Τι συμβαίνει στην Τουρκία;
Πληροφορηθήκαμε για τις ανησυχίες 104 Τούρκων απόστρατων ναυάρχων για την πορεία της πατρίδας τους και την προϊούσα ισλαμοποίηση των Τουρκικών Ενόπλων Δυνάμεων. Για να καταλάβουμε τι γίνεται στο τουρκικό ναυτικό θα πρέπει να πάμε είκοσι δύο χρόνια πίσω, στον μεγάλο σεισμό της 17ης Αυγούστου 1999 στην Κωνσταντινούπολη, με τους 17.500 νεκρούς. Στις 16 Αυγούστου, το βράδυ, στην ναυτική βάση Gοlcuk γινόταν μια εκδήλωση στην οποία παρευρισκόταν όλη η ηγεσία του Τουρκικού Πολεμικού Ναυτικού. Οι αλλεπάλληλες σεισμικές δονήσεις κατέστρεψαν πλήρως τις εγκαταστάσεις της ναυτικής βάσης και οδήγησαν στον θάνατο 440 ανώτατους αξιωματικούς, μεταξύ των οποίων δύο ναυάρχους, 27 ανώτερους αξιωματικούς, υπαξιωματικούς, ναυτικούς εμπειρογνώμονες κ.ά. Κατ’ άλλες εκτιμήσεις ο αριθμός των φονευθέντων ξεπερνούσε τους εφτακόσιους.
Έτσι, η Τουρκικό Ναυτικό ανασυγκροτήθηκε εκ του μηδενός, ουσιαστικά επί διακυβέρνησης του Ερντογάν, με αποτέλεσμα ένα σημαντικό τμήμα του να απογαλακτισθεί από τα προτάγματα του κεμαλισμού. Σχεδόν μια γενιά αξιωματικών του Τουρκικού Πολεμικού Ναυτικού, ανδρώθηκε μέσα σε ένα κλίμα με ανάμεικτα τα κοσμικά με τα ισλαμιστικά στοιχεία. Έχει στραμμένο το βλέμμα και προς την Δύση και προς την Ανατολή. Στο Τουρκικό Ναυτικό επικρατεί πλέον η αντίληψη πως η στρατηγική προοπτική της Τουρκίας δεν βρίσκεται στην Δύση, αλλά στην συνεργασία με την Κίνα, την Ρωσία και τις τουρκογενείς πρώην σοσιαλιστικές δημοκρατίες. Αυτοί λοιπόν που υπέγραψαν το συγκεκριμένο κείμενο ανήκουν σε αυτό το ευρασιατικό-αντιδυτικό γκρουπ.
Να μην έχουμε λοιπόν αυταπάτες. Τα όσα διαδραματίζονται στο Τουρκικό Ναυτικό ουσιαστικά αποτελούν απόπειρα ανακατανομής της εξουσίας στο μπλοκ εξουσίας που κυβερνά την Τουρκία. Είναι λάθος να κάνουμε σχηματοποιήσεις με τους κλασικούς όρους «φιλελεύθεροι», «συντηρητικοί», «κεμαλιστές», κ.λπ. Ούτως ή άλλως και οι 104 απόστρατοι ναύαρχοι είναι βαθύτατα αντι-γκιουλενιστές και στην απόπειρα πραξικοπήματος στήριξαν τον Ερντογάν. Τότε έγινε το πάντρεμα του ισλαμισμού με τον εθνικιστικό κεμαλισμό, δηλαδή η κυβερνητική συνεργασία του ΑΚΡ του Ερντογάν με το κόμμα του Μπαχτσελί.
Με απλά λόγια η παρέμβαση των ναυάρχων ουδεμία σχέση έχει με τις δημοκρατικές ελευθερίες και τα ανθρώπινα δικαιώματα. Είναι η προσπάθεια μιας συγκροτημένης ομάδας Τούρκων απόστρατων ανώτατων αξιωματικών του Ναυτικού να θέσουν ζήτημα επανακαθορισμού του γεωστρατηγικού προσανατολισμού της Τουρκίας. Μάλιστα μεταξύ των ναυάρχων που υπέγραψαν το σχετικό μανιφέστο βρίσκεται και ο εμπνευστής της «γαλάζιας πατρίδας».
Η συγκυρία που εκδηλώθηκαν οι απόστρατοι ναύαρχοι δεν μπορεί να είναι άσχετη με την ένταση που υπάρχει μεταξύ Ουκρανίας και Ρωσίας, με την Τουρκία να τίθεται αναφανδόν στο πλευρό της Ουκρανίας, θέτοντας συγχρόνως το θέμα των Τατάρων της Κριμαίας.
Η Ελλάδα τι μπορεί να περιμένει από αυτήν την ρευστότητα του σκηνικού στην Τουρκία, αν συνυπολογίσουμε και την ζοφερή κατάσταση της οικονομίας των γειτόνων; Αναμφίβολα ο Ερντογάν είναι πολλαπλά πιεσμένος. Κυρίως αισθάνεται την πίεση των ΗΠΑ του Τζο Μπάιντεν που έχει εκτροχιάσει όλους τους μεγαλοϊδεατικούς σχεδιασμούς του. Μέχρι στιγμής, σχεδόν τρείς μήνες από την επίσημη ανάληψη των καθηκόντων του, ο Αμερικανός Πρόεδρος δεν επικοινώνησε με τον Τούρκο ομόλογο του. Συνεπώς, απέναντι στην πατρίδα μας ο Ερντογάν θα πρέπει να υπολογίσει πολύ καλά τις προσεχείς κινήσεις του, με δεδομένο πως και η ΕΕ δεν φαίνεται διατεθειμένη να του δίνει συνεχώς άφεση αμαρτιών.
Μέσα σε αυτό το κλίμα, η επίσκεψη του Έλληνα υπουργού Εξωτερικών στην Τουρκία παρουσιάζει εξαιρετικό ενδιαφέρον, αν τελικά πραγματοποιηθεί.
*Δημοσιεύθηκε στη "ΜτΚ" στις 11 Απριλίου 2021
