ΑΠΟΨΕΙΣ

Ο Ουίνστον Τσόρτσιλ είχε μιλήσει κάποτε για την «αντιπολίτευση των γεγονότων» (the opposition of events). Ο CP Scott, εμβληματικός αρχισυντάκτης της εφημερίδας «Manchester Guardian» (σημερινής «Guardian») έγραψε το 1921 ένα κύριο άρθρο για να σηματοδοτήσει την εκατονταετία της εφημερίδας αυτής. Το δοκίμιο, που δημοσιεύτηκε υπό τον τίτλο «Εκατό Χρόνια», εξακολουθεί να αναγνωρίζεται σε όλο τον κόσμο ως ένα διαχρονικό σχέδιο ανεξάρτητης δημοσιογραφίας.

Η αφοπλιστικά απλή όσο και ευθύβολη, πασίγνωστη πια, πρόταση του κειμένου που τα συνοψίζει όλα, ήταν το «comment is free but facts are sacred» (το σχόλιο είναι ελεύθερο αλλά τα γεγονότα είναι ιερά).

O Harold Macmillan, συντηρητικός πρωθυπουργός της Βρετανίας (1957-1963) κάποτε δέχτηκε από δημοσιογράφο την ερώτηση «ποιο είναι το μεγαλύτερο πρόβλημα που αντιμετωπίσατε κατά την πρωθυπουργία σας». «Events, my dear boy, events», ήταν η απάντησή του (τα γεγονότα , αγαπητό μου παιδί, τα γεγονότα).

Τα γεγονότα λοιπόν, στα προ διαδικτύου χρόνια ήταν αυτά που όριζαν τις εξελίξεις, ιδιαίτερα εκείνες της πολιτικής. Και τα γεγονότα ήταν πεισματάρικα, συνήθως καταλυτικά και αποκαλυπτικά μαζί.

Τότε όμως δεν υπήρχε το διαδίκτυο, ούτε είχαν γίνει οι λέξεις fake news πιο συχνά χρησιμοποιούμενες στο συνεργείο, στο καφενείο και στο κομμωτήριο και από το good morning.

Σήμερα κανένα γεγονός δεν μπορεί πια να δημιουργήσει πονοκέφαλο σε έναν πρωθυπουργό, ακόμα και θυμόσοφο σαν τον Τσόρτσιλ ή τον Μακ Μίλαν, αν δεν βάλει πρώτα «φωτιά στο τουίτερ».

Πήρε φωτιά το τουίτερ, έγινε χαμός στο τουίτερ, σάλος ξέσπασε στο τουίτερ και μ’ αυτά και μ’ εκείνα φτάσαμε να θεωρούνται οι αποχωρήσεις και οι ψηφοφορίες στο Survivor, «βαρόμετρο» των διαθέσεων του κόσμου και κυρίως της αντισυστημικής εσχάτως νεολαίας, που «απαιτεί την αποχώρηση του Παππά προσφέροντας κύμα υποστήριξης στον Μπόγδανο». Αν δεν τα ξέρετε αυτά τα δύο πασίγνωστα ονόματα συμμετεχόντων στο τηλεοπτικό παιχνίδι επιβίωσης -όπως δυστυχώς κι εγώ μέχρι πριν από λίγες μέρες- καλά να πάθετε.

Η «ταραχή στο τουίτερ» είναι για πολλούς πλέον το κριτήριο για το ποιο γεγονός πρέπει να προβληματίσει μια κυβέρνηση ή να «αξιοποιηθεί» από μία αντιπολίτευση.

Ό,τι τιτιβίσει ο λαός γίνεται θέλημα Θεού. Τα πιο «ψαγμένα» ρεπορτάζ ήδη εδώ και μερικά χρόνια μαζί με την είδηση γράφουν απαραιτήτως και τον αντίκτυπό της στα social media.

Παλιά λέγαμε ότι και ο πιο ικανός πολιτικός και ο πιο ταλαντούχος καλλιτέχνης «δεν υπάρχει αν δεν βγει στην τηλεόραση». Τώρα αν δεν σε πάρει ο άνεμος της ελαφρότητας στο τουίτερ, αν δεν κερδίσεις με τα καμώματα σου κάποιες χιλιάδες τιτιβίσματα και θέλεις να γίνεις κάποιος, τι τι θέλεις τη ρημάδα τη ζωή;

Αλλά ας δούμε το θέμα και από την οπτική γωνία των μεγεθών:

Η επίθεση στο Καπιτώλιο, την έδρα της αμερικανικής νομοθετικής εξουσίας, από τους «ψεκασμένους» υποστηρικτές του απερχόμενου προέδρου Ντόναλντ Τραμπ τον περασμένο Ιανουάριο παρήγαγε 23,46 εκατ. tweets, δηλαδή κατά μέσο όρο 430 αναρτήσεις το δευτερόλεπτο.

Ήταν κι αυτό ένα είδος τεστ για ένα event.

Η τεχνολογία τα έφερε όλα αυτά. Τα τελευταία χρόνια όλο και περισσότερες συσκευές αποκτούσαν «αισθητήρες» που τους επέτρεπαν να συνδέονται και να επικοινωνούν τόσο μεταξύ τους όσο και με τον άνθρωπο. Έτσι ήλθε το «έξυπνο σπίτι». Με τη χρήση του κινητού τηλεφώνου, ο άνθρωπος έφτασε να μπορεί να ρυθμίσει τα φώτα και τη θέρμανση της οικίας του, να ελέγξει από μακριά τη λειτουργία των ηλεκτρικών συσκευών του κ.λπ. Τώρα ήρθε η ώρα να ελέγξει τις εντυπώσεις, την προπαγάνδα και αύριο τις εξελίξεις, αρκεί να φτιάξει αυτοματοποιημένο, τεχνητό «χαμό» στα social media.

Μια κατασκευασμένη «είδηση» ή μισή αλήθεια, μπορεί να κάνει ένα αξιοπρόσεκτο διαδικτυακό ταξίδι, με τη βοήθεια χρηστών ψεύτικων λογαριασμών στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Το χειρότερο είναι πως παρασύρονται και αναμεταδίδουν την ίδια «είδηση» σοβαροί άνθρωποι με αποτέλεσμα ο ψίθυρος σταδιακά -ακόμη και μετά διάψευσή του- να μετατρέπεται σε «γεγονός». Αυτό πράγματι θα τρομοκρατούσε και τον Μακ Μίλαν .

Tο χειρότερο είναι πως πάντα οι άνθρωποι πίστευαν σε συνωμοσίες ενώ η τεχνολογία καθιστά ολοένα τη χρήση και τη διασπορά των fake news και πιο εύκολη και παγκόσμια.