Μέχρι και εάν ποτέ δοθούν περισσότερα στοιχεία σχετικά με την εμφάνιση, το γονιδίωμα, την ανθεκτικότητα αυτού του κορονοϊού αλλά και με δεδομένη την ανησυχία για την περαιτέρω εξάπλωσή του, πιστεύω ότι αξίζει να μοιραστούμε κάποιες εύλογες απορίες για ζητήματα που αναδύονται ως παράπλευρες διαρκείς απειλές. Σύμφωνα με όσα οι ίδιοι οι Κινέζοι δήλωσαν ή επέτρεψαν να διαρρεύσουν, ο λεγόμενος COVID19 κορωνοϊός εμφανίστηκε για πρώτη φορά σε κάποια αγορά εξωτικών και άλλων ζώων στη Γιουχάν. Ένοχος, ίσως, ένας παγκολίνος που δηλητηριάστηκε από κάποια νυχτερίδα.

Σε αυτές τις λεγόμενες wet market, ιδιαίτερα στις εσωτερικές περιοχές της Κίνας, βρίσκονται μαζί και πολλές φορές χωρίς ελέγχους τήρησης στοιχειωδών κανόνων υγιεινής, διαφορετικά είδη ζωντανών και σφαγμένων ζώων (κρέατα, ψάρια, θαλασσινά, φίδια, χελώνες, πουλιά, άγρια ζώα) είτε ως κρεμασμένα σφαχτάρια, είτε ζωντανά σε δεξαμενές νερού ή κλωβούς, δίνοντας τη δυνατότητα στον πελάτη να επιλέξει και να «απολαύσει» τη σφαγή. Νόμιμα και παράνομα θηράματα διαφορετικών ειδών το ένα δίπλα στο άλλο, δημιουργούν τις ιδανικές συνθήκες για την μεταφορά και μετάλλαξη εξωτικών ιών που ούτε τους γνωρίζουμε μέχρι σήμερα αλλά και να τους υποψιαζόμαστε, δεν έχουμε αναπτύξει κανέναν μηχανισμό αντιμετώπισής τους όταν περάσουν από κάποιον ξενιστή στον ανθρώπινο οργανισμό.

Δεν είναι η πρώτη φορά τα τελευταία χρόνια που η παγκόσμια κοινότητα τρομοκρατείται από έναν φονικό για τον άνθρωπο ιό ζωονοσικής προέλευσης. Τουλάχιστον μια άλλη επιδημία, εκείνη του SARS το 2002, εμφανίστηκε για πρώτη φορά στη νότια Κίνα. Τότε διαδόθηκε σε 37 χώρες με επιβεβαιωμένους 774 θανάτους. Ύστερα από πολλά χρόνια, το 2017, κινέζοι επιστήμονες ανακοίνωσαν ότι ο ιός προέρχονταν πάλι από νυχτερίδες, των σπηλαίων της Γιουνάν, με ενδιάμεσο ξενιστή τη μοσχογαλή. Ας σημειωθεί με την ευκαιρία ότι, ο πιο ακριβός καφές στον κόσμο παρασκευάζεται από κόπρανα μοσχογαλής που αγαπά να τρώει τους καρπούς του φυτού!!

Όλα αυτά γεννούν πολλά ερωτήματα για τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας και άλλους Περιβαλλοντικούς και επιστημονικούς φορείς που φαίνεται ότι δεν διδάχθηκαν και πολλά από την εμφάνιση με ανησυχητική συχνότητα ιών ζωονοσικής προέλευσης την τελευταία εικοσαετία ( SARS, γρίπη των χοίρων, Embola με περισσότερους από 11300 θανάτους, Zika κλπ). Γιατί δεν αρκούν οι προειδοποιήσεις μέσω ανακοινώσεων, όπως κατά καιρούς γίνεται, αλλά η επί της ουσίας παρέμβαση για τον έλεγχο αγορών, το λαθρεμπόριο σπάνιων ζώων και πάνω απ όλα, την κατεύθυνση της έρευνας σε παγκόσμιο επίπεδο. Ήδη ξεκίνησαν οι καταλογισμοί ευθυνών, και ενώ ο εφιάλτης εξελίσσεται, για τις ευθύνες του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας σχετικά με το πόσο έγκαιρα προειδοποίησε τα κράτη μέλη του ΟΗΕ ότι επίκειται φονική πανδημία, ώστε να προετοιμαστούν ανάλογα. Ελπίζω να τελειώσει γρήγορα αυτή η πρωτόγνωρη ανθρώπινη τραγωδία, γιατί όσο διαρκεί ό,τι και να γράφουμε και να λέμε είναι λόγια και σκέψεις έγκλειστων και τρομοκρατημένων μονάδων.

Την επόμενη όμως μέρα θα εγκληματήσουμε διπλά απέναντι στην ανθρωπότητα εάν δεν επανακαθορίσουμε δημόσιες πολιτικές και δεν αξιολογήσουμε με άλλα κριτήρια τη λειτουργία των κρατικών αλλά και των διακρατικών θεσμών. Εννοείται, ότι οι ευθύνες της, κατά τα άλλα, αυστηρής Ευρωπαϊκής Ένωσης είναι εξίσου δυσθεώρητες.

Καλή μας δύναμη!

Ο ΔΥΣΤΥΧΗΣ ΠΑΓΚΟΛΙΝΟΣ

Δεν γνωρίζουμε με βεβαιότητα αν ευθύνεται ο παγκολίνος για την πανδημία αλλά σίγουρα ευθύνονται άνθρωποι για την εξολόθρευσή του. Πρόκειται για έναν συμπαθέστατο και υπό εξαφάνιση μυρμηγκοφάγο, το μόνο γνωστό θηλαστικό που έχει εξωτερική κάλυψη δέρματος με μεγάλες κεράτινες φολίδες. Τρέφεται στη νυκτόβια ζωή του με μυρμήγκια και μάλιστα διάγει και έναν εξαιρετικά μοναχικό βίο. Το παράνομο κυνήγι του δύσμοιρου παγκολίνου είναι γνωστό εδώ και πολλά χρόνια, καθώς το κρέας του θεωρείται ντελικατέσεν ενώ οι κεράτινες φολίδες πιστεύεται ότι έχουν θεραπευτικές ιδιότητες. Πριν λίγο καιρό στο αεροδρόμιο της Κωνσταντινούπολης κατασχέθηκε μια τεράστια ποσότητα φολίδων παγκολίνων, με εκτιμώμενη τιμή λαθραίας αγοράς το 1,5 έως 3 εκατομμύρια δολάρια ενώ υπολογίζεται ότι περισσότεροι από ένα εκατομμύριο παγκολίνοι έχουν πουληθεί παράνομα την τελευταία εικοσαετία. Με δεδομένο το μέγεθος αυτού του ζώου που έχει διαστάσεις 30 έως 100 το πολύ εκατοστών, μπορούμε να αναλογιστούμε πόσοι παγκολίνοι θυσιάστηκαν για τον ευγενή ουρανίσκο των θαμώνων των ακριβών εστιατορίων και τις δοξασίες των ασιατών. Να σημειωθεί ότι τα οχτώ είδη παγκολίνων που συναντώνται σήμερα στην Ασία βρίσκονται όλα στην Κόκκινη Λίστα Απειλούμενων Ειδών της Διεθνούς Ένωσης Προστασίας της Φύσης.

( IUCN Red List of Threatened Species).

ΠΡΟΤΕΡΑΙΟΤΗΤΕΣ ΣΤΗΝ ΕΡΕΥΝΑ

Φθάσαμε λοιπόν στο 2020, αποκωδικοποιήσαμε το ανθρώπινο γωνιδίωμα, αναλύουμε το DNA μας για λίγες εκατοντάδες ευρώ, κάνουμε σχέδια τεχνητής νοημοσύνης που ξεπερνούν τον ανθρώπινο νου, τρέχουμε με ασύλληπτη ταχύτητα τη ρομποτική, τις εφαρμογές της βιοτεχνολογίας, της φαρμακογονιδιωματικής, τις υποσχέσεις των Big Data για καινούργιες θεραπείες, κλωνοποιήσαμε ανώτερα θηλαστικά, βρήκαμε εύκολους τρόπους κοπτοραπτικής του γονιδιώματος (γονιδιωματική τροποποίηση CRISPR/Cas9) αλλά, στην πανδημία, μέχρι στιγμής η συνταγή λέει βότανα και βεντούζες. Κάτι δεν πάει καλά στο παγκόσμιο βασίλειο της έρευνας. Κάπως στραβά αρμενίζουμε. Ένας ελάχιστος οργανισμός, ένα κομμάτι RNA, μια πρωτεΐνη, καθηλώνει και μέχρι στιγμής αποστομώνει την παγκόσμια ερευνητική κοινότητα που πολλές φορές προχωρά, πέρα από κάθε αρχή Βιοηθικής, σε πειράματα ακραίας επικινδυνότητας. Να θυμίσω τις περιπτώσεις επέμβασης σε ανθρώπινα γονίδια των τελευταίων χρόνων. Με τις ελπίδες ολόκληρης της ανθρωπότητας κρεμασμένες στις κλινικές μελέτες ερευνητικών εργαστηρίων παρακολουθούμε και τον αδιανόητο, εννοείται οικονομικό, ανταγωνισμό για το ποιος πρώτος θα λανσάρει φάρμακο. Ας περάσει η καταιγίδα και εύχομαι οι μνήμες και οι πληγές να οδηγήσουν σε σοβαρές αναδιατάξεις των κρατικών και παγκόσμιων προτεραιοτήτων τόσο στα συστήματα υγείας όσο και στις κατευθύνσεις των πεδίων της επιστημονικής έρευνας. Μέχρι τότε ας καταφύγουμε στις θεραπευτικές ιδιότητες του σιδερίτη, του φασκόμηλου, του τίλιου και του χαμαίμηλου.

*Δημοσιεύθηκε στη "ΜτΚ" στις 22 Μαρτίου 2020