ΑΠΟΨΕΙΣ

Ανυπόστατες Αποφάσεις ΓΣ

 30/10/2024 21:00

Οι αποφάσεις της Γενικής Συνέλευσης, του ανώτατου εταιρικού οργάνου της ΑΕ, ενδέχεται να έχουν ελαττώματα. Μας απασχόλησαν, ήδη, οι ακυρώσιμες και άκυρες αποφάσεις της ΓΣ. Το τρίπτυχο των ελαττωματικών αποφάσεων συμπληρώνεται με την κατηγορία των ανυπόστατων. Είναι εκείνες που θα μας απασχολήσουν στο παρόν.

Εισαγωγικά

Ως ανυπόστατη δικαιοπραξία (και, εν προκειμένω, απόφαση ΓΣ) θεωρείται εκείνη, από την οποία ελλείπουν ουσιώδη στοιχεία της νομοτυπικής της μορφής.

Η κατηγορία των ανυπόστατων αποφάσεων της ΓΣ της ΑΕ έχει δημιουργήσει αμφιγνωμίες σχετικά με τη συστηματική της κατάταξη. Κι αυτό, διότι, καθώς δεν πληρούν τις προϋποθέσεις ώστε να συνιστούν απόφαση (με την κυριολεκτική του όρου έννοια), δεν θα ήταν δυνατό να κατηγοριοποιηθούν, κατά κυριολεξία, στις (ελαττωματικές) αποφάσεις. Πάγια, ωστόσο, αντιμετωπίζονται ως τέτοιες τόσο από τη θεωρία όσο και από τη νομολογία.

Μέχρι τη ρητή θέσπιση της σχετικής νομοθετικής πρόβλεψης, οι αποφάσεις κρίνονταν ως ανυπόστατες στη βάση των γενικών αρχών του Αστικού Δικαίου. Και καθώς έλλειπε ειδική νομοθετική ρύθμιση, η νομολογία προσδιόριζε εκείνα τα στοιχεία που έπρεπε να συντρέχουν για το υποστατό των αποφάσεων˙ έπρεπε συγκεκριμένα:

(α) Να έχει λάβει χώρα πραγματική συνάθροιση των μετόχων, δηλαδή η άσκηση του δικαιώματος ψήφου των συμμετεχόντων μετόχων θα έπρεπε να έχει ασκηθεί σε πραγματική συγκέντρωση.

(β) Να συμμετέχουν σε αυτή μέτοχοι, με την έννοια ότι σε όλους τους μετόχους να παρέχεται, σύμφωνα με τον νόμο, η δυνατότητα συμμετοχής σε αυτήν.

(γ) Να έχει προέλθει η απόφαση από πραγματική άσκηση του δικαιώματος ψήφου των μετόχων, ανεξάρτητα αν ήταν θετική ή αρνητική και

(δ) Οι μέτοχοι να έχουν συνείδηση ότι συναπαρτίζουν το εταιρικό όργανο, με σκοπό τη ρύθμιση των εταιρικών υποθέσεων, στο πλαίσιο της αρμοδιότητας που ο νόμος και η εσωτερική τάξη της εταιρείας του παρείχε.

Διαπιστώθηκε, ωστόσο, μια τάση διεύρυνσης του κύκλου των ελαττωμάτων, τα οποία αξιολογούνταν ως ικανά για να καταστήσουν ανυπόστατη μια απόφαση ΓΣ. Προέκυψε, κατ’ ακολουθίαν, ως αναγκαία, η θέσπιση σχετικής ρύθμισης.

Οι Περιπτώσεις Ανυπόστατων Αποφάσεων

Προϋποθέσεις-Περιπτωσιολογία

Μια απόφαση ΓΣ είναι, κατά τον νόμο, ανυπόστατη, όταν στη ψηφοφορία συμμετέχουν πρόσωπα, τα οποία στο σύνολό τους είτε (α) δεν είχαν τη μετοχική ιδιότητα είτε (β) αντλούσαν το δικαίωμα ψήφου από πρόσωπα που δεν είχαν μετοχική ιδιότητα.

Ανυπόστατες αποφάσεις, επομένως, υφίστανται λ.χ. όταν τα πρόσωπα δεν φέρουν μετοχική ιδιότητα, διότι δεν έχουν αποκτήσει έγκυρα τις μετοχές λόγω ελαττώματος κατά την πρωτότυπη ή παράγωγη κτήση τους. Ή απώλεσαν, επιγενομένως (αλλά πριν τη ΓΣ) τη μετοχική τους ιδιότητα. Επίσης, όταν οι πρόκειται για επικαρπωτές ή ενεχυρούχους δανειστές, εφόσον τούτοι δεν είχαν (κατά τον νόμο ή σύμβαση) το δικαίωμα να ψηφίσουν.

Κρίσιμος χρόνος συνδρομής της μετοχικής ιδιότητας νοείται ο χρόνος διενέργειας της ψηφοφορίας στη ΓΣ. Ειδικά σε περίπτωση αναβολής ή διακοπής της συνεδρίασης κρίσιμος είναι ο χρόνος λήψης της απόφασης. Συνεπώς, αν τα πρόσωπα έφεραν τη μετοχική ιδιότητα κατά το χρόνο της πρώτης/αρχικής συνεδρίασης, η οποία στη συνέχεια αναβλήθηκε, αλλά κατά τη λήψη της απόφασης στη μετ’ αναβολή συνεδρίαση την απώλεσαν, η σχετική απόφαση θα είναι ανυπόστατη.

Η αυστηρή κύρωση του ανυποστάτου επιφυλάσσεται, σύμφωνα με το γράμμα του νόμου, για αποφάσεις της ΓΣ, στις οποίες συμμετείχαν, αποκλειστικά, τα ως άνω (υπό α και β) πρόσωπα. Πρόκειται για περιοριστική απαρίθμηση. Δεν είναι νοητή, κατ’ ακολουθίαν, η προσθήκη άλλης (:πρόσθετης) περίπτωσης ανυποστάτου.

Οι διχογνωμίες

Κατά το γράμμα του νόμου απαιτείται το σύνολο των συμμετεχόντων στη ΓΣ μετόχων να υπάγονται σε κάποια από τις ως άνω, δύο, κατηγορίες. Αν τούτο δεν αφορά στο σύνολο των συμμετεχόντων, η ληφθείσα απόφαση μπορεί να θεωρηθεί ακυρώσιμη.

Διχογνωμία έχει προκύψει σχετικά με το ελάττωμα της απόφασης, η οποία ελήφθη με τη συμμετοχή στη ψηφοφορία μετόχου, ο οποίος αν και διέθετε τη μετοχική ιδιότητα, δεν είχε το σύνολο των δικαιωμάτων ψήφου, τα οποία άσκησε. Έχει νομολογηθεί σχετικά, πως η έλλειψη της μετοχικής ιδιότητας υφίσταται όχι μόνον όταν εκείνος που ψηφίζει δεν είναι καν μέτοχος αλλά και όταν είναι μεν μέτοχος με λιγότερα, όμως, δικαιώματα ψήφου από όσα άσκησε. Υποστηρίζεται, ωστόσο, και η αντίθετη (και ορθότερη) άποψη, η οποία βασίζεται στο γράμμα της ίδιας της διάταξης. Σύμφωνα με αυτήν δεν πρόκειται, στην περίπτωση αυτή, για ανυπόστατη απόφαση, καθώς η διάταξη απαιτεί το σύνολο των συμμετεχόντων να στερείται το δικαίωμα ψήφου ή να μην έχει τη μετοχική ιδιότητα. Συνεπώς, δεν πρόκειται για ανυπόστατη απόφαση αυτή που ελήφθη από τη ΓΣ με την παρουσία ενός μετόχου με περιορισμένα, όμως, δικαιώματα ψήφου έναντι εκείνων που, εν τέλει, άσκησε.

Νομική Μεταχείριση & Έννομες Συνέπειες Ανυπόστατων Αποφάσεων ΓΣ

Στην περίπτωση των ανυπόστατων αποφάσεων της ΓΣ δεν εφαρμόζονται οι διατάξεις για ακυρότητα και ακυρωσία τους.

Οι ανυπόστατες αποφάσεις της ΓΣ είναι αυτοδίκαια και αθεράπευτα ανίσχυρες. Σε αντίθεση με τις λοιπές κατηγορίες ελαττωματικών αποφάσεων, το ελάττωμά τους δεν θεραπεύεται (είτε με συναίνεση είτε με εκ των υστέρων έγκριση).

Οι ανυπόστατες αποφάσεις δεν παράγουν αποτελέσματα. Επιπλέον, δεν απαιτούν την έκδοση διαπλαστικών αποφάσεων. Αντίθετα, σε περίπτωση έκδοσης απόφασης σχετικά με το ανυπόστατο, τούτη μπορεί να είναι, μόνον, αναγνωριστική. Η σχετική αναγνωριστική αγωγή για το ανυπόστατο απόφασης είναι δυνατό να ασκηθεί οποτεδήποτε, χωρίς να υπόκειται σε οποιονδήποτε χρονικό περιορισμό. Αξιοσημείωτο μάλιστα είναι πως το ανυπόστατο απόφασης ΓΣ μπορεί να προβληθεί, δικαστικά ή εξώδικα, από όποιον δικαιολογεί έννομο συμφέρον.

Η ανυπόστατη απόφαση δεν μπορεί να δημιουργήσει, έναντι τρίτων, φαινόμενο δίκαιο, διότι δεν είναι δυνατό οι πρώτοι να θεμελιώσουν την τυχόν δικαιολογημένη εμπιστοσύνη τους σε ένα μόρφωμα που το δίκαιο δεν αναγνωρίζει. Γι’ αυτό και οι τρίτοι που συναλλάχθηκαν με την εταιρεία ή απέκτησαν δικαίωμα στη βάση της συγκεκριμένης (ανυπόστατης) απόφασης, δεν προστατεύονται ακόμα και αν ήταν καλόπιστοι.

Περίπτωση ανυπόστατης απόφασης ΓΣ δεν είναι ενδεχόμενο συχνά θα συναντήσουμε. Και τούτο γιατί προϋποτίθεται, κατά τον νόμο, πως το σύνολο των παρισταμένων είτε δεν θα είχαν τη μετοχική ιδιότητα είτε θα αντλούσαν το δικαίωμα ψήφου από πρόσωπα που δεν την είχαν. Το πρόβλημα όμως αλλού, κατά κύριο λόγο, έγκειται: τρίτοι που συναλλάσσονται με την ΑΕ (λ.χ. για την αγορά ακινήτου της), καθόλου δεν προστατεύονται από μια σχετική, ανυπόστατη όμως, απόφαση της ΓΣ της. Βαρύ, κατ’ ακολουθίαν, το φορτίο της διερεύνησης της πλήρωσης ή μη των προϋποθέσεων περί ανυπόστατης απόφασης ΓΣ στις πλάτες των καλόπιστων τρίτων.-


Σημ.1: Το παρόν άρθρο με τίτλο «Ανυπόστατες Αποφάσεις ΓΣ ΑΕ» σε πλήρη μορφή.

Σημ.2: Το παρόν άρθρο αποτελεί τμήμα ευρύτερης ενότητας αρθρογραφίας της Δικηγορικής μας Εταιρείας για τις ΑΕ. Στην ενότητα αυτή επιχειρούμε την ανάλυση, άρθρο προς άρθρο, του νόμου για τις ΑΕ (:ν. 4548/2018)-με business view, πάντα, προσέγγιση.

Δημοφιλείς Απόψεις