ΑΠΟΨΕΙΣ

Τον Μάρτιο του ’87, καθώς άρχιζε να κλιμακώνεται η ελληνοτουρκική κρίση, ο Ανδρέας Παπανδρέου έστειλε στη Σόφια τον τότε υπουργό Εξωτερικών Κ. Παπούλια. Βρισκόμασταν, ακόμη, σε καθεστώς ψυχρού πολέμου και η κίνηση αυτή του πρωθυπουργού προβλημάτισε και την τουρκική και την αμερικανική ηγεσία. Αυτή ήταν και η επιδίωξη. Κανείς δεν γνώριζε τι μπορεί να σήμαινε. Πριν να κλιμακώσει στρατιωτικά την κρίση, ο τότε πρωθυπουργός έκανε μία καλή αμυντική διπλωματική κίνηση. Προφανώς θα προϋπήρξε συνεννόηση.

Επί ψυχρού πολέμου το ΚΚΕ είχε αναπτύξει με περισσή επιμέλεια τα κινήματα ειρήνης. Ήταν μία σοβιετική άσκηση αμυντικής διπλωματίας. Τα κινήματα αυτά δυσκόλεψαν πολύ την εγκατάσταση πυραύλων Πέρσινγκ και Κρουζ στην Ευρώπη, κάτι που η Μόσχα τη δεδομένη στιγμή το χρειαζόταν. Ειρήσθω εν παρόδω πως οι τεράστιες οικονομικές αδυναμίες του σοβιετικού καθεστώτος άρχισαν να διαφαίνονται όταν ο Ρίγκαν ξεκίνησε τον Πόλεμο των Άστρων και η Σοβιετική Ένωση δεν μπορούσε να ανταποκριθεί.

Οι ειρηνευτικές αποστολές της χώρας, η συμμετοχή στα προγράμματα του ΝΑΤΟ με κράτη συνδεδεμένα με την Ατλαντική Συμμαχία, ακόμη και η δήλωση Γκλιγκόροφ στα μέσα της δεκαετίας του ’90 ότι η χώρα του δεν κινδυνεύει από στρατιωτική επέμβαση της Ελλάδας ήταν αποτέλεσμα στρατιωτικής διπλωματίας.

Για να έρθουμε στις μέρες μας, η επιτήρηση του εναέριου χώρου της «Βόρειας Μακεδονίας» αλλά και οι τριμερείς με Κύπρο και Ισραήλ και Κύπρο και Αίγυπτο αποτελούν μορφές στρατιωτικής διπλωματίας. Ακόμη και η, εν εξελίξει ευρισκόμενη, νέα ελληνοαμερικανική συνεργασία αποτελεί μορφή στρατιωτικής διπλωματίας.

Η στρατιωτική διπλωματία είναι παρούσα και στην κρισιμότερη στιγμή μίας μάχης. Ο επικεφαλής των Αμερικανών «12 Strong», στην ομώνυμη ταινία που περιγράφει αληθινή επιχείρηση, άσκησε στρατιωτική διπλωματία για να πείσει τον αφγανό πολέμαρχο Αμπντούλ Ρασίντ Ντόστουμ να τον ακολουθήσει στην κρισιμότερη μάχη πριν από την κατάληψη της Μαζάρ ι Σαρίφ. Ο Αφγανός χολώθηκε διότι αντίπαλός του στρατηγός στην ίδια Βόρεια Συμμαχία με τη συνεργασία, επίσης, Αμερικανών θα καταλάμβανε πρώτος την πόλη.

Στόχος των ενόπλων δυνάμεων είναι να προασπίσουν την ανεξαρτησία και την ακεραιότητα της χώρας. Και αν καταφέρουν να το κάνουν με διπλωματία, τόσο το καλύτερο.

Γι’ αυτό η πρωτοβουλία της αρμόδιας υπηρεσίας του ΥΠΑΜ σε συνεργασία με την ΑΔΙΣΠΟ, (Ανωτάτη Διακλαδική Σχολή Πολέμου), εδώ στη Θεσσαλονίκη, να πραγματοποιήσουν ενημερωτικές συζητήσεις γι’ αυτό το θέμα στο πλαίσιο της ΔΕΘ ήταν εξαιρετική.

Βεβαίως, η στρατιωτική διπλωματία δεν μπορεί να εμπλέκεται ούτε να δημιουργεί προβλήματα στη διπλωματία του ΥΠΕΞ. Λειτουργεί σε συνεννόηση με το κατ’ εξοχήν αρμόδιο υπουργείο. Χρειάζεται, όμως, να υπάρξει ως ξεχωριστός κλάδος των ενόπλων δυνάμεων. Ο κόσμος εξελίσσεται και απαιτείται καλή γνώση του αντικειμένου που επιτελούν φορείς, όπως οι ένοπλες δυνάμεις.

Καλή γνώση χρειάζεται και στη διαχείριση των Μέσων Ενημέρωσης εγχώριων και διεθνών, αλλά και του διαδικτύου.

Θα ήταν αρχές του ’92 όταν ως μέλος του διοικητικού συμβουλίου της ΕΣΗΕΜΘ και δημοσιογράφος που άρχισε, ήδη, τις αποστολές σε περιοχές αστάθειας στα Βαλκάνια είχα απευθυνθεί στο Γ’ Σ.Σ. και παρακάλεσα να μας κάνουν ορισμένα σεμινάρια για το τι μπορεί να αντιμετωπίσουν οι δημοσιογράφοι στα βαλκανικά μέτωπα.

Έπειτα από αρκετό χρόνο μας απάντησαν θετικά, αλλά δεν ήξεραν τι να μας διδάξουν. Δεν υπήρχε η σχετική γνώση. Μας μάθαιναν αυτά που θα έκανε σε μία τέτοια περιοχή ένας στρατιώτης αλλά, ευτυχώς, δεν τα αφομοίωσε κανείς. Ίσως, σήμερα, δεν θα ζούσε. Το status του δημοσιογράφου είναι πολύ διαφορετικό από του στρατιώτη στις γραμμές των αντιπαραθέσεων.

Σήμερα, έχει συσσωρευτεί η σχετική γνώση και γίνονται ολόκληρα σεμινάρια για το πώς αντιμετωπίζονται τα Μέσα Ενημέρωσης.

Πιστεύω πως και ο κλάδος της πληροφορικής βρίσκεται σε ανάπτυξη στον ελληνικό στρατό. Διότι είναι απολύτως αναγκαίος.

Μία από τις πιο μυστικές αποστολές που διεξήγαγαν οι αμερικανικές ένοπλες δυνάμεις στο Πακιστάν, καθώς κυνηγούσαν τους Ταλιμπάν και την Αλ Κάιντα, ήταν η επιχείρηση δολοφονίας του Οσάμα Μπιν Λάντεν. Προφανώς, θα έλαβαν όλα τα μέτρα ασφαλείας και μυστικότητας.

Και όμως! Ένας πολίτης είδε το αμερικανικό ελικόπτερο να πετά στο Αμποταμπάντ, μία περιοχή στην οποία ήταν απίθανο να συμβεί κάτι τέτοιο εκείνη την ώρα, το κατέγραψε με την κάμερα του κινητού του και το ανήρτησε στο Twitter.

Υπό προϋποθέσεις θα μπορούσε κάποιος της Αλ Κάιντα να το δει και η αμερικανική επιχείρηση να αποτύχει.

Το συμπέρασμα είναι ότι το διαδίκτυο αποτελεί έναν χαοτικό ανεξέλεγκτο χώρο μέσω του οποίου μπορεί να γίνει οποιαδήποτε προπαγάνδα, να χειραγωγηθεί η κοινή γνώμη του αντιπάλου (έχω την εντύπωση ότι ο δικός μας αντίπαλος, εν πολλοίς, το έχει επιτύχει) και να έχει επίδραση, ακόμη, και στο ηθικό ενός στρατεύματος.

Παρά την ανάπτυξη των υπηρεσιών ενημέρωσης στο υπουργείο Άμυνας, στο χώρο του διαδικτύου υπάρχει μεγάλο κενό, το οποίο δεν εμφανίζεται, μόνο, στον ελληνικό στρατό. Η σχετική αδυναμία είναι παγκόσμια. Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελούν τα λεγόμενα fake news.

Και εδώ χρειάζεται στενή παρακολούθηση και γνώση πρώτης γραμμής. Ίσως και διαμόρφωση ενός ξεχωριστού κλάδου.

Όλα αυτά, βεβαίως, είναι γνωστά στην ιεραρχία του στρατεύματος αλλά χρειάζεται η υπόμνησή τους και στην ελληνική κοινωνία, για να γίνει σαφές πως ο πόλεμος δεν διεξάγεται με τις παραδοσιακές μεθόδους. Από δω εμείς, από κει εσείς και πολεμάμε. Σε υβριδικό επίπεδο, η Ελλάδα βρίσκεται, εδώ και καιρό, σε αντιπαράθεση με την Τουρκία.

Το πεδίο της μάχης είναι, βεβαίως, και πραγματικό αλλά και εικονικό. Ο αγώνας πρέπει να κερδηθεί και στα δύο.

*Δημοσιεύθηκε στη "ΜτΚ" στις 6 Οκτωβρίου 2019