ΑΠΟΨΕΙΣ

Η επίσκεψη του Τούρκου υπουργού Εξωτερικών έγινε μέσα σε ένα προστατευμένο περιβάλλον. Και οι δύο πλευρές, για τους δικούς τους λόγους, ήθελαν να αποφύγουν τις εντάσεις. Η Τουρκία, ενόψει της συνάντησης του Τ. Ερντογάν με τον Τζο Μπάιντεν είχε κάθε λόγο να κρατήσει χαμηλούς τους τόνους. Άλλωστε η μεγάλη μάχη του με τον Αμερικανό πρόεδρο δεν θα δοθεί για το Αιγαίο ή το Κυπριακό, αλλά πρωτίστως για του S-400 και δευτερευόντως για την Μέση Ανατολή.

Έχουν γραφτεί πολλά για το περιεχόμενο του συνυποσχετικού που δήθεν θα υπογράψουν οι δύο πλευρές για την Χάγη. Είναι προφανές ότι η κυβέρνηση -και καμία ελληνική κυβέρνηση- δεν θα δεχτεί να βάλει στο συνυποσχετικό ζήτημα αποστρατιωτικοποίησης των νησιών του Αιγαίου ή ζήτημα Δυτικής Θράκης. Όσοι τα γράφουν αυτά είτε είναι αδαείς είτε προβοκάτορες.

Και πώς θα υπογραφεί τότε το περίφημο συνυποσχετικό; Απλά δεν θα υπογραφεί. Ας μην έχουμε αυταπάτες πως μπορεί να επιλυθούν οριστικά οι διαφορές που έχει η πατρίδα μας με την Τουρκία, καθώς αυτές είναι σημαντικές και καμία πλευρά δεν μπορεί να κάνει υποχωρήσεις ή παραχωρήσεις.

Εκείνο που προσδοκούμε είναι να σταθεροποιηθεί ένα κλίμα μη έντασης. Με απλά λόγια να μάθουμε να ζούμε με τις διαφορές μας και όσες φορές η κατάσταση θα πάει να ξεφύγει, να υπάρχουν οι μηχανισμοί που θα εκτονώνουν την ένταση.

Την είπαν και στρατηγική των χαμηλών προσδοκιών. Είναι μια ρεαλιστική στρατηγική που, πέραν όλων των άλλων, δεν αποσταθεροποιεί την πολιτική κατάσταση και στην Ελλάδα και στην Τουρκία. Είναι προφανές πως η συντριπτική πλειοψηφία των πολιτών και των δύο χωρών δεν είναι έτοιμη να αποδεχθεί λύσεις που θα αποκλίνουν από το maximum των εθνικών στόχων. Και αυτό το γνωρίζουν οι πολιτικές ηγεσίες.

Υπάρχει περίπτωση, αν τελικά παγιωθεί το κακό κλίμα στις σχέσεις Τουρκίας-ΗΠΑ, αυτό να έχει αρνητική επίπτωση στις ελληνοτουρκικές σχέσεις; Εκτιμώ, ότι ο Ερντογάν θα προσπαθήσει να βρει μια συμβιβαστική λύση με τον Τζο Μπάιντεν για τους S-400. Το ζητούμενο είναι αν ο Αμερικανός Πρόεδρος θα θελήσει τον συμβιβασμό ή θα επιδιώξει μια πλήρη επιβολή των αμερικανικών θέσεων. Επιστροφή των S-400 στην Ρωσία, με ό,τι αυτό θα σημαίνει για το γόητρο του Ερντογάν. Επειδή οι προσωπικές σχέσεις των δύο ηγετών είναι κάκιστες, δεν αποκλείεται καθόλου το δεύτερο σενάριο, δηλαδή πλήρης υποταγή του Ερντογάν. Τα περιθώρια ελιγμών που έχει είναι ελάχιστα και αυτό το γνωρίζει και ο ίδιος και ο Αμερικανός Πρόεδρος.

Θεωρώ πάντως, ότι η περίοδος των τουρκικών προκλήσεων απέναντι στην πατρίδα μας, ως μέρος μιας σχεδιασμένης πολιτικής, έχει παρέλθει. Τόσο η αποφασιστικότητα που έδειξε η Ελλάδα όσο και οι διεθνείς συνέργειες που έκτισε, αποτελούν ανασταλτικό παράγοντα για τις τουρκικές ελίτ να επαναφέρουν στις σχέσεις των δύο χωρών την στρατηγική της έντασης. Ίσως να προβάλουν στο Κυπριακό την θέση των δύο χωριστών κρατών, αλλά σε μια τέτοια περίπτωση θα παγιωθεί ακόμα πιο πολύ η κατάσταση που υπάρχει εδώ και σαράντα επτά χρόνια. Συνεπώς, θα πρέπει να κρατούμε μικρό καλάθι για τις σχέσεις μας με τους εξ ανατολών γείτονες. Το βασικό είναι να υπάρχει το καλάθι και ας είναι μικρό.

*Διαβάστηκε στη "ΜτΚ" στις 6 Ιουνίου 2021