ΑΠΟΨΕΙΣ

Μας απασχόλησαν, ήδη, οι αποκλειστικές αρμοδιότητες της ΓΣ των μετόχων της ΑΕ. Υπάρχουν όμως και κάποιες αποφάσεις για τις οποίες, παρά τη σημασία τους, αρμόδιο όργανο ορίζεται το ΔΣ ή περιττή η απόφαση της ΓΣ. Υπάρχουν, επίσης, και κάποιες «αρρύθμιστες» εξουσίες με σοβαρότατους κινδύνους για τις ΑΕ και τους συναλλασσόμενους. Περί αυτών, στη συνέχεια.

Εξαιρέσεις Από Την Αποκλειστική Αρμοδιότητα Της ΓΣ

Στον ίδιο τον νόμο ορίζονται οι περιπτώσεις εκείνες που συνιστούν εξαιρέσεις από τον κανόνα της αποκλειστικής αρμοδιότητας της ΓΣ. Οι περισσότερες επιφυλάσσονται υπέρ του ΔΣ. Ειδικότερα:

(α) Αυξήσεις κεφαλαίου ή πράξεις αναπροσαρμογής του.

Αυξήσεις Κεφαλαίου: Το καταρχήν αρμόδιο όργανο της ΑΕ για την αύξηση του μετοχικού κεφαλαίου είναι η ΓΣ. Ωστόσο, το ΔΣ της ΑΕ έχει (υπό προϋποθέσεις) την εξουσία να αποφασίσει έκτακτη αύξηση του μετοχικού κεφαλαίου. Προϋποτίθεται, πάντοτε, σχετική καταστατική ρύθμιση. Συγκεκριμένα:

Για την πρώτη πενταετία από την ίδρυση της ΑΕ, με απόφαση των 2/3 του συνόλου των μελών του ΔΣ, είναι δυνατό να αποφασισθεί αύξηση του μετοχικού της κεφαλαίου-μέχρι το τριπλάσιο του αρχικού. Αντίστοιχη εξουσία είναι δυνατό να απονεμηθεί στο ΔΣ με απόφαση της ΓΣ, για χρονικό διάστημα που δεν υπερβαίνει την πενταετία-μέχρι το τριπλάσιο του τότε υφιστάμενου.

Το ΔΣ, περαιτέρω, έχει τη δυνατότητα (εφόσον εξουσιοδοτηθεί από τη ΓΣ), να θεσπίζει πρόγραμμα διάθεσης μετοχών-αυξάνοντας, ενδεχομένως, το κεφάλαιο της ΑΕ.

Πράξεις Αναπροσαρμογής Κεφαλαίου: Το ΔΣ έχει την εξουσία να προβαίνει σε αναπροσαρμογή του μετοχικού κεφαλαίου. Με την απόφασή του για την πιστοποίηση καταβολής μετοχικού κεφαλαίου οφείλει να αναπροσαρμόσει τη σχετική διάταξη του καταστατικού- έτσι ώστε να προσδιορισθεί το ύψος του, όπως προέκυψε μετά τη μερική (εφόσον έχει προβλεφθεί) κάλυψη. Ανάγκη αναπροσαρμογής ανακύπτει, επιπλέον, σε περίπτωση που η αύξηση επέρχεται ύστερα από άσκηση δικαιώματος κτήσης μετοχών (:warrants) από τον εκάστοτε δικαιούχο. Ομοίως, όταν ομολογιούχος δανειστής ασκήσει το δικαίωμα μετατροπής των μετατρέψιμων ομολογιών του σε μετοχές.

(β) Η τροποποίηση ή προσαρμογή διατάξεων του καταστατικού από το ΔΣ στις περιπτώσεις που ορίζει τούτο, ρητά, ο νόμος.

Το ΔΣ είναι αρμόδιο για την τροποποίηση του καταστατικού, όταν αυτή αποτελεί συνέπεια της ασκήσεως του δικαιώματος προαίρεσης (option), εκ μέρους των εκάστοτε δικαιούχων, στις περιπτώσεις που έχει θεσπιστεί από τη ΓΣ πρόγραμμα διάθεσης μετοχών για τη διοίκηση ή/και το προσωπικό. Στη συγκεκριμένη, μάλιστα, περίπτωση, η απόφαση πιστοποίησης της καταβολής του κεφαλαίου λαμβάνεται ανά ημερολογιακό τρίμηνο.

(γ) Ο διορισμός με το καταστατικό του πρώτου ΔΣ.

Εξαίρεση από τον κανόνα της εκλογής του ΔΣ από τη ΓΣ συνιστά η δυνατότητα ορισμού του πρώτου ΔΣ στο αρχικό καταστατικό της ΑΕ. Η εξαίρεση αυτή αντιμετωπίζει, με επιτυχία, ζητήματα πρακτικής φύσης της νεοϊδρυθείσας ΑΕ.

(δ) Η εκλογή συμβούλων σε αντικατάσταση εκείνων που απώλεσαν την ιδιότητά τους.

Ακόμα μια εξαίρεση από τον κανόνα εκλογής του ΔΣ από τη ΓΣ συνιστά (και) εκείνη της εκλογής μέλους, από το ίδιο το ΔΣ, σε περίπτωση ελλιπούς (:«κολοβού») ΔΣ. Σε περίπτωση, συγκεκριμένα, παραίτησης, θανάτου ή με οποιονδήποτε τρόπο απώλειας της ιδιότητας μέλους/μελών ΔΣ, το τελευταίο έχει τη δυνατότητα (όχι όμως και την υποχρέωση) να εκλέξει αντικαταστάτη για το υπόλοιπο της θητείας του.

Προκειμένου να καταστεί δυνατή η εκλογή αυτή προϋποτίθεται: (α) απώλεια ιδιότητας μέλους, (β) ανυπαρξία αναπληρωματικών μελών από τη ΓΣ/μέτοχο και (γ) νόμιμη σύνθεση ΔΣ (:τα εναπομένοντα μέλη του να μην υπολείπονται των τριών).

(ε) Σημαντικές εταιρικές αποφάσεις σχετικές με εταιρικούς μετασχηματισμούς.

Εκτός από την απόφαση για συγχώνευση ΑΕ από άλλη ΑΕ που κατέχει το σύνολο των μετοχών της, η εξαίρεση επεκτείνεται και στην απόφαση της απορροφώσας ΑΕ για τη συγχώνευση με απορρόφηση άλλης κεφαλαιουχικής εταιρίας της οποίας κατέχει τουλάχιστον το 90% και στην απόφαση διασπώμενης ΑΕ για τη διάσπασή της όταν οι επωφελούμενες εταιρείες κατέχουν τις μετοχές της στο σύνολό τους. Προϋποτίθεται η τήρηση συγκεκριμένων προϋποθέσεων.

(στ) Η δυνατότητα διανομής προσωρινών μερισμάτων.

Από την αποκλειστική αρμοδιότητα της ΓΣ εξαιρείται (και) η απόφαση για τη διανομή προσωρινών μερισμάτων στους μετόχους.

Η συγκεκριμένη απόφαση λαμβάνεται νομίμως από το ΔΣ της εταιρείας, υπό τον όρο ότι έχουν συνταχθεί -και προ διμήνου δημοσιευτεί- (κερδοφόρες) χρηματοοικονομικές καταστάσεις της εταιρείας.

(ζ) Η δυνατότητα διανομής κερδών ή προαιρετικών αποθεματικών μέσα στην τρέχουσα εταιρική χρήση με απόφαση του ΔΣ.

Υφίσταται συντρέχουσα αρμοδιότητα μεταξύ της ΓΣ και του ΔΣ εντός της τρέχουσας εταιρικής χρήσης για τη διανομή κερδών ή προαιρετικών αποθεματικών.

Οι Αρρύθμιστες Αρμοδιότητες της ΓΣ

Ο νόμος φαίνεται πως, συνειδητά, δεν ρυθμίζει (:Αιτ. Έκθεση επί του άρ. 117) τις λεγόμενες «αρρύθµιστες» (διαχειριστικές;) αρμοδιότητες της ΓΣ. Πρόκειται για ιδιαίτερα σημαντικά ζητήματα, για τα οποία, έστω και αν αφορούν τη διαχείριση, η ΓΣ πρέπει να έχει λόγο.

Ο νομοθέτης επέλεξε, συνειδητά, να μην προχωρήσει στην, ούτως ή άλλως ανέφικτη, εξαντλητική ρύθμιση κάθε μιας πιθανής εταιρικής υπόθεσης. Επέλεξε, στο πλαίσιο αυτό, τη διατήρηση της διαχείρισης από τη νομολογία των «αρρύθμιστων» αρμοδιοτήτων της ΓΣ.

Η νομολογία χρησιμοποιεί ως κριτήριο για τον εντοπισμό του αρμόδιου κάθε φορά εταιρικού οργάνου τον εταιρικό σκοπό. Εφόσον η απόφαση εμπίπτει στον εταιρικό σκοπό, αρμόδιο είναι το ΔΣ, αν εξέρχεται των ορίων αυτού, αρμόδια είναι η ΓΣ. Λ.χ. του εταιρικού σκοπού εξέρχεται απόφαση για τη μεταβίβαση σημαντικού περιουσιακού στοιχείου της ΑΕ.

Ωστόσο, το εν λόγω κριτήριο παρουσιάζει το ακόλουθο μειονέκτημα. Πράξεις του ΔΣ, ακόμη και αν είναι εκτός του εταιρικού σκοπού, δεσμεύουν την εταιρεία απέναντι στους τρίτους, εκτός αν αποδειχθεί ότι ο τρίτος γνώριζε (ή όφειλε να γνωρίζει) την υπέρβαση. Αντίθετα, αποφάσεις που λαμβάνονται από αναρμόδιο όργανο είναι άκυρες.

Ο προσδιορισμός, λοιπόν, του αν ένα ζήτημα εμπίπτει στη διαχειριστική αρμοδιότητα του ΔΣ ή όχι, οπότε και αρμόδια καθίσταται η ΓΣ, συναντά δυσκολίες. Στο πλαίσιο αυτό, έχουν διατυπωθεί διαφορετικές απόψεις αναφορικά με το κριτήριο εξεύρεσης του αρμόδιου, κάθε φορά, οργάνου.

Οι αποφάσεις που ανήκουν στην αποκλειστική αρμοδιότητα της ΓΣ είναι περισσότερο από διαυγές ποιες είναι. Αντίστοιχα και οι εξαιρέσεις από τον συγκεκριμένο κανόνα. Το πρόβλημα εστιάζεται, κατά βάση, στις περιπτώσεις εκείνες που μολονότι εντάσσονται στην διαχειριστική εξουσία του ΔΣ, δικαστική απόφαση θα ήταν δυνατό να τις εντάξει στην αρμοδιότητα της ΓΣ. Το θέμα δεν είναι αμελητέο! Απαιτείται ιδιαίτερη εγρήγορση και αξιολόγηση των εκάστοτε δεδομένων. Λανθασμένη αξιολόγηση θα ήταν δυνατό να οδηγήσει σε συνέπειες οδυνηρές. Ποια όμως είναι τα είδη των Γενικών Συνελεύσεως και ποιες οι προϋποθέσεις για τη λήψη απόφασης από μέρους τους; Περί αυτών σε επόμενη αρθρογραφία μας.-

Σημ.1: Σε πλήρη μορφή οι «Εξαιρέσεις από την Αποκλειστική Αρμοδιότητα της ΓΣ & «Αρρύθμιστες» Αρμοδιότητες».

Σημ.2: Το παρόν άρθρο αποτελεί τμήμα ευρύτερης ενότητας αρθρογραφίας της Δικηγορικής μας Εταιρείας για τις ΑΕ. Στην ενότητα αυτή επιχειρούμε την ανάλυση, άρθρο προς άρθρο-με business view, πάντα, προσέγγιση, του νόμου για τις ΑΕ (:4548/2018).