ΑΠΟΨΕΙΣ

Το ζήτημα των αδειών των εργαζομένων, υπό το πρίσμα του πρόσφατου νόμου (ν. 4808/2021), ξεκίνησε να μας απασχολεί σε προηγούμενη αρθρογραφία μας. Προσεγγίσαμε, ήδη, τις άδειες που στοχεύουν στην εξισορρόπηση επαγγελματικής και προσωπικής ζωής για γονείς και φροντιστές. Εδώ, θα μας απασχολήσουν οι άδειες που στοχεύουν στην προστασία της οικογένειας. Στο επόμενο, και τελευταίο, άρθρο της συγκεκριμένης ενότητας, θα μας απασχολήσει η προστασία των εργαζομένων που κάνουν χρήση του δικαιώματός τους να λαμβάνουν άδειες ή, αντίστοιχες, ευέλικτες ρυθμίσεις.

Άδεια και ειδική προστασία μητρότητας (άρθρα 34 & 36)

Με την πρώτη από τις συγκεκριμένες διατάξεις επεκτείνεται το δικαίωμα λήψης του μεταγενέθλιου τμήματος της άδειας μητρότητας, διάρκειας εννέα εβδομάδων (και) στις εργαζόμενες μητέρες που υιοθετούν στην οικογένειά τους τέκνο έως οκτώ (8) ετών. Αναγνωρίζεται επίσης, στις ίδιες μητέρες, το δικαίωμα λήψης των πάσης φύσεως αποδοχών και επιδομάτων, που συνδέονται με την ως άνω άδεια.

Με προϋφιστάμενη ρύθμιση προβλεπόταν τα αντίστοιχα δικαιώματα και για τις παρένθετες μητέρες.

Με τη δεύτερη από τις παραπάνω διατάξεις επεκτείνεται η ειδική παροχή προστασίας της μητρότητας του άρθρου 142 ν. 3655/2008 (:επίδομα από τον ΟΑΕΔ κλπ) στις θετές και τεκμαιρόμενες μητέρες.

Άδεια για ιατρικώς υποβοηθούμενη αναπαραγωγή (άρθρο 35)

Η συγκεκριμένη ρύθμιση παρέχει δικαίωμα λήψης άδειας επτά (7) εργάσιμων ημερών με αποδοχές σε εργαζόμενες, οι οποίες υποβάλλονται σε μεθόδους ιατρικώς υποβοηθούμενης αναπαραγωγής. Προϋπόθεση αποτελεί η βεβαίωση του θεράποντος ιατρού ή του διευθυντή μονάδας ιατρικώς υποβοηθούμενης αναπαραγωγής.

Άδεια φροντίδας τέκνου (άρθρο 37)

Με τη συγκεκριμένη διάταξη κωδικοποιούνται ήδη ισχύουσες ρυθμίσεις για την άδεια φροντίδας τέκνου μετ’ αποδοχών. Αφορά, εναλλακτικά, και στους δύο (φυσικούς, θετούς, ανάδοχους, τεκμαιρόμενους) γονείς. Αξιοσημείωτο μάλιστα είναι ότι παρέχεται ακόμα κι αν δεν εργάζεται ο άλλος από τους γονείς.

Ο χρόνος έναρξης του δικαιώματος λήψης της συγκεκριμένης άδειας ποικίλλει. Η αφετηρία της καθορίζεται από τη λήξη της άδειας μητρότητας ή της ειδικής προστασίας της μητρότητας (άρθρο 36) ή της γονικής άδειας (άρθρο 28).

Η συγκεκριμένη άδεια εκτείνεται σε χρονικό διάστημα τριάντα (30) μηνών από την έναρξή της. Κατά το διάστημα αυτό, ο εργαζόμενος γονέας δικαιούται να εργάζεται με μειωμένο ωράριο, κατά μία (1) ώρα, στη βάση της σχετικής αίτησής του. Μπορεί, μάλιστα, να περιλαμβάνει προσέλευση αργότερα από τον προσδιορισμένο χρόνο, αποχώρηση νωρίτερα ή ενδιάμεση διακοπή. Εναλλακτικά, μπορεί να συμφωνηθεί:

(α) Απασχόληση κατά μειωμένο ωράριο δύο (2) ώρων για διάστημα δέκα οκτώ (18) μηνών και μιας (1) ώρας για το επόμενο εξάμηνο,

(β) Χορήγηση πλήρων ημερών άδειας, εντός της εβδομάδας, αντίστοιχου συνολικού αριθμού ωρών, τις οποίες δικαιούται ο εργαζόμενος γονέας στο πλαίσιο της συγκεκριμένης άδειας.

(γ) Ισόχρονη συνεχόμενη άδεια, που χορηγείται εφάπαξ ή τμηματικά.

Για τους θετούς ή αναδόχους γονείς το δικαίωμα λήψης της προκείμενης άδειας γεννιέται από την ένταξη τέκνου έως οκτώ (8) ετών στην οικογένεια.

Στις περιπτώσεις διαζυγίου, διάστασης ή γέννησης τέκνου χωρίς γάμο των γονέων, την προκείμενη άδεια δικαιούται ο γονέας που έχει την επιμέλεια, με την επιφύλαξη διαφορετικής συμφωνίας των γονέων.

Παράλληλα, ο νόμος ρυθμίζει ρητά και τις περιπτώσεις μερικής απασχόλησης. Στις περιπτώσεις αυτές, η άδεια φροντίδας χορηγείται αναλογικά με τον ημερήσιο χρόνο εργασίας.

Άδεια παρακολούθησης σχολικής επίδοσης (άρθρο 38)

Η συγκεκριμένη ρύθμιση προβλέπει το δικαίωμα χορήγησης άδειας (μετ’ αποδοχών-έως τέσσερις εργάσιμες ημέρες κατ’ έτος) παρακολούθησης της σχολικής επίδοσης τέκνων σε εργαζόμενους γονείς πλήρους ή μερικής απασχόλησης. Επεκτείνει, μάλιστα, το δικαίωμα των γονέων στην εν λόγω άδεια μέχρι το 18ο έτος ηλικίας (συμπληρωμένο) του παιδιού αντί του 16ου που ίσχυε μέχρι πρότινος καθώς και, ανεξαρτήτως ηλικίας, στην περίπτωση τέκνων με αναπηρία.

Άδεια γάμου (άρθρο 39)

Πρόκειται για άδεια που χορηγείται με αποδοχές και δεν συμψηφίζεται με την ετήσια άδεια του εργαζομένου. Η διάρκειά της αντιστοιχεί σε μια πλήρη εργάσιμη εβδομάδα. Σε πέντε (5) ημέρες δηλ. επί πενθήμερης εργασίας και σε έξι (6) ημέρες σε περιπτώσεις εξαήμερης. Χορηγείται και στην περίπτωση σύναψης συμφώνου συμβίωσης.

Άδεια προγεννητικών εξετάσεων (άρθρο 40)

Η συγκεκριμένη διάταξη προβλέπει το δικαίωμα απαλλαγής εγκύων εργαζομένων από την εργασία, χωρίς περικοπή αποδοχών, προκειμένου να υποβληθούν σε εξετάσεις προγεννητικού ελέγχου, οι οποίες πρέπει να διενεργηθούν κατά τον χρόνο εργασίας.

Μειωμένο ωράριο γονέων παιδιών με αναπηρία (άρθρο 41)

Η εν λόγω ρύθμιση αφορά γονείς (φυσικούς, θετούς, ανάδοχους, τεκμαιρόμενους), οι οποίοι έχουν παιδιά με πνευματική, ψυχική ή σωματική αναπηρία και εργάζονται σε επιχείρηση ή εκμετάλλευση, όπου απασχολούνται τουλάχιστον 50 άτομα. Στους γονείς αυτούς παρέχεται το δικαίωμα να ζητήσουν μείωση ωραρίου, κατά μια ώρα ημερησίως, με ανάλογη περικοπή των αποδοχών τους.

Άδεια λόγω ασθενείας παιδιού ή άλλου εξαρτώμενου μέλους (άρθρο 42)

Με τη διάταξη αυτή παρέχεται στον εργαζόμενο δικαίωμα λήψης άδειας χωρίς αποδοχές σε περίπτωση ασθένειας εξαρτώμενων παιδιών ή άλλων μελών της οικογένειας. Ανέρχεται σε έως έξι (6) εργάσιμες ημέρες ετησίως και χορηγείται εφάπαξ ή τμηματικά. Σε περίπτωση γονέα (φυσικού, θετού, αναδόχου, τεκμαιρόμενου), ο οποίος φροντίζει δύο παιδιά, η διάρκεια της άδειας αυξάνεται σε οκτώ (8) ημέρες. Αν προστατεύει περισσότερα από δύο παιδιά, σε δεκατέσσερις (14) ημέρες.

Άδεια λόγω σοβαρών νοσημάτων παιδιών (άρθρο 43)

Με τη διάταξη αυτή παρέχεται το δικαίωμα λήψης ειδικής γονικής άδειας σε εργαζόμενους γονείς (φυσικούς, θετούς, αναδόχους, τεκμαιρόμενους) λόγω σοβαρών ασθενειών των τέκνων τους-ανεξάρτητα από την ηλικία τους. Η διάρκεια της άδειας αυτής ανέρχεται σε δέκα (10) εργάσιμες ημέρες ετησίως με αποδοχές.

Άδεια λόγω νοσηλείας παιδιών (άρθρο 44)

Με τη συγκεκριμένη διάταξη παρέχεται σε εργαζόμενους γονείς (θετούς, φυσικούς, αναδόχους, τεκμαιρόμενους) το δικαίωμα λήψης ειδικής γονικής άδειας, λόγω νοσηλείας των παιδιών τους-εξαιτίας ασθένειας ή ατυχήματος. Η άδεια αυτή είναι άνευ αποδοχών και διαρκεί όσο και η νοσηλεία. Δεν μπορεί να υπερβεί τις τριάντα (30) ημέρες ετησίως.

Άδεια για μονογονεϊκές οικογένειες (άρθρο 45)

Αφορά εργαζόμενους γονείς (φυσικούς, θετούς, αναδόχους, τεκμαιρόμενους), είτε χήρους είτε άγαμους, που έχουν την αποκλειστική επιμέλεια του τέκνου τους. Στους γονείς αυτούς χορηγείται άδεια, με αποδοχές, έξι (6) εργάσιμων ημερών ετησίως, επιπλέον αυτής που δικαιούνται με βάση άλλες διατάξεις. Στην περίπτωση που ο δικαιούχος της συγκεκριμένης άδειας έχει τρία ή περισσότερα τέκνα, η διάρκειά της αυξάνεται σε οκτώ (8) εργάσιμες ημέρες ετησίως.

Με τον (ανωτέρω) πρόσφατο νόμο επιχειρήθηκε η συγκέντρωση, κωδικοποίηση και επέκταση διατάξεων που αναφέρονται στις άδειες τις σχετικές με την προστασία της οικογένειας.

Είναι δεδομένο πως ρυθμίσεις σαν κι αυτές δεν θα λύσουν το δημογραφικό πρόβλημα της χώρας μας˙ θα συνδράμουν όμως, αναμφίβολα, στην υποβοήθηση της καθημερινότητας των εργαζομένων, την ελάφρυνσή τους και, μέσω αυτών στην υποβοήθηση των ίδιων των επιχειρήσεων-στις οποίες παρέχουν τις υπηρεσίες τους.

Προκειμένου, όμως, να μην καταστούν «γράμμα κενό» οι συγκεκριμένες ρυθμίσεις, ο νομοθέτης έκρινε σκόπιμο, και ορθά, να προστατεύσει τους εργαζόμενους που κάνουν χρήση των σχετικών δικαιωμάτων τους. Για την προστασία όμως αυτή θα μιλήσουμε σε επόμενο, και τελευταίο της συγκεκριμένης ενότητας, άρθρο μας.-

*Σε πλήρη μορφή το άρθρο που δημοσιεύθηκε στη "ΜτΚ" στις 26 Σεπτεμβρίου 2021