ΑΠΟΨΕΙΣ

Το θέμα της (τρέχουσας) πανδημίας απασχολεί όλους μας -ανεξαιρέτως. Περισσότερο όμως μας απασχολούν οι κίνδυνοι που διατρέχουμε από το δεύτερο κύμα της. Η τηλεργασία κινείται προς τη κατεύθυνση της απομείωσης των συγκεκριμένων κινδύνων. Το θέμα τηλεργασία και ευπαθείς ομάδες επανειλημμένα μας απασχόλησε. Για τελευταία φορά, με αφορμή τη σχετική με το θέμα ΠΝΠ της 22.8.20-όπως ήδη τροποιήθηκε και ισχύει (:Φ/30.8.20). 

Η διαχείριση όμως που έλαβε χώρα από μέρους της (της εν λόγω ΠΝΠ) δεν ήταν πλήρης: ούτε τις ευπαθείς ομάδες προσδιόριζε ούτε και συνοδευόταν από κάποια σχετική υπουργική απόφαση. Παρέπεμπε σε μέλλουσα να εκδοθεί ΚΥΑ-των Υπουργών Εργασίας & Κοινωνικών Υποθέσεων και Υγείας. Χρειάστηκε να παρέλθουν δύο ολόκληροι μήνες και να εκδοθούν δύο ΚΥΑ (οι 37095/1436/17.9.20 και 39363/1537/30.9.20) για να αποσαφηνιστεί, ως κάποιο βαθμό, το ιδιαίτερα σημαντικό και ευαίσθητο αυτό θέμα.

Εργαζόμενοι VS Επιχειρήσεις

Το σύνολο των εργαζομένων θα επέλεγε, μάλλον ανεξαιρέτως, την τηλεργασία-αν είχε την ευχέρεια της επιλογής. Όχι όμως και το σύνολο των επιχειρήσεων. Οι επιχειρήσεις που δεν την υιοθετούν ως γενική επιλογή, δέχονται σωρεία αιτημάτων από εργαζόμενους για την κατ’ εξαίρεση(;) έγκριση («για κείνους ειδικά») της τηλεργασίας. Οι προβαλλόμενοι λόγοι είναι, κατά βάση, ιατρικής φύσεως. Άλλοτε αφορούν τους ίδιους τους εργαζόμενους ή οικείους τους. Άλλοτε αποτελούν εκδήλωση της επιθυμίας των εργαζομένων για απομείωση της έκθεσης στο κίνδυνο προσβολής από τον (ενίοτε φονικό) ιό. 

Η μετακίνηση, εξάλλου, με τα ΜΜΜ δημιουργεί εύλογες ανησυχίες. Η πολύωρη συνύπαρξη με περισσότερους (συναδέλφους) επίσης. Σεβαστοί, σε ανθρώπινο επίπεδο, οι επικαλούμενοι λόγοι, σεβαστές οι επιθυμίες. Σεβαστές, ακόμα περισσότερο και οι ανησυχίες.

Τί προβλέπεται όμως σε νομικό επίπεδο εντέλει;

Ποια τα σχετικά δικαιώματα των εργαζομένων και των επιχειρήσεων;

Πότε είναι υποχρεωτική η αξίωση των εργαζομένων για τηλεργασία; Και πότε, εν τέλει, όχι;

Ερώτημα 1ο: Ποιοι εργαζόμενοι ανήκουν σε ευπαθείς ομάδες;

Προσδιορίζονται στη διάταξη του άρθρου 1 της υπ’ αριθμ. 37095/1436 ΚΥΑ. Κατανέμονται σε δύο μεγάλες κατηγορίες (:Υψηλού και Ενδιάμεσου Κινδύνου) -ανάλογα με τη σοβαρότητα του θέματος της υγείας ενός εκάστου.

Ερώτημα 2ο: Ποιος/πώς πιστοποιεί την ένταξη εργαζομένου σε κάποια κατηγορία ευπαθών ομάδων;

Για την πιστοποίηση του προβλήματος υγείας του εργαζόμενου απαιτείται σχετική, αιτιολογημένη, γνωμάτευση αρμόδιου ιατρού. Είτε του θεράποντος είτε τρίτου «Υγειονομικής Δομής (δημόσιας ή ιδιωτικής) για περιπτώσεις ειδικών θεραπευτικών μεθόδων όπως χημειοθεραπεία, ακτινοθεραπεία και ανοσοθεραπεία». Απαιτείται όμως και η υπαγωγή του εργαζόμενου, από τον γνωματεύοντα ιατρό, σε κατηγορία Υψηλού ή Ενδιάμεσου κινδύνου.

Ερώτημα 3ο: Ποιο δικαίωμα αναγνωρίζεται στους εργαζόμενους που ανήκουν σε ευπαθείς ομάδες «υψηλού κινδύνου»;

Οι συγκεκριμένοι εργαζόμενοι έχουν το δικαίωμα να ζητήσουν να τηλεργασθούν. Δεν βαρύνονται όμως και με σχετική υποχρέωση. Όποιος από αυτούς το επιλέξει μπορεί να συνεχίσει να εργάζεται κανονικά.

Ερώτημα 4ο: Πώς γνωστοποιεί ο εργαζόμενος στον εργοδότη, ότι ανήκει σε ομάδα Υψηλού Κινδύνου και αιτείται την εξ αποστάσεως εργασία;

Το συγκεκριμένο αίτημα του εργαζόμενου διαβιβάζεται στον εργοδότη, «με κάθε πρόσφορο μέσο». Μπορεί να γίνει τηλεφωνικά, με email ή (ακόμα και) με γραπτό μήνυμα κινητού τηλεφώνου. Απαιτείται, επιπρόσθετα, η προσκόμιση της γνωμάτευσης της ασθένειας καθώς και η υπαγωγή του (από τον γνωματεύοντα ιατρό) στην κατηγορία Υψηλού ή Ενδιάμεσου Κινδύνου (ιδ. ανωτέρω 2^ο Ερώτημα).

Ερώτημα 5ο: Ποιες οι υποχρεώσεις του εργοδότη όσον αφορά τους εργαζόμενους που ανήκουν σε ομάδα Υψηλού Κινδύνου;

Ο εργοδότης είναι υποχρεωμένος να αποδεχθεί (ενδεχόμενο) αίτημα του συγκεκριμένου εργαζόμενου για τηλεργασίας, εφόσον όμως αποδεικνύεται εφικτή.

Ερώτημα 6ο: Τι συμβαίνει όταν η τηλεργασία εργαζόμενου που ανήκει σε ομάδα Υψηλού Κινδύνου αποδεικνύεται ανέφικτη;

Στην περίπτωση αυτή ο εργοδότης οφείλει να λάβει μέτρα, ώστε ο αιτών εργαζόμενος να μην έρχεται σε επαφή με το κοινό κατά την παροχή της εργασίας του.

Ερώτημα 7ο: Υπό ποιες προϋποθέσεις (και για πόσο χρόνο) τίθεται σε αναστολή η σύμβαση εργασίας εργαζόμενου που ανήκει σε ομάδα Υψηλού Κινδύνου;

Στην περίπτωση που είναι ανέφικτη και η τηλεργασία και η απασχόληση του εργαζόμενου αυτής της κατηγορίας σε θέση εργασίας χωρίς επαφή με το κοινό, ο εργοδότης θέτει σε αναστολή τη σύμβασης εργασίας του. Ο χρόνος της αναστολής δεν είναι όμως δυνατό να υπερβαίνει την 31/12/20.

Ερώτημα 8ο: Λαμβάνουν μισθό ή κάποια αποζημίωση οι εργαζόμενοι που ανήκουν σε ομάδα Υψηλού Κινδύνου και τελούν σε αναστολή οι συμβάσεις τους;

Οι συγκεκριμένοι εργαζόμενοι, καθώς δεν εργάζονται, δεν δικαιούνται να εισπράττουν μισθό. Δικαιούνται όμως αποζημίωση ειδικού σκοπού, εφόσον όμως δεν συνδέονται με σύμβαση εξαρτημένης εργασίας με άλλον εργοδότη.

Ερώτημα 9ο: Ποιο το ύψος και ποια η μεταχείριση της αποζημίωσης ειδικού σκοπού;

Η αποζημίωση ειδικού σκοπού καταβάλλεται κατ΄ αναλογία των ημερών της αναστολής της σύμβασης εργασίας. Βάση υπολογισμού αποτελεί το ποσό των 534€ για τριάντα (30) ημερολογιακές ημέρες. Δεν φορολογείται, δεν είναι δυνατό να εκχωρηθεί ούτε όμως και να κατασχεθεί-από οποιονδήποτε. Επιπρόσθετα: δεν υπόκειται σε κρατήσεις, τέλη και εισφορές.

Ερώτημα 10ο: Ποια η διαδικασία της λήψης της αποζημίωσης ειδικού σκοπού;

Προκειμένου να καταβληθεί στον δικαιούχο εργαζόμενο η αποζημίωση ειδικού σκοπού, προϋποτίθεται η υποβολή και καταχώριση σχετικών με το θέμα υπευθύνων δηλώσεων στο ΕΡΓΑΝΗ τόσο από τους εργοδότες όσο και από τους εργαζόμενους.

Ερώτημα 11ο: Ποια η μεταχείριση εργαζομένων που ανήκουν σε ομάδες Ενδιαμέσου Κινδύνου;

Ο εργοδότης στον οποίο γνωστοποιείται η ένταξη εργαζόμενου σε ομάδα Ενδιαμέσου Κινδύνου, υποχρεούται αρχικά να διερευνήσει το ενδεχόμενο της τηλεργασίας. Εφόσον αποδεικνύεται αδύνατη, τον απασχολεί σε θέση εργασίας στην οποία δεν έρχεται σε επαφή με το κοινό. Ο εργοδότης όμως δεν δικαιούται να θέσει σε αναστολή τη σύμβαση εργασίας του συγκεκριμένου εργαζομένου.

Ερώτημα 12ο: Ποια τα Γενικά Μέτρα Προστασίας που ούτως ή άλλως θα πρέπει να λαμβάνει η επιχείρηση;

Κάθε επιχείρηση οφείλει να διαθέτει Εκτίμηση Επαγγελματικού Κινδύνου-επικαιροποιημένη μάλιστα αναφορικά με τα θέματα της τρέχουσα πανδημίας. Ο εργοδότης υποχρεούται, επομένως, να λαμβάνει τα προβλεπόμενα σε αυτήν μέτρα προστασίας. Υποχρεούται επίσης να συμμορφώνεται με τη νομοθεσία για την υγεία και ασφάλεια στην εργασία. Υποχρεούται τέλος να ευθυγραμμίζεται με τις ειδικότερες διατάξεις που ρυθμίζουν ζητήματα εφαρμογής μέτρων δημόσιας υγείας, όπως η τήρηση αποστάσεων και η χρήση μάσκας σε εργασιακούς χώρους.

Ερώτημα 13ο: Ποια η χρονική διάρκεια των συγκεκριμένων μέτρων;

Η χρονική διάρκεια ισχύος των συγκεκριμένων, προαναφερθέντων, μέτρων εκτείνεται μέχρι την 31/12/20.

Τα μέτρα που ελήφθησαν από την έναρξη, ακόμα, της πανδημίας πρωταρχικό γνώμονα είχαν την διασφάλιση της ζωής και υγείας.

Οι Κοινές Υπουργικές Αποφάσεις που προσδιορίζουν την έννοια των ευπαθών ομάδων αλλά και τη μεταχείριση των εργαζομένων που εντάσσονται σε αυτές, κινούνται προς τη συγκεκριμένη κατεύθυνση. Στοχεύουν επαρκώς να διασφαλίσουν τα συγκεκριμένα αγαθά (:ζωή και υγεία) των εργαζομένων.

Στοχεύουν όμως και σε κάτι ακόμα σημαντικό: την οριοθέτηση του σημείου ισορροπίας ανάμεσα στις εύλογες ανάγκες των εργαζομένων που εντάσσονται στις ευπαθείς ομάδες και σ’ εκείνες των επιχειρήσεων που απασχολούν τους συγκεκριμένους εργαζόμενους.

Σε ικανό βαθμό το επιτυγχάνουν.