ΑΠΟΨΕΙΣ

Σε προηγούμενη αρθρογραφία μας ασχοληθήκαμε με την εκλογή των μελών του Διοικητικού Συμβουλίου: τον κανόνα (:εκλογή από τη ΓΣ) και τις εξαιρέσεις του. Ασχοληθήκαμε, επίσης, με τις προϋποθέσεις εκλογής και διορισμού μελών ΔΣ. Τι συμβαίνει όμως όταν υπάρχουν ελαττώματα στην εκλογή ή στον διορισμό των μελών ΔΣ ή/και των εκπροσώπων μιας ΑΕ;

Το Μη Αντιτάξιμο των Ελαττωμάτων

Λόγοι, οποιασδήποτε φύσης, που καθιστούν την εκλογή/διορισμό των μελών του ΔΣ και των εκπροσώπων της εταιρείας ελαττωματικούς δεν αντιτάσσονται έναντι των καλόπιστων τρίτων. Βαρύνουν, αντίθετα, την ίδια την εταιρεία. Προϋποτίθεται: (α) η τήρηση των σχετικών διατυπώσεων δημοσιότητας εκ μέρους της ΑΕ και (β) η άγνοια των τρίτων ως προς το σχετικό εσωτερικό ελάττωμα.

Με την συγκεκριμένη νομοθετική επιλογή/ρύθμιση, προασπίζεται η (δικαιολογημένα) αυξημένη εμπιστοσύνη των τρίτων που συναλλάσσονται με την ΑΕ˙ εμπιστοσύνη που επιδεικνύουν στο περιεχόμενο των προβληματικών μεν, δημοσιευμένων όμως στοιχείων της εταιρείας. Τον συναλλακτικό κίνδυνο επωμίζεται, επομένως, η ίδια η ΑΕ. Η προστασία των τρίτων αναγκαία (και ορθά) υπερτερεί.

Προϋποθέσεις εφαρμογής

Εκπρόσωποι: Οργανική Εξουσία Εκπροσώπησης & Δημοσιότητα

Το προσωπικό πεδίο εφαρμογής της διάταξης καλύπτει τους εκπροσώπους της ΑΕ˙ τα πρόσωπα, δηλ., εκείνα στα οποία έχει παραχωρηθεί εξουσία εκπροσώπησης της ΑΕ και η εκλογή/διορισμός τους υποβάλλεται στις διατυπώσεις δημοσιότητας του νόμου.

Στην έννοια του εκπροσώπου της ΑΕ εμπίπτουν τα μέλη του κατεξοχήν οργάνου εκπροσώπησης της εταιρείας: τα μέλη, δηλ., του ΔΣ. Μάλιστα, ανεξαρτήτως του τρόπου εκλογής ή διορισμού τους (ήτοι: από τη ΓΣ, απευθείας από μέτοχο, από το αρχικό καταστατικό ή από δικαστική απόφαση). Επίσης, τα αναπληρωματικά μέλη του ΔΣ και τα υποκατάστατα όργανα (:εκπρόσωποι της ΑΕ-μέλη ΔΣ ή τρίτοι). Επίσης, ο εκκαθαριστής και ο σύνδικος πτώχευσης (ο οποίος έχει εξουσία διαχείρισης της εταιρικής περιουσίας).

Δεν υπάγονται, αντίθετα, στην ως άνω έννοια του εκπροσώπου της ΑΕ και, επομένως, στην προστασία του νόμου οι αντιπρόσωποι της ΑΕ. Εκείνοι, δηλ., που δεν τους έχει παραχωρηθεί εξουσία εκπροσώπησης αλλά λειτουργούν για πολύ συγκεκριμένες ενέργειες στη βάση πληρεξουσιότητας, που τους παραχωρείται από τους καθ’ ύλην αρμόδιους. Υπενθυμίζεται ότι, στην περίπτωση αυτή, τόσο ο πληρεξούσιος όσο και η εξουσία που του παραχωρείται να λειτουργεί στο όνομα και για λογαριασμό της ΑΕ δεν υποβάλλεται σε δημοσιότητα.

Καλόπιστοι Τρίτοι

Η προστασία των καλόπιστων τρίτων από το νόμο αφορά εκείνους που είναι, πράγματι, τρίτοι έναντι της ΑΕ. Ως τρίτοι νοούνται, αρχικά, όσοι διατηρούν συναλλακτικές σχέσεις με την ΑΕ και εμπιστεύονται τη δημοσιότητα του Γ.Ε.ΜΗ. Τρίτος, με την έννοια αυτή, μπορεί να θεωρηθεί και μέτοχος της εταιρείας, ο οποίος συναλλάσσεται με την ΑΕ. Ωστόσο, εφόσον αποδειχθεί ότι γνώριζε την ελαττωματικότητα του διορισμού, δεν προστατεύεται από το νόμο. Τούτο συμβαίνει, λ.χ., στην περίπτωση ενεργούς συμμετοχής του στην εκλογή του ελαττωματικώς διορισθέντος εκπροσώπου.

Προκειμένου ο τρίτος να τύχει της προστασίας του νόμου πρέπει να είναι, επιπρόσθετα, και καλόπιστος. Απαιτείται, δηλαδή, να μην γνώριζε, κατά τον κρίσιμο χρόνο συναλλαγής του με εκπρόσωπο της ΑΕ, το ελάττωμα διορισμού του τελευταίου. Δυνατότητα γνώσης του σχετικού ελαττώματος (και όχι θετική, εν τέλει, γνώση-ακόμα κι αν οφείλεται σε βαριά αμέλεια του τρίτου), δεν αρκεί.

Το βάρος απόδειξης της γνώσης το φέρει η εταιρεία. Μεταγενέστερη της συναλλαγής γνώση ή κακή πίστη του τρίτου ούτε επηρεάζει τα δεδομένα ούτε και τον βλάπτει.

Ελάττωμα Εκλογής/Διορισμού

Τι συνιστά ελάττωμα εκλογής ή του διορισμού εκπροσώπου της ΑΕ δεν ορίζεται στο νόμο. Θα πρέπει να θεωρήσουμε, ως τέτοιο, κάθε νομικό λόγο που καθιστά ανυπόστατο, άκυρο ή ακυρώσιμο τον διορισμό ή αντιστοίχως, την εκλογή εκπροσώπου της ΑΕ. Το όποιο ελάττωμα είναι δυνατό να εντοπίζεται, χρονικά, στην εκλογή ή το διορισμό ή/και την αποδοχή τους από μέρους του εν λόγω εκπροσώπου.

Νομικοί λόγοι που συνιστούν ελάττωμα είναι η δικαιοπρακτική ανικανότητα του διοριζόμενου μέλους ΔΣ και η ύπαρξη κωλυμάτων εκλογής/διορισμού του˙ η ελαττωματικότητα της απόφασης της ΓΣ για την εκλογή ΔΣ˙ η ελαττωματικότητα της δήλωσης βούλησης μετόχου σε περίπτωση απευθείας διορισμού μέλους ΔΣ˙ η ελαττωματικότητα της δήλωσης βούλησης εκείνου που διορίζει υποκατάστατο όργανο.

Σημειώνεται, τέλος, ότι τυχόν σφάλμα της δικαστικής απόφασης η οποία διορίζει μέλη ΔΣ (που δικαιολογεί την άσκηση ενδίκου μέσου), δεν συνιστά ελάττωμα με την έννοια του νόμου.

Διατυπώσεις Δημοσιότητας

Πρόσθετη προϋπόθεση εφαρμογής του νόμου και, συνακόλουθα, της προστασίας του καλόπιστου τρίτου συνιστά η δημοσιότητα. Συγκεκριμένα, η προηγούμενη τήρηση των απαιτούμενων διατυπώσεων (δηλωτικής και όχι συστατικής) δημοσιότητας στο ΓΕΜΗ για την εκλογή ή διορισμό των εκπροσώπων ή εκκαθαριστών της ΑΕ (:θετική δημοσιότητα).

Εφόσον τηρηθεί η εν λόγω διαδικασία δημοσιότητας, τυχόν ελάττωμα του διορισμού δεν είναι δυνατό να αντιταχθεί σε τρίτους, οι οποίοι εμπιστεύτηκαν τη δημοσιότητα αυτή.

Κι από μια διαφορετική οπτική γωνία ιδωμένο το ίδιο ζήτημα: εύλογα η ΑΕ δεν δικαιούται να αντιτάξει κατά των τρίτων οποιαδήποτε πράξη/γεγονός που, μολονότι όφειλε, δεν δημοσιεύθηκε, εν τούτοις, στο Γ.Ε.ΜΗ. Δεν δικαιούται, λ.χ., η ΑΕ να αντιτάξει σε καλόπιστο τρίτο που συναλλάχθηκε με εκπρόσωπό της που αντικαταστάθηκε από άλλον-χωρίς να έχουν λάβει χώρα οι προβλεπόμενες διατυπώσεις δημοσιότητας. Με τον τρόπο αυτό, προστατεύονται, ομοίως, οι τρίτοι από γεγονότα που δικαιολογημένα αγνοούν, εμπιστευόμενοι τη σιωπή του Γ.Ε.Μ.Η.

Έννομες Συνέπειες

Στην περίπτωση που σωρευτικά πληρούνται οι προαναφερθείσες προϋποθέσεις (:τήρηση διατυπώσεων δημοσιότητας εκ μέρους της ΑΕ και άγνοια των τρίτων ως προς το σχετικό εσωτερικό ελάττωμα), ο ελαττωματικός διορισμός εκπροσώπου της ΑΕ δεν μπορεί να αντιταχθεί στον τρίτο που συναλλάχθηκε με αυτόν. Δεσμεύεται, στο πλαίσιο αυτό, η ΑΕ από τις πράξεις/δηλώσεις βούλησης (ρητές ή σιωπηρές) των ελαττωματικώς διορισθέντων εκπροσώπων της. Δεν θα παραχθούν, κατ’ εξαίρεση, δεσμευτικά αποτελέσματα για την ΑΕ, στην περίπτωση που αποδειχθεί θετική γνώση του ελαττώματος από μέρους των τρίτων.

Είναι φυσιολογικό να παρεισφρήσουν, κάποιες φορές, ελαττώματα στην εκλογή ή διορισμό μελών ΔΣ ή/και εκπροσώπων της ΑΕ. Στην περίπτωση που συναλλάσσεται μαζί τους καλόπιστος τρίτος δεσμεύεται η ΑΕ, εφόσον έχουν τηρηθεί οι (οφειλόμενες) διατυπώσεις δημοσιότητας. Κι από την άλλη πλευρά: η ΑΕ δεν μπορεί να αντιτάξει έναντι των τρίτων σημαντικά εταιρικά γεγονότα που δεν δημοσιεύθηκαν κατά νόμο (αντικατάσταση, λ.χ., εκπροσώπων της). Δεδομένου λοιπόν ότι οι ευθύνες της ΑΕ είναι δυνατό να αποδειχθούν εξαιρετικά σημαντικές και ευρείες, μεγίστη, αντίστοιχα, θα πρέπει να είναι και η προσοχή που θα πρέπει να επιδεικνύεται όσον αφορά τα θέματα αυτά. Όσον αφορά, πάντως, τα σχετικά με τη δέσμευση και εκπροσώπηση της ΑΕ, θα μας απασχολήσουν σε επόμενη αρθρογραφία μας.