ΑΠΟΨΕΙΣ

Τη μέρα που ο κ. Τσίπρας ανακοίνωσε την συστράτευση με τον κ. Φωτόπουλο της ΓΕΝΟΠ-ΔΕΗ στην «μητέρα όλων των μαχών» για την αποτροπή του εργασιακού νομοσχεδίου, η νεολαία του ΣΥΡΙΖΑ αποτύπωνε τις απόψεις της επί του θέματος σε μία αφίσα. Ο υπότιτλος της αφίσας έλεγε «όχι στην κατάργηση του οκταώρου», προτροπή αυτονοήτως θεμιτή και επιβεβλημένη αν και κάπως πρόωρη, αφού το νομοσχέδιο του υπουργείου Εργασίας δεν έχει ακόμη κατατεθεί προς διαβούλευση και, εξ όσων έχουν γίνει γνωστά, ούτε το οκτάωρο ημερησίως απειλεί ούτε το σαραντάωρο εβδομαδιαίως. Τον υπότιτλο, όμως, υπονόμευε ο τίτλος ο οποίος απαιτούσε «λιγότερη δουλειά, περισσότερη ζωή». Αν αποκλείσουμε το ενδεχόμενο οι δημιουργοί της αφίσας να αγνοούν τι σημαίνουν οι βαθμοί των επιθέτων, άρα συνειδητά χρησιμοποιούν τον συγκριτικό του «λίγος» και του «πολύς», συμπεραίνουμε ότι δεν τους αρκεί αυτό που ισχύει σήμερα. Θέλουν κάτι πιο ραχατλίδικο. Για την διευκόλυνση των οπτικών τύπων, το μήνυμα οπτικοποιείται με δύο παπούτσια, από τα οποία το σκαρπίνι προφανώς συμβολίζει την δουλειά και το «σταράκι» την ζωή. Κάτι που επίσης δεν έχει απαραιτήτως σχέση με την πραγματικότητα αφού σκαρπίνια φορούσαν και όσοι κατέθεταν γαρδένιες στα πόδια του Λε-Πα, χωρίς να αισθάνονται ότι εκείνη την ώρα έβγαζαν μεροκάματο, ενώ τα «σταράκια» εδώ και χρόνια πάνε ασορτί με το λευκό κολάρο.

Η αλήθεια είναι ότι κάτι είχαμε καταλάβει για τον τρόπο με τον οποίο ο «χώρος» αντιλαμβάνεται την σχέση της δουλειάς με την ζωή. Δεν περιμέναμε να μας πει ο Καρανίκας ότι «η καριέρα είναι χολέρα» και ο Γαβρόγλου ότι «η αριστεία είναι ρετσινιά». Συνήθως αρκούσε μια ματιά στον περίγυρό μας. Αλλά όσο να ’ναι, σοκάρει όταν σου λένε ότι οι ώρες που αφιέρωσες στην εργασία σου ήταν χαμένες ώρες, γι’ αυτό χαμένη πήγε και η μισή ζωή σου. Γιατί εμείς, οι μη μετέχοντες της «προοδευτικής παιδείας», νομίζαμε ότι η εργασία δεν αποτελεί αλλοτρίωση αλλά κορυφαία δημιουργική ανάγκη του ανθρώπου. Δεν είναι μια καταναγκαστική κατάσταση που εξαντλείται στον βιοπορισμό και αναστέλλει την ζωή αλλά δραστηριότητα που δικαιώνει την ανθρώπινη ύπαρξη. Εφόσον αρνείσαι την δημιουργική διάσταση της εργασίας, είναι σα να αρνείσαι στον εαυτό σου το δικαίωμα να εξελιχθείς.

Μέσω της εργασίας δεν φθάσουν όλοι στον ίδιο προορισμό, κινούνται όμως προς την ίδια κατεύθυνση και, καθένας στο μέτρο των δυνατοτήτων και των ευκαιριών του, συνδιαμορφώνουν την εξέλιξη της ανθρωπότητας. Κάποιοι οδηγούνται στην αυτοπραγμάτωση -πιο πρόσφατο παράδειγμα οι ερευνητές που ανακάλυψαν το εμβόλιο για τον COVID-19 και έσωσαν εκατομμύρια ζωές. Νωρίτερα επιστήμονες, καλλιτέχνες, συγγραφείς που επίσης άφησαν αποτύπωμα στην ιστορία. Δεν σταματούσε να ζει ο Φλέμινγκ όταν ξεκλείδωνε την πόρτα του εργαστηρίου του και δεν ξανάρχιζε να ζει όταν πάλι κλείδωνε. Ούτε ο Βαν Γκογκ, ούτε ο Ντοστογιέφσκι, ούτε ο Αινστάιν, ούτε ο Χώκινγκ. Άλλοι βιώνουν μέσω της εργασίας την ικανοποίηση της δημιουργίας. Ο μάγειρας που μαγειρεύει ένα νόστιμο φαγητό, η μοδίστρα που ράβει ένα ωραίο φόρεμα, ο κηπουρός που φροντίζει έναν όμορφο κήπο δεν έχουν ως ανταπόδοση μόνο το μισθό και το ένσημο -αυτό θα ήταν αφάνταστα θλιβερό. Σήμερα, αντίθετα με την άποψη που επικρατούσε κατά την περίοδο του Ρομαντισμού, η έννοια της δημιουργικότητας αφορά σε όλους τους ανθρώπους και σε οιαδήποτε μορφή εργασίας. Αλλά και οι λιγότερο προνομιούχοι, έχουν μέσω της εργασίας μια ευκαιρία να αισθανθούν χρήσιμοι και να βελτιώσουν τη ζωή τους. Σαφώς η κατάσταση δεν είναι παραμυθένια, όμως η εργασία σε μία δημοκρατική κοινωνία δεν αποτελεί ποτέ φυλακή.

Από την άποψη αυτή, το μήνυμα του ΣΥΡΙΖΑ δεν προετοιμάζει απλώς μια νεολαία τεμπέλικη αλλά -το χειρότερο- μια κοινωνία άβουλη, παθητική και, ενδεχομένως, καταθλιπτική. Τίποτε απ’ όλα αυτά να αποτελεί έκπληξη…