Χαρίζω σπίτια, χαρίζω οικόπεδα
Να βάλω ένα κεραμίδι πάνω από το κεφάλι μου είναι το όνειρο που καλλιεργήθηκε από παλιά. Ο πληθωρισμός έκανε την αγορά ακινήτου σαν επένδυση ελκυστική και η ανάγκη κατοικίας την αγορά σπιτιού απαραίτητη, είτε ως πρώτη είτε ως εξοχική. Ο πληθυσμός μεγάλωνε, οι οικονομικές συνθήκες ήταν καλύτερες. Το κτιριακό απόθεμα ήταν παλιό και ξεπερασμένο. Έπρεπε να χτιστούν και να πουληθούν καινούργια σπίτια για τις καινούργιες οικογένειες που είχαν νέες ανάγκες.
Παράλληλα, έπρεπε να χτιστούν εξοχικά σπίτια. Σιγά σιγά τις δεκαετίες του ’60, ’70, ’80, ’90, μετά την έκρηξη του πληθυσμού, άρχισε να υπάρχει μείωση. Από τις 200 χιλιάδες γεννήσεις φτάσαμε στις 100 χιλιάδες. Ο μέσος όρος ηλικίας γάμου ανέβηκε. Τα 90 χιλιάδες νέα νοικοκυριά στην ηλικία των 25 έγιναν 40 χιλιάδες στην ηλικία των 35. Μοιραία το ενδιαφέρον (η ζήτηση) έπεσε. Η προσφορά ήταν μεγαλύτερη και έτσι έπρεπε να δημιουργηθεί αύξηση της ζήτησης. Αλλά όταν πέφτει η ζήτηση, πέφτει και η τιμή! Κλασική οικονομική αρχή. Το σπίτι σαν επένδυση έχασε την αξία του και η τεχνητή ζήτηση μπορούσε να βασιστεί μόνο σε κεφάλαια που προέκυπταν από προνομιακά δάνεια.
Στεγαστικά χωρίς έλεγχο της δυνατότητας αποπληρωμής (υψηλού ρίσκου και για το δανειοδότη και για το δανειολήπτη). Στον παράδεισο των δανεικών όμως όλα πήγαιναν καλά. Κουτσά στραβά όλοι κατάφερναν να τα βγάλουν πέρα. Κάτι παλιά αποθέματα, κάτι μαύρα χρήματα, κάλυπταν το απαιτούμενο. Διωχθήκαμε από τον παράδεισο και έτσι το υψηλό ρίσκο βγήκε στην επιφάνεια. Πολλοί, πιθανόν και για πραγματικούς λόγους, βρέθηκαν σε αδυναμία κάλυψης του στεγαστικού τους δανείου.
Τώρα; Ασφαλώς δικαιούται ο καθένας κατοικία. Μόνο που δεν είμαστε στον παράδεισο του σοσιαλισμού, ώστε το κράτος να χτίζει και να διαθέτει σπίτια. Ούτε σε κάποιον άλλο παράδεισο, ώστε οι υπόλοιποι μέσω των φόρων μας να χαρίζουμε σπίτια. Μπορεί να είμαστε τυχεροί που δουλεύουμε και πληρώνουμε φόρους, αλλά δεν υπάρχει κανένας λόγος να χαρίζουμε σπίτια. Θεωρώ απολύτως άδικο ο πολίτης, που έχει ένα δάνειο που δεν μπορεί να αποπληρώσει, να βρεθεί στη δυσάρεστη θέση να χρωστάει γιατί η τιμή στην οποία αγοράστηκε τώρα το σπίτι που απέκτησε με δάνειο δεν καλύφθηκε και έτσι και χάνει τη στέγη του και χρωστάει. Θεωρώ απολύτως άδικο όμως να του το χαρίσουμε. Να του δώσουμε την δυνατότητα να μη χρωστάει και να το νοικιάζει προνομιακά (δηλαδή αν πληρώνει το νόμιμο ενοίκιο, να μένει εκεί), μάλιστα. Πιθανόν να τον επιδοτούμε κιόλας. Αλλά να του το χαρίσουμε γιατί το πήρε και τώρα λόγω των συνθηκών δεν μπορεί να το πληρώσει, όχι. Αν ο δανειοδότης αναλάβει το δικό του ρίσκο και του το πουλήσει σε χαμηλότερη από τη συμφωνημένη τιμή είναι μία άλλη υπόθεση. Αρκεί να μη μου ζητήσει να πληρώσω τη διαφορά.
Σε κάποιες εκλογές υπήρχε ένα κόμμα που κατέβαινε με σύνθημα «χαρίζω σπίτια, χαρίζω οικόπεδα». Καταβαραθρώθηκε. Την ίδια τύχη θα έχουν όσα κόμματα το ζηλέψουν. Άλλωστε, την τύχη αυτή είχαν και όσα προσπάθησαν να πολιτευτούν με αυτόν το στόχο.
*Δημοσιεύθηκε στη "ΜτΚ" στις 9 Φεβρουαρίου 2020
