ΑΠΟΨΕΙΣ

Είναι σωστός ο διαχωρισμός της παροχής ανθρωπιστικής βοήθειας στους ανθρώπους που επλήγησαν από τους σεισμούς σε Τουρκία και Συρία, όπου και αν ανήκουν, από τις γεωπολιτικές εξελίξεις.

Στο κλίμα αυτό κινήθηκε και ο Αμερικανός υπουργός Εξωτερικών Άντονι Μπλίνκεν κατά την περιοδεία του σε Άγκυρα και Αθήνα, όπως και η ελληνική πλευρά.

Υπάρχουν οφέλη από την φιλική συμπεριφορά του ελληνικού λαού αλλά αυτά δεν είναι- και δεν πρέπει να περιμένουμε να είναι- πολιτικού στρατηγικού χαρακτήρα. Το όφελος είναι η αποδόμηση της εικόνας του κακού Έλληνα που με επιμέλεια και μεθοδικότητα καλλιεργήθηκε στην τουρκική κοινή γνώμη.

Η αποδόμηση αυτή, για την αναγκαιότητα της οποίας γράφαμε και στο παρελθόν, πριν τους σεισμούς, δυσκολεύει το έργο του Τούρκου Προέδρου ή οποιουδήποτε πολιτικού, να επιχειρήσει την κρίσιμη περίοδο ως τις εκλογές και στις δύο χώρες αυτό που ονομάζεται θερμό επεισόδιο. Και η εξέλιξη αυτή προκάλεσε ανακούφιση σε αρκετά κέντρα της Δύσης, Φυσικά, και στην Αθήνα.

Όπως πληροφορούμαι από την άλλη πλευρά του Αιγαίου, το σημαντικότερο από την επίσκεψη Μπλίνκεν είναι ότι έδωσε στην Τουρκία να καταλάβει πως έχει προθεσμία ως τη μετεκλογική περίοδο να αλλάξει συμπεριφορά. Διαφορετικά θα αντιμετωπιστεί καταλλήλως. Το τι σημαίνει καταλλήλως, είναι ζητούμενο. Πάντως, αν δεν αλλάξει τα προβλήματα που θα αντιμετωπίσει θα είναι πολλά. Από την οικονομία μέχρι την ασφάλειά της.

Για πρώτη φορά και εξαιτίας των σεισμών και της τεράστιας αδυναμίας που επέδειξε το τουρκικό κράτος στην ετοιμότητά του, ο Ερντογάν κινδυνεύει να χάσει τις εκλογές. Μία ήττα του Τούρκου Προέδρου θα ανοίξει άλλον έναν Ασκό του Αιόλου στην γειτονική χώρα. Θα περάσει μία μεγάλη περίοδο εσωστρέφειας στο ξεκαθάρισμα των εσωτερικών λογαριασμών η οποία μπορεί να την οδηγήσει και σε ακρότητες.

Αν ο Ερντογάν κερδίσει υπάρχουν, ήδη, ενδείξεις ότι δεν θα εγκαταλείψει τον ισλαμικό του προσανατολισμό.

Στο Γκαζίαντεπ, μία από τις 11 πόλεις που υπέστη μεγάλες ζημιές από τον σεισμό η διεύθυνση θρησκευτικών υποθέσεων άνοιξε -σε τσαντίρι- σχολείο εκμάθησης του κορανίου, σε έναν συνοικισμό από σκηνές. Και αυτό, ενώ όλες οι εκπαιδευτικές βαθμίδες στην περιοχή παραμένουν κλειστές. Στα σχολεία αυτά θα διδάσκονται το κοράνι παιδιά από 4-6 χρονών στα αραβικά.

Ο Ερντογάν είναι μεγαλομανής. Δεν θα τον επηρεάσει ο σεισμός και τα θύματά του από το να αναπτύξει την πολιτική του εκεί που μπορεί. Η Τουρκία δεν είναι με κανέναν. Ακολουθεί την τακτική του επιτήδειου ουδέτερου. Είναι αποφασισμένες οι ΗΠΑ να θέσουν τέλος σε αυτήν την τακτική;

Άγνωστον. Γι’ αυτό, αν αληθεύει η πληροφορία από την άλλη πλευρά ότι ο Μπλίνκεν διεμήνυσε στην Άγκυρα πως είτε αλλάζετε είτε θα υποστείτε, μετά τις εκλογές, τις συνέπειες, παρουσιάζει ενδιαφέρον.

Στις κρισιμότερες στιγμές της ιστορίας της Τουρκίας οι ΗΠΑ της συμπαραστάθηκαν. Ακόμη και όταν η Τουρκία βρέθηκε στην πλευρά των ηττημένων, μετά τον Α! ΠΠ και η Ανακωχή του Μούδρου (17/30 Οκτωβρίου 1918) έδινε το δικαίωμα στις δυνάμεις της Συνεννόησης να επέμβουν και να εγκατασταθούν στην οθωμανική επικράτεια, ένα από τα σημεία του Αμερικανού προέδρου Ουίλσον (το 12) έδινε την εντύπωση πως δεν υπήρχε θέμα εδαφικού ακρωτηριασμού της πλην των αραβικών περιοχών. Το μη αραβικό τμήμα θα παρέμενε ενιαίο και οι μη μουσουλμανικές εθνότητες που κατοικούσαν σε αυτό θα μπορούσαν να ελπίζουν μόνο σε καθεστώς αυτονομίας. Το τι συνέβη το είδαμε.

Μπορεί σήμερα να μιλάμε για Στρατηγική Συνεργασία Ελλάδας - ΗΠΑ, και καλώς κάνουμε, αλλά αν οι ΗΠΑ δεν παρείχαν την βοήθειά τους στην Τουρκία, ο Ετσεβίτ δεν θα τολμούσε να εισβάλλει, το 1974, στην Κύπρο και να κατακτήσει με την βοήθεια του ΝΑΤΟ τις βόρειες περιοχές του νησιού.

Σε μία τηλεοπτική συνομιλία που είχα (στη Δημοτική Τηλεόραση Θεσσαλονίκης) με τον πρόεδρο του κόμματος ΕΔΕΚ της Κύπρου Μαρίνο Σιζόπουλο τον ρώτησα στο τέλος κάτι που συζητείται διαδικτυακά, ευρέως και διαψεύδεται. Αν, δηλαδή, στον Φάκελο της Κύπρου, τον οποίο έχει συγκροτήσει η κυπριακή βουλή, περιλαμβάνεται έγγραφο του τότε Γενικού Γραμματέα του ΝΑΤΟ Ζόζεφ Λούνς προς τον Αμερικανό υφυπουργό Εξωτερικών με την αναφορά: «…the decision of the American government to finish the Cyprus problem ... We agreed with Mr. Sisco for supporting the Turkish Army during the landing, as well as,...» και είναι έγκυρο.

Ο κ. Σιζόπουλος απάντησε πως οι εξελίξεις δικαίωσαν το περιεχόμενο του εγγράφου και πως αν δεν είναι έγκυρο ας το διαψεύσει, επισήμως, το ΝΑΤΟ. Ο κ. Σιζόπουλος ήταν ο πρόεδρος της Επιτροπής της Κυπριακής Βουλής για τον Φάκελο της Κύπρου, έχει συγγράψει σχετικό βιβλίο το οποίο θα το παρουσιάσει στη Θεσσαλονίκη την Τρίτη 7 Μαρτίου.

Ο έρωτας Ουάσιγκτον - Άγκυρας δεν θα διακοπεί αλλά αν για λόγους στρατηγικού επαναπροσανατολισμού η Τουρκία προσεγγίσει την Ρωσία στη νέα αρχιτεκτονική ασφαλείας στην περιοχή, (μία Ρωσία που όπως δήλωσε ο κ. Πούτιν, αποφάσισε να διευρύνει το χάσμα από την Δύση) η Ουάσιγκτον έχει ιστορική υποχρέωση να βοηθήσει στην αποκατάσταση της δικαιοσύνης στην Κύπρο.

Δεν μπορεί η Δύση να ζητά αποχώρηση των ρωσικών στρατευμάτων από την Ουκρανία, να δίνει πακτωλό χρημάτων και όπλων στο Κίεβο και να αδιαφορεί για τα κατοχικά στρατεύματα στην Κύπρο. Καθίσταται αναξιόπιστη.

Στους αθηναϊκούς διαδρόμους κυκλοφορεί, επίσης, και ένα ανησυχητικό σενάριο. Ότι δεν ισχύει το μήνυμα Μπλίνκεν προς την Άγκυρα να αλλάξει ρότα μετά τις εκλογές και πως, αντίθετα, εκείνη που θα κάνει πίσω θα είναι η Ελλάδα. Το σενάριο περιλαμβάνει διαπραγματεύσεις υπό την προεδρία του Τζέφρι Πάιατ, Αμερικανού υφυπουργού Εξωτερικών για συνεκμετάλλευση των υδρογονανθράκων.

Στην εύλογη ερώτηση τι σημαίνει συνεκμετάλλευση η απάντηση που δίνεται είναι εκμετάλλευση των υδρογονανθράκων χωρίς προηγούμενη οριοθέτηση. Όπως, γίνεται αντιληπτό, αν αυτό το σενάριο επικρατήσει τότε το Αιγαίο θα είναι μια κοινή θάλασσα Ελλάδας-Τουρκίας με διαχωρισμό, στην καλύτερη περίπτωση, στον 25^ο μεσημβρινό.

Θα υπάρξει κυβέρνηση που θα μπορούσε να αποδεχθεί μία τέτοια λύση; Ορισμένοι συνδέουν με μία τέτοια προοπτική την παραίτηση του Κ. Καραμανλή από την ενεργό πολιτική και την ανακοίνωση της αποχώρησής του την ίδια ημέρα που ο Αμερικανός υπουργός Εξωτερικών βρισκόταν στην Αθήνα. Αλλά προσθέτουν πως εκείνο που θα επιδιωχθεί -και θα διασφαλιστεί από αμερικανικής πλευράς- είναι μία κυβέρνηση συνεργασίας (ακόμη και τρικομματική) που θα μοιραστεί το πολιτικό κόστος.

Συνήγορος, πάντως, σε μία τέτοια λύση είναι η κ. Ντόρα Μπακογιάννη η οποία, όπως δήλωσε σε τηλεοπτική εκπομπή, δεν έχει ταμπού με την συνεκμετάλλευση ούτε υποστηρίζει την επέκταση των χωρικών υδάτων στα 12 μίλια. Σε αντίθεση με την κ. Μπακογιάννη, διπλωματικοί κύκλοι, πάντως, θεωρούν κατάλληλη την στιγμή να τεθεί θέμα 12 μιλίων και να βοηθηθεί η Ελλάδα να τα επεκτείνει. Δεν πρέπει να περάσει απαρατήρητη και η θέση που διατύπωση ο Γιάνης Βαρουφάκης να γίνει οριοθέτηση ΑΟΖ στην Ανατολική Μεσόγειο από μία διεθνή διάσκεψη στην οποία θα συμμετέχουν όλα τα κράτη της περιοχής (Αίγυπτος, Παλαιστίνη, Ισραήλ, Λίβανος, Λιβύη, Κύπρος, Ελλάδα και Τουρκία).

Διεθνή Διάσκεψη η οποία θα καθορίσει τις διεθνείς διαστάσεις του κυπριακού (τη μορφή του ενιαίου κράτους) ζήτησε και ο κ. Σιζόπουλος στην εκπομπή στην οποία αναφέρθηκα, και μετά να συζητηθούν οι εσωτερικές πτυχές. Ο κ. Σιζόπουλος υπογράμμισε επίσης ότι η Ελλάδα θα πρέπει να έρθει πιο κοντά με την Κυπριακή Δημοκρατία στον αμυντικό τομέα με παρουσία ελληνικού στρατού στην Κύπρο.

Τα σενάρια είναι πολλά. Θα κερδίσει ο δυνατός παίκτης στην σκακιέρα.