ΑΠΟΨΕΙΣ

Την Δευτέρα (24/2) διεξήχθη στη Θεσσαλονίκη forum, υπό την αιγίδα του υπουργείου Εξωτερικών της Ελλάδος, με θέμα την ένταξη των χωρών των Δυτικών Βαλκανίων (Αλβανία, Μαυροβούνιο, Κόσοβο, Σερβία, και η αποκαλούμενη Β. Μακεδονία) στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Παρόντες ήταν υπουργοί και αξιωματούχοι αυτών των κρατών, καθώς και ο υπουργός Εξωτερικών της Κροατίας, στην χώρα του οποίου διεξάγεται τον Μάιο η Σύνοδος Κορυφής της ΕΕ.

Ο τίτλος του forum ήταν «από τη Θεσσαλονίκη στο Ζάγκρεμπ».

Με την ευκαιρία της συνάντησης της Θεσσαλονίκης άνοιξε η συζήτηση για τον αν οι συνεχείς διευρύνσεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης ματαίωσαν τελικά τον στρατηγικό στόχο της εμβάθυνσης.

Έτσι, σήμερα, το δίλημμα «διεύρυνση ή εμβάθυνση» φαίνεται πως απαντήθηκε υπέρ της διεύρυνσης. Η χρονιά-τομή ήταν το 2004, όταν εισήλθαν στην ΕΕ δέκα χώρες. Τότε, παρά τις αντιρρήσεις της Γαλλίας, τελικά επικράτησε η άποψη της Γερμανίας που επεδίωκε τη διεύρυνση του οικονομικού ζωτικού χώρου της, καθώς εξερχόταν από μια δύσκολη δεκαετία, τη δεκαετία της ενσωμάτωσης του ανατολικού τμήματος στο δυτικό, με την ισοτιμία των δύο νομισμάτων 1\1.

Ήταν ολοφάνερο πως είχε εγκαταλειφθεί οριστικά το φεντεραλιστικό όραμα. Δηλαδή να έχουμε μια Ευρωπαϊκή Ένωση με ενιαία εξωτερική και αμυντική πολιτική, με ευρωπαϊκό στρατό, με κοινό προϋπολογισμό και με ένα ευρωκοινοβούλιο με αποφασιστικές αρμοδιότητες.

Σήμερα η Ευρωπαϊκή Ένωση των 27 θυμίζει πιο πολύ μια μεγάλη Κοινή Αγορά, παρά μια ομοσπονδιακή ένωση. Αυτή φαίνεται πως είναι η στρατηγική επιλογή της Γερμανίας.

Η σημερινή Ευρωπαϊκή Ένωση αντιμετωπίζει ένα σοβαρό, δομικό, πολιτικό πρόβλημα. Οι Ευρωπαίοι πολίτες δεν αισθάνονται πως είναι πολίτες μιας υπερεθνικής οντότητας. Δεν συμμετέχουν στα κέντρα λήψης των αποφάσεων. Ο μοναδικός ευρωπαϊκός θεσμός τον οποίον εκλέγουν οι Ευρωπαίοι πολίτες, το ευρωκοινοβούλιο, στερείται αποφασιστικών αρμοδιοτήτων. Και όσες αποφάσεις λαμβάνει προσκρούουν στον λαβύρινθο της γραφειοκρατίας, με αποτέλεσμα τελικά, να είναι ένα όργανο έκδοσης ψηφισμάτων.

Είναι ολοφάνερο πως η Ευρωπαϊκή Ένωση βαδίζει σε λάθος μονοπάτι και είναι άγνωστο τελικά πού θα καταλήξει. Σ’ αυτήν την αβεβαιότητα συντείνει και ένα σενάριο που είναι πολύ πιθανό να πραγματοποιηθεί στο εγγύτατο μέλλον.

Ποιο είναι αυτό;

Η Γερμανία, μετά τη Μέρκελ, είναι άγνωστο πότε και σε ποιο επίπεδο θα ισορροπήσει. Μέχρι στιγμής δεν φαίνεται πως υπάρχει μια ισχυρή προσωπικότητα που θα καλύψει το κενό που αυτή θα αφήσει. Συγχρόνως, είναι πολύ πιθανό, η γερμανική οικονομία να παρουσιάσει σημεία κόπωσης, με ό,τι αυτό σημαίνει για τις οικονομίες των άλλων κρατών.

Είναι ολοφάνερο πως ο Μακρόν προσπαθεί να αναλάβει αυτός τον ηγετικό ρόλο στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Έχει όραμα, η Γαλλία είναι η πιο ισχυρή στρατιωτική δύναμη στην ΕΕ και η οικονομία της, στο επίπεδο των πολυεθνικών δράσεων, δεν υστερεί από την οικονομία της Γερμανίας.

Όμως ο Μακρόν αντιμετωπίζει σοβαρά εσωτερικά προβλήματα, με αποτέλεσμα να κινδυνεύει να ηττηθεί στις προσεχείς προεδρικές εκλογές από τη Λεπέν. Έτσι, μπορεί να έχουμε στο εγγύτατο μέλλον μια Γερμανία χωρίς ισχυρή πολιτική ηγεσία και μια Γαλλία με πρόεδρο τη Μαρί Λεπέν.

Η ΕΕ βρίσκει μπροστά της τις λανθασμένες επιλογές του γαλλογερμανικού άξονα στις αρχές της δεκαετίας του 2000, όταν και προκρίθηκε η διεύρυνση από την εμβάθυνση.

Σήμερα, με ζοφερό το μέλλον της Ένωσης, ελάχιστη σημασία έχει αν τα κράτη-μέλη γίνουν 30 ή 32 ή αν παραμείνουν 27.

*Δημοσιεύθηκε στη "ΜτΚ" στις 29 Φεβρουαρίου/1 Μαρτίου 2020