ΑΠΟΨΕΙΣ

Όσο και εάν φωνασκούμε όλοι εναντίον όλων, χορεύοντας έναν ιδιόρρυθμο ελλαδικό χορό, το παγόβουνο πλησιάζει τον θεωρούμενο αβύθιστο Τιτανικό.

Είμαστε σίγουροι ότι «η Ελλάδα ποτέ δεν πεθαίνει» και κάποια θεία δύναμη είναι αφιερωμένη από καταβολής κόσμου στη διάσωσή μας. Διαφορετικά δεν εξηγείται η ασύγγνωστη εθνική μας πλάνη, που μας οδηγεί σε άκαρπες αντιπαραθέσεις και λανθασμένες αξιολογήσεις των σημαντικών και των ασήμαντων στον δημόσιο αλλά και τον ιδιωτικό ηλεκτρονικό μας λόγο.

Δεν χρειάζονται ούτε πολιτικές εξάρσεις, ούτε κινητοποιήσεις, ούτε προϋπολογισμοί για τα ζητήματα της ανάπτυξης, του ασφαλιστικού, της ανεργίας, του αξιόχρεου της χώρας και εν τέλει της εθνικής μας ακεραιότητας, εάν δεν αλλάξουμε οπτική και προσεγγίσεις, εάν δεν κατανοήσουμε ποιος είναι σήμερα ο μεγαλύτερος εθνικός κίνδυνος. Και εάν βέβαια δεν εργαστούμε συλλογικά και με Σχέδιο. Η ζωή θα δώσει αυτόματα τις απαντήσεις. 

Η ΕΛΣΤΑΤ (Ελληνική Στατιστική Αρχή), η Eurostat, το ΕΚΚΕ (Εθνικό Κέντρο Κοινωνικών Ερευνών), το ΙΟΒΕ (Ίδρυμα Οικονομικών και Βιομηχανικών Ερευνών), η «διαΝΕΟσις» και ανεξάρτητοι ερευνητές κρούουν εδώ και δύο περίπου χρόνια τις μεγάλες καμπάνες για το παγόβουνο που πλησιάζει και λέγεται «δημογραφικό».

Η Ελλάδα καταγράφει υψηλά προσδόκιμα ζωής, συνεχώς μειούμενες γεννήσεις και  μία από τις μεγαλύτερες στον κόσμο αναλογίες ηλικιωμένων προς το σύνολο του πληθυσμού. Τα παιδιά ήταν το 26% περίπου στα μέσα της δεκαετίας του 70, σήμερα μόλις πλησιάζουν το 14% και σε δεκαπέντε χρόνια θα μειωθούν στο 11%. Οι άνω των 65 αντίστοιχα ήταν το 10% του πληθυσμού, σήμερα φθάνουν το 21,5% και σε λίγα χρόνια θα πλησιάσουν το 28%.

Ο δείκτης γονιμότητας πέφτει στο 1,3, που θεωρείται ακραία χαμηλός,  και οι εκτιμήσεις δίνουν σενάρια για μείωση του πληθυσμού στο μισό σε 45 χρόνια από σήμερα, εάν δεν αναστραφούν, πολύ δε περισσότερο εάν επιδεινωθούν, οι τάσεις αρνητικής μετανάστευσης και οι αριθμοί γεννήσεων.

Εκατοντάδες χιλιάδες νέοι παραγωγικής ηλικίας έφυγαν, πάνω από 90.000 μετανάστες εγκατέλειψαν στην εποχή της κρίσης την Ελλάδα, τα στοιχεία δίνουν μείωση γεννήσεων που πλησίασε το 30% ( 118.000 γεννήσεις το 2008 και 88.000 το 2017) και κανείς δεν μπορεί να προβλέψει τι θα συμβεί τα επόμενα χρόνια, καθώς ούτε η μετανάστευση σταματά, ούτε όσοι έφυγαν έχουν κίνητρα να επιστρέψουν, ούτε οι γεννήσεις εντός της χώρας γνωρίζουμε εάν, ως κατ έτος αριθμός,  μειωθούν περαιτέρω.

Λιγότεροι εργαζόμενοι σε σχέση με τους συνταξιούχους σημαίνει, σε προβολή μέλλοντος, μικρότερα μεγέθη στον εθνικό πλούτο, ελαχιστοποίηση των δυνατοτήτων για οικονομίες κλίμακας στην παραγωγή, μικρότερη φορολογική βάση, μείωση της δυνατότητας αποπληρωμής του εθνικού χρέους και άλλα αυτονόητα και εφιαλτικά.

Όσες μειώσεις και εάν γίνουν στις συντάξεις, το ασφαλιστικό κινδυνεύει με κατάρρευση εξ αιτίας των δημογραφικών δεδομένων.

Ανάλογα προβλήματα χαμηλού δείκτη γονιμότητας αντιμετώπισαν με εθνικές πολιτικές αξιώσεων πριν κάποιες δεκαετίες οι σκανδιναβικές χώρες και η Γαλλία με επιτυχία στην αναστροφή των αρνητικών δεικτών.

Αλλά, «ημείς άδομεν».

ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΙ ΧΩΡΙΣ ΜΑΘΗΤΕΣ

Σύμφωνα με την μελέτη του ΙΟΒΕ, τα επόμενα χρόνια θα έχουμε εκπαιδευτικούς αλλά δεν θα έχουμε μαθητές. Σε ορατό χρόνο από σήμερα (υπολογίζεται το 2035) το μαθητικό δυναμικό  θα μειωθεί από 1,5 εκατομμύριο (πριν την κρίση) σε 1 εκατομμύριο. Τα προβλήματα εμφανίζονται ήδη στο Δημοτικό, το 2022 θα καταγραφούν στο Γυμνάσιο, το 2025 στο Λύκειο, το 2028 στα ΑΕΙ.

Μέχρι το 2035 προβλέπεται να καταργηθεί το 30% των σχολικών μονάδων. Ανάλογα και οι θέσεις των εκπαιδευτικών.

Στο μεταξύ το Υπουργείο Παιδείας αρμενίζει χωρίς στοχασμούς με συνενώσεις ΑΕΙ-ΤΕΙ και δημιουργία καινούργιων Σχολών, ενώ σε λίγα χρόνια από σήμερα οι υποψήφιοι για την τριτοβάθμια εκπαίδευση θα είναι λιγότεροι των θέσεων. (Έτσι λύνεται αυτομάτως και το θέμα της εισαγωγής…)

ΟΙ SINKIES και οι ΝΕΕΤs

Στην Ελλάδα καταγράφεται μεγάλος αριθμός SINKIES ( από τα αρχικά των λέξεων Single Income No Kids – Ένα εισόδημα, χωρίς παιδιά). Πρόκειται για τα νέα ζευγάρια που αποφασίζουν να κάνουν οικογένεια αλλά δεν αρκούν τα εισοδήματα τους για την ευθύνη της γέννησης και ανατροφής παιδιού.

Στην ίδια χώρα του μεγάλου αριθμού αποφοίτων πανεπιστημιακής εκπαίδευσης, σημειώνεται ένα ποσοστό άνω του 30% στους νέους ηλικίας 30-44 ετών, που ανήκει στους ΝΕΕΤs (αρχικά των λέξεων Νο Employment, Education, Training – Χωρίς απασχόληση-εκπαίδευση-κατάρτιση).

Το μεταπολεμικό θαύμα της Γερμανίας βασίστηκε σε μεγάλο βαθμό στην οργάνωση της επαγγελματικής παιδείας και τη σύνδεσή της με την βιομηχανία. Εδώ μειώνουμε την αξία των ΤΕΙ δια της υποτιθέμενης αναβάθμισής τους σε ΑΕΙ και δεκαετίες τώρα φιλονικούμε αναφορικά με το ζήτημα των σχέσεων εκπαίδευσης-παραγωγής.

ΤΑ ΕΥΡΩΠΑΙΚΑ ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΤΑ

Το πρόβλημα της υπογεννητικότητας στη χώρα απασχόλησε τη δεκαετία του 90 σε μικρό βαθμό τον δημόσιο λόγο. Επιτροπή της Βουλής συνέταξε πριν από περίπου 30 χρόνια πόρισμα, του οποίου οι επισημάνσεις ουδέποτε αξιοποιήθηκαν.

Το 2005 ιδρύθηκε Ινστιτούτο Δημογραφικής Πολιτικής που δεν λειτούργησε ποτέ.

Και όμως υπάρχουν τα παραδείγματα ευρωπαϊκών χωρών που διδάσκουν.

Μία από τις σημαντικότερες αρχές είναι ο διαχωρισμός της οικογενειακής από την προνοιακή πολιτική. Τα Εθνικά Σχέδια δεν οικοδομούνται με απλά επιδόματα αλλά με συνδεδεμένες πολιτικές ανάδειξης της γονεϊκής ιδιότητας και της κηδεμονίας ως  συλλογικής αξίας και εθνικού πλούτου. Και βέβαια με τις ανάλογες κοινωνικές υποδομές.

Στην Σουηδία, τη Νορβηγία και την Γαλλία έχουν ήδη πλησιάσει το όριο αναπλήρωσης των γενεών.

*Δημοσιεύθηκε στη "ΜτΚ" στις 13 Ιανουαρίου 2019