ΑΠΟΨΕΙΣ

Το Παρίσι υποδέχεται σήμερα δεκάδες ηγέτες από τον όλον τον πλανήτη για τους εορτασμούς της 100ής επετείου από την ανακωχή της Κομπιένης, που σήμανε το τέλος του Μεγάλου Πολέμου. Ο Πύργος του Λονδίνου θα γεμίσει χιλιάδες κόκκινες τουλίπες, σε πολλές χώρες γίνονται εκθέσεις φωτογραφίας, συνέδρια, τελετές μνήμης, αναγνώσεις ημερολογίων και ποιημάτων, τιμάται με κάθε τρόπο η λήξη της αδιανόητης σφαγής που άλλαξε συθέμελα τον τότε κόσμο και κατά τον Έρικ Χομπσμπάουμ συνιστά την έναρξη του 20ού αιώνα, της εποχής των άκρων.

Στην Ελλάδα μοιάζει να έχει ξεχαστεί όχι μόνο η επέτειος, αλλά το ίδιο το Μέγα-Γεγονός. Σαν να τον θεωρούμε ξένο πόλεμο, που δεν μας αφορά, παρόλο που η χώρα πήρε μέρος έστω και ενάμισι-δύο χρόνια πριν από το τέλος του.

Η εξήγηση, σύμφωνα με ιστορικούς και κοινωνικούς επιστήμονες, βρίσκεται σε όσα προηγήθηκαν -η Θεσσαλονίκη υπήρξε κομμάτι αυτής της επώδυνης για το έθνος περιόδου- και σε όσα ακολούθησαν που ιστορεί με απαράμιλλη τεκμηρίωση και αμεροληψία ο Γιώργος Μαυρογορδάτος στα βιβλία του «1915» και «Μετά το 1922: η παράταση του Εθνικού Διχασμού».

Καταρχάς η σύνδεση του Α' Παγκοσμίου Πολέμου με τον Εθνικό Διχασμό. Είχε γράψει ο Δημήτρης Γληνός: Οι βασιλόφρονες εμίσουν θανασίμως τον κ. Βενιζέλον και πάντας τους μετ’ αυτού δράσαντας. Τα καθεστώτα ενηλλάσσοντο. Και ό,τι ήτο αρεστόν εις τους μεν, ήτο δυσάρεστον εις τους δε. Το ήμισυ των Ελλήνων δεν ηδύνατο να ίδη μέσα εις τα διδακτικά βιβλία το όνομα του Κωνσταντίνου, το έτερον ήμισυ να ίδη το όνομα του Βενιζέλου». Το τραύμα της μικρασιατικής εκστρατείας και καταστροφής, η έλευση των προσφύγων, ο ελληνοϊταλικός πόλεμος, η Κατοχή και ο Εμφύλιος χαράχτηκαν εντονότερα στη μνήμη της περιοχής και των ανθρώπων, επισκίασαν στο Μεγάλο Πόλεμο, εξηγούν αυτό το χάσμα στη μνήμη ή -όπως έχει ειπωθεί- τη διάσπαση της μνήμης του Μεγάλου Πολέμου σαν πυροτέχνημα, να υπάρχουν τα σπαράγματά της σε πολλά πεδία ,αναλόγως του χρήστη και της χρήσης της.

Στους διχαστικούς καιρούς μας, τώρα που έχει σηκώσει πάλι κεφάλι η μισαλλοδοξία, αξίζει να αναζητήσουμε τον όλον της μνήμης, γιατί αλλιώς το αφήγημα δεν θα είναι απλώς μισό αλλά παραχαραγμένο.

* Δημοσιεύτηκε στη "ΜτΚ" στις 11 Νοεμβρίου 2018