας προβλέπει να έχει ως ναυαρχίδα ισχυρά και εξωστρεφή δημόσια πανεπιστήμια, τα οποία θα πλαισιώνονται από μη κρατικά παραρτήματα υψηλών προδιαγραφών.

Εδώ και τρεις τουλάχιστον δεκαετίες ο κόσμος προχώρησε, η συμμετοχή μας στην Ευρωπαϊκή Ένωση εξελίχθηκε, ο ρόλος των εσωτερικών ευρωπαϊκών συνόρων άλλαξε. Έχουμε μπροστά μας δύο δρόμους: είτε να εξακολουθήσουμε να προσεγγίζουμε την ανώτατη εκπαίδευση με τα γυαλιά ενός κόσμου που ανήκει στο παρελθόν, είτε θα δώσουμε στη χώρα τα εργαλεία να πετύχει σε ένα διεθνοποιημένο περιβάλλον. Η κυβέρνηση και η πλειοψηφία της Βουλής των Ελλήνων επέλεξαν τον δεύτερο δρόμο. Και αυτό διότι η Ιστορία έχει αποδείξει ότι η χώρα πετυχαίνει όταν ανοίγεται στις προκλήσεις του μέλλοντος με αυτοπεποίθηση και αξιοποιώντας το σύνολο των δυνατοτήτων της.

*Δημοσιεύθηκε στη "ΜτΚ" στις 17.03.2024