ΑΠΟΨΕΙΣ

Σε προηγούμενη αρθρογραφία, μας απασχόλησε η εκλογή των μελών του ΔΣ από τη ΓΣ (:κανόνας). Επισημάναμε, όμως, πως ο συγκεκριμένος κανόνας δεν είναι ανεξαίρετος. Περί των εξαιρέσεων: το παρόν.

Ορισμός Πρώτου ΔΣ Στο Αρχικό Καταστατικό

Εξαίρεση από τον κανόνα της εκλογής του ΔΣ από τη ΓΣ συνιστά, καταρχάς, η περίπτωση ορισμού του πρώτου ΔΣ στο αρχικό καταστατικό της ΑΕ (κατ’ ουσίαν, από τους ιδρυτές της ΑΕ). Η θητεία του θα διαρκέσει, έως την πρώτη τακτική ΓΣ-εκτός κι αν διαφορετικά (και ειδικά) προβλέπει το καταστατικό. Το πρώτο ΔΣ είναι, επίσης, δυνατό να εκλεγεί και με αυτόκλητη-καθολική ΓΣ, με προσυπογραφή πρακτικού ΓΣ χωρίς συνεδρίαση ή με δικαστική απόφαση.

Απευθείας Διορισμός Μέλους/Μελών Από Μέτοχο

Εξαίρεση στον κανόνα εκλογής ΔΣ από τη ΓΣ συνιστά (και) το προσωποπαγές δικαίωμα απευθείας διορισμού μέλους/μελών του ΔΣ. Το συγκεκριμένο δικαίωμα είναι δυνατό να παρασχεθεί σε έναν ή περισσότερους μετόχους της ΑΕ-κατά παρέκκλιση από την αρχή της ισότητας των μετόχων. Διασφαλίζεται, στην περίπτωση αυτή, η εκπροσώπηση της μειοψηφίας στη διοίκηση της ΑΕ. Επίσης και η, δι’ αυτής, προσέλκυση επενδυτών: οι συμμετέχοντες στο ΔΣ έχουν, εξάλλου, ευρύτερο δικαίωμα ενημέρωσης από εκείνο των μετόχων μειοψηφίας. Το εν λόγω δικαίωμα είναι αμεταβίβαστο και μη κληρονομητό-εκτός κι αν διαφορετικά ορίζει το καταστατικό˙ επίσης: δεκτικό παραίτησης.

Προϋποθέσεις Και Περιορισμοί

Αναγκαία προϋπόθεση για τη χορήγηση του δικαιώματος απευθείας διορισμού μέλους/μελών ΔΣ συνιστά (εκτός από τη μετοχική ιδιότητα του φορέα του και) η σχετική καταστατική πρόβλεψη. Είναι δυνατό να προσδιορίζει το καταστατικό ονομαστικά τον φορέα του σχετικού δικαιώματος ή τις ιδιότητες ή χαρακτηριστικά που πρέπει να φέρει (λ.χ. ελάχιστο ποσοστό συμμετοχής στο μετοχικό κεφάλαιο). Αναγκαίο, εν γένει, να καθορίζονται οι προϋποθέσεις άσκησής του.

Το συγκεκριμένο δικαίωμα μπορεί να χορηγηθεί ατομικά σε μέτοχο/μετόχους ή, από κοινού, σε περισσότερους. Η σχετική καταστατική πρόβλεψη μπορεί να είναι αρχική ή επιγενόμενη. Σημαντικό, πάντως, να σημειωθεί πως το συγκεκριμένο δικαίωμα δεν είναι δυνατό να καταργηθεί χωρίς τη συναίνεση του δικαιούχου του.

Ο αριθμός των μελών ΔΣ που μπορούν να διορισθούν απευθείας, ατομικά ή από κοινού, από μέτοχο/μετόχους δεν είναι δυνατό να υπερβαίνει τα 2/5 του προβλεπόμενου συνολικού αριθμού των μελών του ΔΣ. Τα λοιπά μέλη εκλέγονται από τη ΓΣ.

Τρόπος Άσκησης

Η άσκηση του εν λόγω δικαιώματος, από τον φορέα-μέτοχο, πραγματοποιείται πριν από την εκλογή του ΔΣ από τη ΓΣ. Η τελευταία, σε περίπτωση απευθείας διορισμού, περιορίζεται στην εκλογή των υπόλοιπων μελών. Μέτοχος/μέτοχοι που ασκούν το εν λόγω δικαίωμα γνωστοποιούν με δήλωσή τους το διορισμό των μελών ΔΣ στην εταιρεία τρεις, πλήρεις-τουλάχιστον, ημέρες πριν από τη συνεδρίαση της εν λόγω ΓΣ˙ δεν συμμετέχουν, μάλιστα, στην εκλογή του υπόλοιπου ΔΣ. Ο μέτοχος-φορέας του δικαιώματος απευθείας διορισμού μέλους ΔΣ ενδέχεται να μην ασκήσει το συγκεκριμένο δικαίωμά του. Συμμετέχει κανονικά, στην περίπτωση αυτή, στη ΓΣ για την εκλογή του ΔΣ.

Ανάκληση

Τα μέλη του ΔΣ που απευθείας διορίστηκαν είναι, επίσης, ελευθέρως ανακλητά- οποτεδήποτε, από τον φορέα του σχετικού δικαιώματος. Ο τελευταίος, μάλιστα, είναι δυνατό να διορίσει νέο μέλος σε αντικατάσταση του ανακληθέντος. Αν παραλείψει ή καθυστερήσει να το πράξει, το ΔΣ κανονικά λειτουργεί με τα λοιπά μέλη του-εφόσον δεν υπολείπονται των τριών.

Εφόσον συντρέχει σπουδαίος λόγος στο πρόσωπο του διορισθέντος μέλους (λ.χ. μη εκπλήρωση των καθηκόντων του), μέτοχοι που εκπροσωπούν το 1/10, τουλάχιστον, του καταβεβλημένου κεφαλαίου είναι δυνατό να ζητήσουν δικαστικά την ανάκλησή του.

Αντικατάσταση Μέλους (Ελλιπούς) ΔΣ

Ακόμα μια εξαίρεση στον κανόνα εκλογής ΔΣ από τη ΓΣ συνιστά (και) εκείνη της εκλογής μέλους από το ίδιο το ΔΣ. Ενεργοποιείται η εν λόγω εκλογή σε περίπτωση παραίτησης ή θανάτου ή με άλλο τρόπο απώλεια της ιδιότητας του μέλους του ΔΣ. Η αντικατάσταση λαμβάνει χώρα για το υπόλοιπο της θητείας του αντικαθιστάμενου. Σχετική καταστατική πρόβλεψη δεν απαιτείται. Τυχόν εξουσίες του αντικαθιστάμενου δεν μεταφέρονται, αυτοδίκαια, στον αντικαταστάτη του.

Προϋποθέσεις, Δημοσιότητα & Ανακοίνωση Απόφασης

Για την εν λόγω εκλογή από μέρους του απαιτούνται (σωρευτικά): (α) Απώλεια Ιδιότητας Μέλους, (β) Ανυπαρξία (:μη εκλογή) Αναπληρωματικών Μελών από τη ΓΣ και (γ) Νόμιμη Σύνθεση ΔΣ (:τα εναπομένοντα μέλη του να μην υπολείπονται των τριών).

Η απόφαση της εκλογής υποβάλλεται σε δημοσιότητα στο Γ.Ε.ΜΗ και θα πρέπει να ανακοινωθεί στην αμέσως προσεχή ΓΣ. Η τελευταία, είναι δυνατό να αντικαταστήσει τους εκλεγέντες.

Καταστατική Ρήτρα Συνέχισης Ελλιπούς ΔΣ˙ Σύγκληση ΓΣ

Είναι ανεκτή, κατά το νόμο, καταστατική πρόβλεψη για τη συνέχιση της λειτουργίας του ΔΣ χωρίς αντικατάσταση των, κατά τα άνω, ελλειπόντων μελών του. Αρκεί τα εναπομένοντα να είναι περισσότερα από τα μισά όσων εξελέγησαν/διορίσθηκαν και να μην υπολείπονται των τριών. Τα μέλη του ελλιπούς ΔΣ είναι, όμως, δυνατό να προβούν σε σύγκληση ΓΣ με αποκλειστικό θέμα την εκλογή νέου ΔΣ-ακόμα κι αν υπολείπονται των τριών.

Δικαστικός Διορισμός ΔΣ

Τελευταία εξαίρεση από τον κανόνα της εκλογής του ΔΣ από τη ΓΣ, συνιστά ο διορισμός του με δικαστική απόφαση. Επιβάλλεται τούτος, ως έσχατη λύση, επί «έλλειψης προσώπων διοίκησης»˙ συγκεκριμένα, όταν: (α) ελλείπουν (πραγματικά ή πλασματικά) τα πρόσωπα που απαιτούνται για τη διοίκηση του νομικού προσώπου ή (β) συγκρούονται (τα) συμφέροντα προσώπων της διοίκησης με τα αντίστοιχα του νομικού προσώπου (εφόσον δεν είναι εφικτή/ενδεδειγμένη άλλη λύση, λ.χ.: αποχή από συγκεκριμένη συνεδρίαση, αντικατάσταση από αναπληρωματικό μέλος κλπ).

Ένας τέτοιος διορισμός είναι δυνατό να αποφασισθεί από το δικαστήριο ύστερα από αίτηση οποιουδήποτε έχει έννομο συμφέρον.

Εφόσον, όμως, λάβει χώρα σχετική αίτηση περί διορισμού, το δικαστήριο διορίζει (κατά την ορθότερη άποψη) τόσα μέλη του ΔΣ όσα κωλύονται λόγω της σύγκρουσης συμφερόντων να ασκήσουν τα καθήκοντά τους. Η προσωρινή διοίκηση, εν προκειμένω, διενεργεί τις πράξεις εκείνες για την τέλεση των οποίων κωλύονται τα μέλη που αντικαθίστανται ή/και όσες, συγκεκριμένα, ορίσει το δικαστήριο.

Ο (γνωστός) κανόνας της εκλογής του ΔΣ από τη ΓΣ της ΑΕ έχει ιδιαίτερα ενδιαφέρουσες εξαιρέσεις: ο ορισμός πρώτου ΔΣ (συνήθως από το καταστατικό), ο απευθείας ορισμός μέλους/μελών από μέτοχο ή/μετόχους, η συμπλήρωση ελλειπόντων μελών από το ίδιο το («κολοβό») ΔΣ, ο ορισμός προσωρινού ΔΣ με βάση δικαστική απόφαση. Οι συγκεκριμένες εξαιρέσεις είναι όμως (εκτός από ενδιαφέρουσες και) ιδιαίτερα σημαντικές-δυνητικά, μάλιστα, και προβληματικές: όχι μόνον διασφαλίζουν την ομαλή λειτουργία της ΑΕ αλλά είναι δυνατό, υπό προϋποθέσεις, να ανατρέψουν σημαντικές ισορροπίες στη διοίκηση της εταιρείας -ενδεχομένως και εντός του μετοχικού σχήματος. Κατά τούτο, λοιπόν, θα πρέπει να είμαστε, όλοι, ιδιαίτερα προσεκτικοί με τη διαχείρισή τους.

Ζητήματα σημαντικά αναφύονται (και) όσον αφορά την εκλογιμότητα και τα ελαττώματα διορισμού των μελών του ΔΣ. Θα μας απασχολήσουν όμως, λόγω της έκτασης και σοβαρότητάς τους, σε επόμενη αρθρογραφία μας.