Είναι, σε παγκόσμιο επίπεδο, γνωστή η σημασία και αξία των Επιχειρηματικών Αγγέλων (:Angels Ιnvestors ή Business Angels) στην ανάπτυξη της επιχειρηματικότητας και της οικονομίας. Καθώς όμως διαφοροποιείται η επιχειρηματική και επενδυτική κουλτούρα από χώρα σε χώρα, διαφοροποιημένη εμφανίζεται, αντίστοιχα, η προσφορά και η χρήση των κεφαλαίων που προέρχονται από μέρους των Επιχειρηματικών Αγγέλων. Η πρόσφατη, μικρή έστω, ώθηση του σχετικού θεσμού από μέρους της Πολιτείας ευελπιστούμε πως θα συμβάλλει στην (ευκταία) ανάπτυξή του. Αξίζει, με αφορμή την αναζωπύρωση των σχετικών συζητήσεων, να ρίξουμε μια ματιά στα «άδυτά» τους.

Ποιοι είναι, όμως, οι Επιχειρηματικοί Άγγελοι;

Επιχειρηματικοί Άγγελοι είναι, κατά την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, ανεξάρτητοι ιδιώτες με επιχειρηματική εμπειρία, που επιλέγουν να επενδύσουν τμήμα της περιουσίας τους σε νέες και πολλά υποσχόμενες (κατά την άποψή τους), ιδιωτικές επιχειρήσεις. Επενδύουν μεμονωμένα ή, εναλλακτικά, ως μέρος μιας κοινοπραξίας, όπου ένας από τους (ενδεχομένως) περισσότερους αναλαμβάνει, συνήθως, τον ηγετικό ρόλο.

Οι Επιχειρηματικοί Άγγελοι δεν προσφέρουν κεφάλαια, μόνον, στην επιχείρηση. Προσφέρουν, επίσης, την εμπειρία, τις δεξιότητες και τις επαφές τους, με σκοπό την διεύρυνση της επιχειρηματικής δράσης και, αυτονοήτως, του προσωπικού τους οφέλους.

Επιχειρηματικοί Άγγελοι και startups

Οι Επιχειρηματικοί Άγγελοι παίζουν σημαντικό ρόλο στην παγκόσμια οικονομία. Σε πολλές χώρες κατέχουν σημαίνουσα θέση όσον αφορά της πηγές εξωτερικής χρηματοδότησης νεοσύστατων επιχειρήσεων (:startups).

Αποδεικνύονται μάλιστα, ολοένα και πιο σημαντικοί, ως πάροχοι επιχειρηματικών κεφαλαίων συμβάλλοντας στην οικονομική ανάπτυξη και την τεχνολογική πρόοδο.

Είναι γνωστό πως ιδιαίτερα προσβλέπουν οι startups στη χρηματοδότηση των Επιχειρηματικών Αγγέλων˙ όχι άδικα όπως, από τα δεδομένα, προκύπτει.

Είναι ενδιαφέρων ο βαθμός διεισδυτικότητας των Επιχειρηματικών Αγγέλων στη χρηματοδότηση των startups στην Ευρώπη όπως προκύπτει από έρευνα που διενεργήθηκε για λογαριασμό του ΕΒΑΝ (:European Business Angels Network) και αφορά το έτος 2018. Από εκεί και τα στοιχεία που παρατίθενται στον πίνακα που ακολουθεί:

Με βάση λοιπόν τα στοιχεία του έτους αναφοράς (:2018), το 1/3, σχεδόν, των startups στην Ευρώπη (ακριβέστερα: το 29% του συνόλου) αξιοποίησε τη χρηματοδότηση και συνδρομή Επιχειρηματικών Αγγέλων. Αξιοσημείωτο μάλιστα είναι πως οι τελευταίοι (:Επιχειρηματικοί Άγγελοι) υπολείπονται μόνον των περιπτώσεων εκείνων που οι ιδρυτές συνεισέφεραν αναγκαία κεφάλαια (το 77,8% του συνόλου), ενώ κινούνται στα αντίστοιχα επίπεδα της κατηγορίας «Οικογένεια και Φίλοι» (:30,2% του σύνολου).

Η συμμετοχή των Venture Capital στη χρηματοδότηση των startups είναι διακριτά μικρότερη (:26,3% του συνόλου) ενώ ο τραπεζικός δανεισμός μάλλον αμελητέος (:7,4% του συνόλου).

Επιχειρηματικοί Άγγελοι: πόσοι να είναι άραγε;

Είναι ενδιαφέρον όμως να εστιάσει κανείς στην αριθμητικά αυξητική παρουσία των Επιχειρηματικών Αγγέλων, στη διαδρομή των ετών, όσον αφορά το πρώιμο στάδιο των επενδύσεων στην Ευρώπη. Σχετική έρευνα του ίδιου Οργανισμού (ΕΒΑΝ) πραγματεύεται, μεταξύ άλλων, και το συγκεκριμένο θέμα. Από εκεί και τα στοιχεία του πίνακα που ακολουθεί.

Από τον παραπάνω πίνακα οδηγούμαστε, με βάση τα διαθέσιμα στοιχεία, σε δύο βασικά συμπεράσματα: (α) πως οι 240.000 περίπου Επιχειρηματικοί Άγγελοι που δραστηριοποιούνταν το 2011 στην Ευρώπη έφτασαν, σταδιακά, τις 345.000 το 2018 & το 2019 και (β) πως η αυξητική τους, κατ’ αριθμό, πορεία σταδιακά ανακόπτεται τα τελευταία χρόνια.

Οι Επιχειρηματικοί Άγγελοι στις ΗΠΑ

Η επενδυτική κουλτούρα που χαρακτηρίζει τις ΗΠΑ είναι δεδομένο πως είναι διαφορετική από την αντίστοιχη ευρωπαϊκή-πολύ περισσότερο την αντίστοιχη της χώρας μας.

Τα στοιχεία που προκύπτουν από το Angel Funders Report 2020 μοιάζουν ιδιαίτερα ενδιαφέροντα:

Σύμφωνα λοιπόν με το Angel Capital Association (Οργανισμός που δραστηριοποιείται κυρίως στις ΗΠΑ): (α) Οι Επιχειρηματικοί Άγγελοι επενδύουν περίπου 2,5 εκ. USD κάθε χρόνο σε διάφορες επιχειρήσεις στις ΗΠΑ, (β) η επιχειρηματική και χρηματοδοτική συνδρομή των Επιχειρηματικών Αγγέλων δημιουργεί το υπόβαθρο για επίτευξη συνολικής χρηματοδότησης ύψους 2 δις USD από μέρους των startups, (γ) η συνολική χρηματοδότηση του 25% των startups προέρχεται από Επιχειρηματικούς Αγγέλους και (δ) στο 40% των νέων συμφωνιών που έλαβαν χώρα το έτος 2019, οι Επιχειρηματικοί Άγγελοι κράτησαν μια θέση στη διοίκηση των εταιρειών με τις οποίες ήρθαν σε συμφωνία.

Οι Επιχειρηματικοί Άγγελοι στη χώρα μας

Προσπάθειες για τη δημιουργία ενός σχετικού Δικτύου στη χώρα μας αλλά και την παρότρυνση επενδυτών να λειτουργήσουν ως τέτοιοι έχουν ήδη υπάρξει, με σημαντικότερη εκείνη του ΕΒΕΑ, που δημιούργησε το Δίκτυο Επιχειρηματικών Αγγέλων.

Στο πλαίσιο πάντως της, ευρύτερης, προσπάθειας του ΕΒΕΑ για επανεκκίνηση του ενδιαφέροντος για την ενεργοποίηση Επιχειρηματικών Αγγέλων, τέθηκε επικεφαλής του project Gazelle. Το συγκεκριμένο project δημιουργήθηκε στο πλαίσιο του Προγράμματος Interreg-Balkan Med και συμμετέχουν περισσότερες χώρες (Ελλάδα, Κύπρος, Βουλγαρία, Βόρεια Μακεδονία). Σκοπός του: «η ανάπτυξη και πιλοτική εφαρμογή ενός συνεκτικού πλαισίου για τον σχεδιασμό και την υλοποίηση κοινών βιώσιμων μέτρων με σκοπό τη δημιουργία, βελτίωση και επιτάχυνση της αγοράς των Επιχειρηματικών Αγγέλων στην περιοχή Βαλκανικής – Μεσογείου».

Κατά την εκτίμηση του κ. Κων. Μίχαλου (Προέδρου της ΚΕΕΕ και του ΕΒΕΑ): «Με την ενεργοποίηση των πρόσφατων, ευνοϊκών, φορολογικών μέτρων, όσον αφορά τις επενδύσεις από μέρους των Επιχειρηματικών Αγγέλων, αναμένεται αναθέρμανση του σχετικού θεσμού, που θα συμβάλλει στην ενίσχυση της επιχειρηματικότητας και της οικονομίας της χώρας μας», όπως δήλωσε στον υπογράφοντα. Προσβλέπουμε στην επιβεβαίωσή του.

Η επενδυτική κουλτούρα στη χώρα μας καθόλου δεν προσιδιάζει στην αντίστοιχη των ΗΠΑ˙ ουδεκάν την ευρωπαϊκή. Την παρουσία, κατά τούτο, Επιχειρηματικών Αγγέλων στη χώρα μας μάλλον ανύπαρκτη θα μπορούσαμε να τη χαρακτηρίσουμε. Είναι όμως προφανής η σημασία τους στις οικονομίες όπου δραστηριοποιούνται. Στο πλαίσιο αυτό έμοιαζε αναγκαίο να υπάρξουν κίνητρα και στη χώρα μας, για την προσέλκυση και ενεργοποίησή τους.

Ήδη από έτους, έστω καθυστερημένα, υπήρξε η κατάλληλη νομοθετική ρύθμιση (:άρθρο 49 ν. 4712/2020) που θα δημιουργούσε τα αναγκαία φορολογικά κίνητρα για εκείνους που θα ήταν διατεθειμένοι να λειτουργήσουν ως Επενδυτικοί Άγγελοι. Η ενεργοποίησή της όμως δεν ήταν, δυστυχώς, ταχεία καθώς απαιτούνταν η έκδοση μιας Κοινής Υπουργικής Απόφασης. Έμελλε να παρέλθει ένα, σχεδόν, έτος για την έκδοσή της.

Το περιεχόμενο των συγκεκριμένων ρυθμίσεων και, προεχόντως, τα θέματα στα οποία οι ιδιοκτήτες των νεοφυών επιχειρήσεων αλλά και, αυτονοήτως, οι Επιχειρηματικοί Άγγελοι, θα πρέπει για την προστασία τους να εστιάσουν θα μας απασχολήσουν σε επόμενη αρθρογραφία μας.

Ευκταία πάντως, για όλους, η ουσιαστική ανάπτυξη του συγκεκριμένου θεσμού και η υποβοήθηση της αξιοποίησής του, προς την κατεύθυνση της (πολυπόθητης) ανάπτυξης.

Η σκυτάλη πέρασε, ήδη, στα χέρια των Επενδυτικών Αγγέλων.

*Σε πλήρη μορφή το άρθρο που δημοσιεύθηκε στη "ΜτΚ" στις 22 Αυγούστου 2021