ΑΠΟΨΕΙΣ

Σε προηγούμενη αρθρογραφία μας, μας απασχόλησε η υποχρέωση του ΔΣ να προβεί σε άσκηση της εταιρικής αγωγής, σε περίπτωση θεμελίωσης ευθύνης μελών του ΔΣ. Η άσκηση της σχετικής αγωγής εμπίπτει, καταρχήν, στη διαχειριστική αρμοδιότητα του τελευταίου (:ΔΣ). Το ΔΣ υποχρεούται να την ασκεί κατά τρόπο που συνάδει προς το εταιρικό συμφέρον. Τι συμβαίνει, ωστόσο, σε περίπτωση ολιγωρίας ή αδικαιολόγητης άρνησής του; Ποια η εξουσία των μειοψηφούντων και ποια των πλειοψηφούντων μετόχων; Περί αυτών, το παρόν!

Σκοπός Της Ρύθμισης

Όπως, ήδη, σε προηγούμενη αρθρογραφία μας, επισημάναμε, σκοπός του νομοθέτη είναι να διασφαλιστεί η πραγμάτωση των αξιώσεων της εταιρείας, που γεννώνται από παράβαση καθήκοντος μέλους ΔΣ. Δεν θα αποδεικνύονταν όμως αρκετή η εν λόγω διασφάλιση, αν οι νομοθετικές ρυθμίσεις επαφίεντο, αποκλειστικά, στην καλή διάθεση του ΔΣ. Παρέχεται στο πλαίσιο αυτό η δυνατότητα στους μετόχους που κατέχουν μειοψηφικό (1/20 του μετοχικού κεφαλαίου) ή, πολύ περισσότερο, πλειοψηφικό ποσοστό να ενεργοποιήσουν το, ενδεχομένως, αδρανές ΔΣ.

Αίτηση Μειοψηφίας Μετόχων

Προϋποθέσεις

Μειοψηφία που εκπροσωπεί το 1/20, και πλέον, του μετοχικού κεφαλαίου έχει δικαίωμα να υποβάλει αίτηση, εγγράφως, στο ΔΣ (ή τον εκκαθαριστή) με αντικείμενο την άσκηση των εταιρικών αξιώσεων. Το ΔΣ αποφασίζει επί του αιτήματος των μετόχων, αφού λάβει υπόψη του τις παρατηρήσεις και εξηγήσεις των μελών εκείνων του ΔΣ, που κατονομάζονται στην αίτηση των μετόχων.

Το σχετικό δικαίωμα της μειοψηφίας δεν είναι δυνατό να αποκλεισθεί ούτε να επιβαρυνθεί με περαιτέρω προϋποθέσεις. Στο απαιτούμενο, σε κάθε περίπτωση, ποσοστό της μειοψηφίας υπολογίζονται οι μετοχές κάθε κατηγορίας, ακόμη κι αυτές χωρίς δικαίωμα ψήφου. Αντίθετα, δεν έχουν δικαίωμα συμμετοχής στην υποβολή της εν λόγω αίτησης οι μέτοχοι των οποίων τα δικαιώματα τελούν σε αναστολή. Περίπτωση που συντρέχει, λ.χ., όταν υπάρχει κοινωνία επί μετοχών και δεν έχει οριστεί κοινός εκπρόσωπος ή διαχειριστής.

Σε περίπτωση ενεχύρου επί μετοχών, δικαίωμα υποβολής αίτησης προς το ΔΣ έχει ο ενεχυραστής. Σε περίπτωση επικαρπίας επί μετοχών ο επικαρπωτής-εφόσον δεν υφίσταται διαφορετική συμφωνία.

Πάντοτε, όμως, οι αιτούντες μέτοχοι οφείλουν να αποδείξουν ότι έχουν αποκτήσει τη μετοχική ιδιότητα έξι μήνες, τουλάχιστον, πριν την υποβολή της σχετικής αίτησης.

Απόφαση ΔΣ

Ύστερα από την υποβολή της κατά τα άνω αίτησης των μειοψηφούντων μετόχων, το ΔΣ αναλαμβάνει να σταθμίσει το συμφέρον της εταιρείας και να αποφασίσει αν θα ασκήσει την εταιρική αγωγή ενάγοντας τους υπαίτιους συμβούλους. Καλείται, συγκεκριμένα, να λάβει υπόψη τις εξηγήσεις των φερόμενων ως υπαιτίων και να προχωρήσει σε μια ανάλυση κόστους-οφέλους. Στο στάδιο αυτό φέρει την υποχρέωση έγκαιρης, πλήρους και επιμελούς άσκησης των αξιώσεων της εταιρείας κατά των προσώπων που έχουν ευθύνη (όπως, ήδη, σε προηγούμενη αρθρογραφία αναφέραμε).

Η απόφαση επί της άσκησης των αξιώσεων της εταιρείας λαμβάνεται και πάλι με κριτήρια όπως, λ.χ., οι αποδεικτικές δυσχέρειες εν γένει, οι πιθανότητες ευδοκίμησης, το ύψος της δικαστικής δαπάνης, η ενδεχόμενη βλάβη της φήμης της εταιρείας κ.ο.κ.

Τα κατονομαζόμενα μέλη του ΔΣ «…δεν έχουν δικαίωμα ψήφου στη συνεδρίαση του διοικητικού συμβουλίου για τη λήψη απόφασης επί του αιτήματος των μετόχων». Η πρόβλεψη αυτή του νομοθέτη επιβεβαιώνει τον κανόνα ότι το μέλος του ΔΣ δεν δικαιούται να ψηφίζει για θέματα στα οποία υπάρχει σύγκρουση συμφερόντων του ίδιου (ή συνδεδεμένων μερών) με την ΑΕ.

Σε περίπτωση που κατονομάζονται στην αίτηση δύο ή περισσότερα μέλη του ΔΣ, τότε διενεργείται ξεχωριστή ψηφοφορία ΔΣ (χωρίς συμμετοχή των λοιπών κατονομαζομένων). Η εσωτερική/ενδοεταιρική ευθύνη είναι ατομική. Τα μέλη του ΔΣ φέρουν τα ίδια το βάρος να αποδείξουν την ορθότητα των ισχυρισμών τους. Κάθε περίπτωση αξιολογείται εξατομικευμένα.

Αν, ωστόσο, αδυνατούν να ψηφίσουν τόσα μέλη, ώστε να σχηματίζεται απαρτία για την λήψη της σχετικής απόφασης, το ΔΣ θεωρείται ότι δεν λαμβάνει απόφαση. Οι αιτούντες μέτοχοι είναι δυνατό να αξιώσουν δικαστικά το διορισμό ειδικού εκπροσώπου με σκοπό την άσκηση εκ μέρους του της εταιρικής αγωγής.

Η απόφαση του ΔΣ επί της αιτήσεως, θετική ή αρνητική, καθώς και το γεγονός της ενδεχόμενης αδυναμίας λήψεως αποφάσεως από το ΔΣ, κοινοποιείται στους αιτούντες με επιμέλεια του ίδιου και με επιβάρυνση της εταιρείας. Η κοινοποίηση αυτή παρέλκει, όταν η αίτηση ασκείται από την πλειοψηφία των μετόχων καθώς το ΔΣ «…υποχρεούται να προβεί αμελλητί στην άσκηση της εταιρικής αγωγής.».

Η κοινοποίηση της (απορριπτικής) απόφασης του ΔΣ ή του γεγονότος αδυναμίας λήψης απόφασης, ενεργοποιεί την προθεσμία της πλειοψηφίας των μετόχων που απευθύνθηκαν σχετικά στο ΔΣ, να υποβάλουν αίτηση ενώπιον του Μονομελούς Πρωτοδικείου, με αντικείμενο το διορισμό ειδικού εκπροσώπου.

Αίτηση Πλειοψηφίας Μετόχων - Προϋποθέσεις

Αντίστοιχη με την προαναφερθείσα, για τους μετόχους μειοψηφίας, δυνατότητα (:υποβολή έγγραφης αίτησης στο ΔΣ ή τον εκκαθαριστή με αντικείμενο την άσκηση των εταιρικών αξιώσεων σε βάρος μελών του ΔΣ) προβλέπεται και για τους κατέχοντες την πλειοψηφία του μετοχικού κεφαλαίου. Στην τελευταία αυτή περίπτωση το ΔΣ υποχρεούται, κατά δέσμια αρμοδιότητα, να προβεί, αμελλητί, στην άσκηση της εταιρικής αγωγής.

Περιεχόμενο Της Αίτησης

Η (έγγραφη) αίτηση των μετόχων (μειοψηφίας και πλειοψηφίας θα πρέπει, περαιτέρω, «…να αναφέρει τις πληροφορίες που κατέχουν οι αιτούντες μέτοχοι ως προς τα πραγματικά περιστατικά που στοιχειοθετούν, κατά την κρίση τους, την ευθύνη μελών του διοικητικού συμβουλίου και τη ζημία της εταιρείας».

Περαιτέρω, ο νόμος απαιτεί να κατονομάζονται τα πρόσωπα των «υπευθύνων» για τη ζημία της ΑΕ. Θεωρείται, σε διαφορετική περίπτωση, πως η αίτηση στρέφεται κατά όλων των μελών του ΔΣ. Περαιτέρω, το ΔΣ, είναι δυνατό, να διαφοροποιηθεί από την αίτηση και να στρέψει την εταιρική αγωγή κατά λιγότερων συμβούλων από τους κατονομαζόμενους. Δημιουργείται το έδαφος και στις δύο, αυτές περιπτώσεις, για την άσκηση αίτησης διορισμού ειδικού εκπροσώπου με σκοπό την άσκηση της εταιρικής αγωγής.

Επί υποβολής της αίτησης από μετόχους μειοψηφίας τάσσεται εύλογη προθεσμία (όχι μικρότερη του μηνός), εντός της οποίας το ΔΣ υποχρεούται να αποφασίσει αν η εταιρεία θα ασκήσει αγωγή για τις περιγραφόμενες στην αίτηση αξιώσεις.

Οι μέτοχοι δικαιούνται, εύλογα, να έχουν βαρύνοντα ρόλο όσον αφορά την έγερση της εταιρικής αγωγής σε βάρος μελών του ΔΣ, όταν αυτό (για τους όποιους λόγους) αρνείται ή αδρανεί για την άσκηση εταιρικής αγωγής. Οι μέτοχοι μειοψηφίας δικαιούνται να τη ζητήσουν˙ oι πλειοψηφούντες να την αξιώσουν. Σε περίπτωση, πάντως, μη ευθυγράμμισης, και πάλι, του ΔΣ, ο δρόμος της δικαιοσύνης παραμένει ανοιχτός. Περί αυτού, πάντως, σε επόμενη αρθρογραφία μας.