ΑΠΟΨΕΙΣ

Αν θέλουμε να κατανοήσουμε τι συμβαίνει στην ευρύτερη περιοχή μας, θα πρέπει να εγκαταλείψουμε το ερμηνευτικό σχήμα της μιας υπερδύναμης.

Οι ΗΠΑ τα τελευταία χρόνια, για τους δικούς τους λόγους, έχουν αποποιηθεί το ρόλο της μοναδικής, παγκόσμιας υπερδύναμης. Αποσύρονται από περιοχές της υφηλίου που η παρουσία τους εκεί προσέδιδε το κύρος και την ισχύ που είχε μετά την πτώση των κομμουνιστικών καθεστώτων.

Στην πολιτική δεν υπάρχει κενό. Αυτόν τον κρίσιμο χώρο της Μ. Ανατολής -και όχι μόνο- έρχεται να το καλύψει ένα σύμπλεγμα τεσσάρων κρατών, δηλαδή η Κίνα, η Ρωσία, το Ιράν και η Τουρκία.

Είναι προφανές πως αυτές οι τέσσερις χώρες έχουν μεταξύ τους και αντιτιθέμενα συμφέροντα, όπως βέβαια και σημαντικούς τομείς, όπου υπάρχει κοινή θεώρηση και συνεργασία.

Αν παραβλέψουμε αυτόν τον πολυπολικό κόσμο και μείνουμε εγκλωβισμένοι στο σχήμα της μιας υπερδύναμης, δεν θα καταλάβουμε αυτά που διαδραματίζονται τόσο στη Συρία όσο και στη ΝΑ Μεσόγειο.

Η Τουρκία του Τ. Ερντογάν επιζητεί να γίνει ένας ισότιμος παίκτης με το Ιράν, την Κίνα και την Ρωσία. Επιδιώκει, επιβεβαιώνοντας τον ηγετικό της ρόλο στη ΝΑ Μεσόγειο, να επαναρρυθμίσει προς όφελός της τις σχέσεις της με τις τρεις αυτές χώρες. Ο Ερντογάν δεν μπορεί να γίνει παγκόσμιος παίκτης, αν δεν δείξει εμπράκτως πως είναι ο αφέντης της ΝΑ Μεσογείου.

Τίποτα να μην μπορεί να γίνει σε αυτήν την περιοχή, χωρίς την έγκρισή του. Αυτός είναι ο στρατηγικός σχεδιασμός του.

Εδώ ακριβώς βρίσκεται το λεπτό και επικίνδυνο σημείο των ελληνοτουρκικών σχέσεων. Αυτή η στρατηγική του Ερντογάν, για να πετύχει, απαιτεί την πλήρη φιλαδοποίηση της Ελλάδος. Δηλαδή, πριν πράξει κάτι η εκάστοτε ελληνική κυβέρνηση, να σκέπτεται αν αυτό προκαλεί την Τουρκία. Ή ακόμα χειρότερα, αν αυτό το εγκρίνει η Τουρκία.

Είναι φανερό πως ο Ερντογάν και το επιτελείο του -που αποτελείται από ευφυείς και μορφωμένους τεχνοκράτες και πολιτικούς αναλυτές- δεν επιθυμεί την απόσπαση ελληνικού εδάφους. Κάτι τέτοιο θα δημιουργούσε στην Τουρκία περισσότερα προβλήματα από αυτά που πιθανόν θα επέλυε. Επιπλέον δε, θα ήταν άγνωστο το μέγεθος και το είδος της αντίδρασης της Ελλάδος, κάτι που δεν μπορούν να αγνοήσουν στους σχεδιασμούς τους οι τούρκοι στρατηγοί.

Η στρατηγική επιδίωξη της τουρκικής εξωτερικής πολιτικής είναι να καταστήσει την πατρίδα μας χώρα περιορισμένης κυριαρχίας. Χώρα που θα δρα φοβικά και συμπλεγματικά, αναλογιζόμενη την πιθανή αντίδραση της Τουρκίας.

Είναι μάταιο να πιστεύουμε πως κάποιοι τρίτοι θα έρθουν να μας βοηθήσουν αν συμβεί ένα θερμό επεισόδιο. Η μεν Ε.Ε. και δεν μπορεί και δεν θέλει. Τα επενδεδυμένα οικονομικά συμφέροντα τόσο της Γαλλίας όσο και της Γερμανίας στη γείτονα είναι πολύ μεγάλα.

Ενώ οι ΗΠΑ έχουν αποδείξει, με τη μέχρι τώρα στάση τους, πως παρεμβαίνουν αφού δημιουργηθούν τετελεσμένα γεγονότα. Άλλωστε τα τελευταία χρόνια έχει τρωθεί η αξιοπιστία τους.

Τι μας απομένει; Η μόνη επιλογή που έχουμε είναι να στηριχτούμε στις δικές μας δυνάμεις, χαράσσοντας ευκρινείς κόκκινες γραμμές. Επιπλέον -όπως έχει γραφτεί κα’ επανάληψη- να δώσουμε στους εξ ανατολών γείτονες να καταλάβουν πως το κόστος που θα καταβάλουν αν αποτολμήσουν θερμό επεισόδιο, θα είναι τεράστιο.

Για να γίνουν όλα αυτά χρειάζεται να υπάρχει μια πολιτική και μια στρατιωτική ηγεσία αποφασισμένη και άριστα προετοιμασμένη, που θα γνωρίζει πως στην κρίσιμη στιγμή θα είμαστε μόνοι μας.

* Δημοσιεύθηκε στη "ΜτΚ" στις 13 Οκτωβρίου 2019