ΑΠΟΨΕΙΣ

«Η Αμερική επανέρχεται στη διεθνή σκηνή». Αυτό ήταν το μήνυμα του Τζο Μπάιντεν προς το εξωτερικό. Όσο δύσκολο είναι το έργο του νέου προέδρου στην επούλωση των πληγών που άφησε στην αμερικανική κοινωνία η λαίλαπα Τραμπ, άλλο τόσο δύσκολο είναι το έργο του στην αναστήλωση τού γοήτρου των ΗΠΑ στον πλανήτη. Θα τα καταφέρει;

Τα μέτωπα είναι πολλά και αφορούν το ΝΑΤΟ, τη σχέση των ΗΠΑ με την ΕΕ, τη Ρωσία, την Κίνα, την παρουσία τους στην Μέση Ανατολή και, σε ό,τι μας αφορά, στο πώς θα αντιμετωπίσει ο νέος πρόεδρος την Τουρκία του Ερντογάν.

Είναι προφανές πως όλα τα παραπάνω ζητήματα είναι μεταξύ τους άρρηκτα συνδεδεμένα και, ως εκ τούτου, απαιτούν μία συνολική και συνεκτική στρατηγική, εκ μέρους των ΗΠΑ. Ο απελθών πρόεδρος χάραξε ουσιαστικά την πολιτική τού απομονωτισμού. Οι ΗΠΑ, επί προεδρίας Τραμπ, αποσύρθηκαν από ζωτικές περιοχές του πλανήτη, αποσταθεροποιώντας έτσι το διεθνές σύστημα, καθώς το κενό που άφησαν έσπευσαν να το καλύψουν κεντρικοί ή περιφερειακοί παίκτες. Θα προσπαθήσει ο Τζο Μπάιντεν να επαναδιεκδικήσει την ηγεμονική παρουσία των ΗΠΑ σε αυτές τις περιοχές; Και αν ναι, πώς θα αντιδράσουν η Ρωσία, η Κίνα, η Τουρκία; 

Ποιος ο ρόλος του ΝΑΤΟ σε αυτήν την προσπάθεια των ΗΠΑ; Ο Τραμπ είχε υποβαθμίσει θεαματικά το ρόλο της Ατλαντικής Συμμαχίας. Τι θα πράξει ο νέος πρόεδρος; Θα της προσδώσει νέο ρόλο ή θα ακολουθήσει την πολιτική του προκατόχου του; Τι θα κάνει με το Ισραήλ; Μέσα στο Δημοκρατικό Κόμμα υπάρχει μία ισχυρή ομάδα που αποδοκιμάζει την πολιτική Νετανιάχου. Θα επηρεάσει τον Τζο Μπάιντεν και αν ναι, αυτό τι εξελίξεις θα σηματοδοτήσει στη Μέση Ανατολή; Κάτι που μας ενδιαφέρει άμεσα, καθώς το Ισραήλ του Νετανιάχου είναι ένα σταθερό και ισχυρό ανάχωμα στους νέο-οθωμανικούς σχεδιασμούς του Ερντογάν.

Θα μπορούσα να αναφερθώ και στο πώς θα κινηθεί ο νέος πρόεδρος σε σχέση με την Κίνα. Συνεργατικά ή ανταγωνιστικά-επιθετικά; Όμως όλα αυτά τα θεμελιώδη ζητήματα της εξωτερικής πολιτικής των ΗΠΑ είναι συνυφασμένα με το πώς θα εξελιχθεί η κατάσταση στο εσωτερικό αυτής της χώρας. Είναι αυτονόητο νομίζω πως οι ΗΠΑ δεν θα μπορέσουν να αναλάβουν τον ηγετικό τους ρόλο στον πλανήτη, αν δεν γεφυρώσουν το χάσμα που άφησε ο Τραμπ. Αυτή την στιγμή στις ΗΠΑ υπάρχουν δύο κοινωνίες, με τις κουλτούρες τους, σε όλα τα κεφαλαιώδη ζητήματα, να είναι διαμετρικά αντίθετες. Και όχι μόνον αυτό. Η μία περιφρονεί την άλλη. Πώς θα επιτευχθεί η σύγκλιση αυτών των δύο κόσμων που είναι αναγκαία προϋπόθεση για να επανέλθουν οι ΗΠΑ παντοδύναμες στο διεθνές σκηνικό; Ο Τζο Μπάιντεν θέλει. Μπορεί;

Βέβαια, οι ΗΠΑ πέρασαν από πολύ χειρότερες καταστάσεις στη δεκαετία του ’60. Ένας πρόεδρος δολοφονήθηκε, μέσα σε δύο μήνες του 1968 δολοφονήθηκαν ο Μάρτιν Λούθερ Κινγκ και ο Μπομπ Κένεντι, στις εξεγέρσεις των πανεπιστημίων, την ίδια χρονιά, υπήρξαν δεκάδες νεκροί, λίγο αργότερα, το 1974, ένας πρόεδρος, ο Ρίτσαρντ Νίξον, εξαναγκάσθηκε σε παραίτηση, γιατί παρανόμησε. Και όμως οι ΗΠΑ πολύ γρήγορα ξεπέρασαν αυτό το σοκ και ανέκτησαν την ηγεμονία τους στον πλανήτη.

Γιατί αυτό να μην συμβεί και τώρα;