ΑΠΟΨΕΙΣ

Μια που η ΓΣ της ΑΕ είναι το ανώτατο εταιρικό όργανο της ΑΕ, μοιάζει φυσιολογική η επιλογή του νομοθέτη για τη διευκόλυνση της συμμετοχής των μετόχων σ’ αυτή. Υφίστανται, στο πλαίσιο αυτό, προβλέψεις που εξασφαλίζουν τη συμμετοχή των μετόχων στη ΓΣ (εισηγμένων και μη ΑΕ) από απόσταση (:μέσω συμμετοχής με οπτικοακουστικά ή άλλα ηλεκτρονικά μέσα˙ επίσης μέσω επιστολικής ψήφου). Δεν είναι, βέβαια, ήσσονος σημασίας η ευχέρεια που παρέχεται από τον νόμο, για τη συμμετοχή στη ΓΣ μετόχων μέσω αντιπροσώπων τους.

Ο Γενικός Κανόνας

Ο νομοθέτης ρυθμίζει, ρητά τα ζητήματα αντιπροσώπευσης ή εκπροσώπησης στη ΓΣ, με ειδικές προβλέψεις για τις εισηγμένες ΑΕ. Γενικό, πάντως, κανόνα αποτελεί η συμμετοχή μετόχου στη ΓΣ αυτοπροσώπως ή μέσω αντιπροσώπου. Και τούτο, προκειμένου ο τελευταίος να ασκεί στο όνομα και για λογαριασμό του μετόχου τα μετοχικά δικαιώματά του. Στην περίπτωση, πάντως, της κοινωνίας (:συγκυριότητας) επί μετοχών, είναι υποχρεωτικός ο διορισμός ενός και μόνο προσώπου για την εκπροσώπηση των κοινωνών-μετόχων.

Καταστατικοί Περιορισμοί(;)

Το καταστατικό των μη εισηγμένων ΑΕ είναι δυνατό, καταρχήν, να περιορίζει την ελευθερία των μετόχων να επιλέγουν αντιπροσώπους τους για τη συμμετοχή τους στη ΓΣ. Όχι, όμως, και να αποκλείει τη μέσω αντιπροσώπου ενάσκηση των δικαιωμάτων του μετόχου. Τυχόν, τέτοιοι, περιορισμοί (λ.χ. κριτήρια επιλεξιμότητας των αντιπροσώπων των μετόχων), υπόκεινται σε έλεγχο καταχρηστικότητας.

Αντίθετα, επί εισηγμένων ΑΕ, δεν είναι επιτρεπτή η θέση περιορισμών στους μετόχους ως προς την επιλογή αντιπροσώπων τους. Στις εν λόγω ΑΕ τέτοιες καταστατικές ρυθμίσεις δεν έχουν ισχύ.

Διορισμός – Ανάκληση – Αντικατάσταση Αντιπροσώπου/Εκπροσώπου

Ως Προς Τις Μη Εισηγμένες ΑΕ…

Ο διορισμός και η ανάκληση ή αντικατάσταση του εκπροσώπου ή αντιπροσώπου του μετόχου στη ΓΣ γίνονται εγγράφως ή με ηλεκτρονικά μέσα. Υποβάλλονται, δε, στην ΑΕ το αργότερο πριν από τη ΓΣ.

…Ενώ Ως Προς Τις Μη Εισηγμένες

Επί εισηγμένων ΑΕ, ο διορισμός και η ανάκληση ή αντικατάσταση του εκπροσώπου ή αντιπροσώπου γίνονται, ομοίως, εγγράφως ή με ηλεκτρονικά μέσα. Υποβάλλονται, όμως, στην ΑΕ σαράντα οκτώ, τουλάχιστον, ώρες πριν από την ορισθείσα ημερομηνία συνεδρίασης της ΓΣ.

Για την κοινοποίηση στην ΑΕ (εισηγμένη και μη) του διορισμού και της ανάκλησης ή της αντικατάστασης αντιπροσώπου με ηλεκτρονικά μέσα, απαιτείται καταστατική πρόβλεψη.

Τυχόν μη έγκαιρη, κατά τα ως άνω, κοινοποίηση του διορισμού δεν συνεπάγεται, άνευ ετέρου, αδυναμία συμμετοχής του αντιπροσώπου στη ΓΣ. Τούτο, άλλωστε, ισχύει, εν γένει, στην περίπτωση μη συμμόρφωσης με τις καταστατικές διαδικαστικές προϋποθέσεις νομιμοποίησης επί μη εισηγμένων ΑΕ. Και επί εισηγμένων ΑΕ, ομοίως.

…Ειδικότερα Επί Του Διορισμού

Ο μέτοχος μπορεί να διορίσει αντιπρόσωπο για μία ή περισσότερες ΓΣ και για ορισμένο χρόνο. Αναλυτικότερα:

Ο Αριθμός Των Αντιπροσώπων

Κάθε μέτοχος μπορεί να διορίζει μέχρι τρεις αντιπροσώπους. Αυτοί, πάντως, δεν υποχρεούνται να κάνουν ταυτόσημες επιλογές ψήφου. Ωστόσο, αν ο μέτοχος κατέχει μετοχές εταιρείας, οι οποίες εμφανίζονται σε περισσότερους του ενός λογαριασμούς αξιών, ο περιορισμός αυτός δεν ισχύει.

Αντιπρόσωπος που ενεργεί για περισσότερους μετόχους, μπορεί να ψηφίζει διαφορετικά για κάθε μέτοχο.

Η Παροχή Πληρεξουσιότητας

Ο διορισμός αντιπροσώπου πραγματοποιείται με την παροχή (με δημόσιο ή ιδιωτικό έγγραφο) ειδικής πληρεξουσιότητας από τον αντιπροσωπευόμενο.

Η ανεπάρκεια τυχόν γενικής εξουσιοδότησης αποτυπώνεται (και) νομολογιακά.

Η ερμηνεία της εξουσίας που εμπεριέχεται στην εξουσιοδότηση πρέπει να γίνεται στη βάση ουσιαστικών κριτηρίων. Στο πλαίσιο αυτό, λ.χ., τυχόν ειδική εξουσιοδότηση συμμετοχής σε μία ήδη συγκληθείσα ΓΣ, πρέπει να γίνει δεκτό ότι συμπεριλαμβάνει, εν αμφιβολία, και την μετ’ αναβολή ή κατόπιν διακοπής συνεδρίασή της. Επίσης, την επαναληπτική ΓΣ.

Περαιτέρω, το περιεχόμενο της πληρεξουσιότητας μπορεί να είναι πλήρες ή «εν λευκώ». Η πληρεξουσιότητα είναι δυνατό να αφορά στο σύνολο ή και μέρος μόνο των μετοχών του αντιπροσωπευόμενου. Επίσης, το σύνολο ή μέρος μόνον των μετοχικών δικαιωμάτων. Η πληρεξουσιότητα ανακαλείται, οποτεδήποτε, ελεύθερα.

Μη Συμμόρφωση Αντιπροσώπου Με Τις Οδηγίες Του Μετόχου

Ο αντιπρόσωπος ψηφίζει, σύμφωνα με τις οδηγίες του μετόχου-εφόσον τέτοιες υφίστανται.

Τυχόν μη συμμόρφωση του αντιπροσώπου με τις οδηγίες που έχει λάβει (αν κινήθηκε, δηλ., εκτός των ορίων της πληρεξουσιότητάς του), δεν επηρεάζει το κύρος των αποφάσεων της ΓΣ.

Η Περίπτωση Του «Proxy Voting»

Η διασφάλιση μεγαλύτερης «ανθεκτικότητας» της απόφασης της ΓΣ, σε περίπτωση μη συμμόρφωσης του αντιπροσωπευόμενου, αποτελεί ακριβώς την αιτία προτίμησης του «proxy voting», ως πρακτικής εξ αποστάσεως συμμετοχής στη ΓΣ, έναντι της επιστολικής ψήφου.

Ως «proxy voting» ή «electronic proxy voting» νοείται η ηλεκτρονική εξουσιοδότηση του Προέδρου της ΓΣ να ψηφίσει για λογαριασμό του μετόχου επί των θεμάτων της ΓΣ, σύμφωνα με τις οδηγίες του.

Εισηγμένες ΑΕ: Σύγκρουση Συμφερόντων Αντιπροσώπου & Μετόχου

Ο αντιπρόσωπος μετόχου, στην περίπτωση εισηγμένης ΑΕ, υποχρεούται να γνωστοποιεί στην τελευταία, πριν από την έναρξη της συνεδρίασης ΓΣ της (και προς αξιολόγηση από τους λοιπούς μετόχους), κάθε περίπτωση σύγκρουσης συμφερόντων, που δυνητικώς συντρέχει στο πρόσωπό του. Της εξυπηρέτησης, μεταξύ άλλων, συμφερόντων διαφορετικών από εκείνων του αντιπροσωπευομένου μετόχου.

Μη Τήρηση/Πλημμελής Τήρηση Των Διατάξεων Περί Αντιπροσώπευσης

Η μη τήρηση ή πλημμελής τήρηση των διατάξεων για την αντιπροσώπευση, δεν έχει ως αποτέλεσμα να ακυρωθεί απόφαση της ΓΣ. Και τούτο γιατί εντάσσεται στις «ήσσονος σημασίας» ρυθμίσεις, που εισάγουν, απλώς, «πρόσθετες πτυχές» στη διαδικασία λήψης απόφασης από τη ΓΣ. Κρίνεται, ως εκ τούτου, συμφερότερο για την ΑΕ, η παράβαση αυτών να μην ανάγεται σε λόγο ακυρωσίας των αποφάσεων της ΓΣ.

Για την ως άνω ρύθμιση έχουν διατυπωθεί (και όχι αδικαιολόγητα) σοβαρές ενστάσεις. Ορθότερο, κατά τούτο, κρίνεται-τελολογικά ερμηνεύοντας τη συγκεκριμένη ρύθμιση, να μη εφαρμόζεται επί παραβάσεων που θίγουν το δικαίωμα του μετόχου να διορίζει αντιπρόσωπο και να συμμετέχει μέσω αυτού στη ΓΣ. Απαγόρευση, ως εκ τούτου, μετόχου να συμμετάσχει (και ψηφίσει) δι’ αντιπροσώπου στη ΓΣ, θα πρέπει να οδηγεί σε ακυρωσία της ακόλουθης απόφασής της λόγω κακής συγκρότησης.

Παρά το γεγονός ότι ο ίδιος ο νομοθέτης αξιολογεί, από μια τουλάχιστον σκοπιά, ως ήσσονος σημασίας και βαρύτητας τις διατάξεις για την αντιπροσώπευση μετόχου στη ΓΣ, ακριβώς το αντίθετο θα πρέπει να αξιολογήσουμε. Και δεν είναι μόνον η «εξυπηρέτηση» των (καλώς εννοούμενων) συμφερόντων του μετόχου και της ΑΕ. Είναι το ενδεχόμενο, παρά το γράμμα του νόμου, να οδηγηθούμε σε απευκταίες ακυρότητες.

Σημ.1: Το παρόν άρθρο με τίτλο «Γενική Συνέλευση ΑΕ: Αντιπροσώπευση Μετόχων» σε πλήρη μορφή.

Σημ.2: Το παρόν άρθρο αποτελεί τμήμα ευρύτερης ενότητας αρθρογραφίας της Δικηγορικής μας Εταιρείας για τις ΑΕ. Στην ενότητα αυτή επιχειρούμε την ανάλυση, άρθρο προς άρθρο-με business view, πάντα, προσέγγιση, του νόμου για τις ΑΕ (:4548/2018).