Σε όλες τις σοβαρές και αξιοπρεπείς χώρες όσοι διαχειρίζονται τις τύχες τους δημιουργούν θεσμούς που με διάφορους τρόπους προσπαθούν να προβλέψουν τις εξελίξεις και να προσαρμόσουν τις πολιτικές τους.

Το ίδιο συμβαίνει και σε διεθνές επίπεδο με θεσμούς όπως το Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ του Νταβός.

Στην Ελλάδα ό,τι σχετικό συμβαίνει, γίνεται ως μια εκδήλωση λίγων ημερών για να περάσουν όσοι ενδιαφέρονται να πουν τον δεκάρικό τους και να φύγουν. Όλα γίνονται για το θεαθήναι. Η ιθύνουσα τάξη της χώρας έχει μια επαρχιακή νοοτροπία. Όλα στον βωμό του άμεσου κέρδους, της δημοσιότητας και της νομής της εξουσίας. Έστω και αν το τίμημα είναι η χώρα να παραμείνει ένα προτεκτοράτο, συγκεντρωμένη γύρω από την πρωτεύουσά της η οποία λειτουργεί ως μητρόπολη εσωτερικής αποικίας.

Στις αρχές του 90, μετά την κατάρρευση των καθεστώτων του υπαρκτού σοσιαλισμού, έγινε στη Θεσσαλονίκη μια προσπάθεια από τους επιχειρηματικούς κύκλους να ιδρύσουν έναν ανάλογο θεσμό. Στην διαδικασία καθιέρωσής του ενεπλάκησαν οι Αμερικανοί και η Ευρωπαϊκή Ένωση και ασθμαίνουσα συμμετείχε και η Αθήνα. Δεν μπορούσε να κάνει διαφορετικά. Η βούληση των ισχυρών αφεντικών ήταν δεδομένη. Ήταν, τότε, που αρκετοί πίστευαν πως η Ελλάδα, μέσω της Θεσσαλονίκης, θα μπορούσε να διαδραματίσει ρόλο στις βαλκανικές εξελίξεις. Το πίστευαν αρκετά κέντρα στο εξωτερικό. Όχι, όμως, στην ελληνική πρωτεύουσα. Ο θεσμός υπονομεύθηκε και με τον καιρό εξαφανίσθηκε. Προτιμούμε κάτι να ακυρωθεί παρά να γίνει κάπου εκτός μείζονος πρωτευούσης.

Από τότε που συγκροτήθηκε, στα σημερινά του σύνορα, το νεοελληνικό κράτος ακολούθησε και συνεχίζει να ακολουθεί μια συγκεντρωτική πολιτική με μια ολοκληρωτική αντίληψη. Όλα γύρω από την πρωτεύουσά του.

Καθημερινά αναλύουμε τις καταστρεπτικές επιπτώσεις αυτής της πολιτικής. Η συγκεντρωτική δύναμη στην καρδιά της πρωτεύουσας είναι τόσο ισχυρή που τίποτε δεν μπορεί να γίνει αν δεν το θελήσει η ίδια. Εκτός και αν της επιβληθεί έξωθεν.

Τι εννοώ με την έξωθεν επιβολή; Τετελεσμένα από ισχυρές δυνάμεις τα οποία δεν μπορεί να αναιρέσει η Αθήνα. Πριν ενδιαφερθούν οι Αμερικανοί για την Αλεξανδρούπολη, είδατε κάποιο αθηναϊκό ενδιαφέρον για την πιο κρίσιμη πόλη της Ελλάδας; Ακόμη και σιδηροδρομικά την απέκοψαν από τον δεύτερο μεγάλο αστικό πόλο, την Θεσσαλονίκη.

Η απογραφή του 2021 έδειξε ότι η ελληνική περιφέρεια καταρρέει και πληθυσμιακά και από άποψη υποδομών και παραγωγής. Την χαριστική βολή της την έδωσε, πέραν από τον συγκεντρωτισμό του κράτους, η μετάβαση από τον επιτυχημένο Καποδίστριαστον εντελώς αποτυχημένο και καταστροφικό Καλλικράτη. Δυστυχώς το κράτος επιμένει σε αυτήν την δομή. Η τοπική αυτοδιοίκηση είχε μια ισχυρή παράδοση στον ελληνισμό και ήταν αυτή που τον έσωσε τα 400 χρόνια τουρκικής σκλαβιάς. Αυτήν την παράδοση οι μικρονοϊκοί κυβερνώντες την διέλυσαν. Σήμερα, για να τοποθετηθεί μια λάμπα σε έναν δήμο πρέπει μετά από πολλές προσπάθειες να τεθεί το θέμα στο Δημοτικό Συμβούλιο, να αποφασίσει και να μεταβιβάσει την απόφαση στην Περιφέρεια. Ο περιφερειάρχης θα αποφασίσει για κάτι που οι κάτοικοι της επαρχίας έβρισκαν στον δρόμο τον δήμαρχο του έθεταν το πρόβλημα και λυνόταν.

Οι αντιλήψεις που κυριαρχούν στο πολιτικό σύστημα δεν εξαφανίζουν, μόνο, χωριά, κωμοπόλεις και μικρές επαρχιακές πόλεις. Απειλούν να υπονομεύσουν πληθυσμιακά και οικονομικά και μεγάλες πόλεις. Ακόμη και την δεύτερη μεγάλη πόλη της Ελλάδας, την Θεσσαλονίκη.

Οι ρόλοι και η ανάπτυξη κάθε περιοχής κατανέμονται και υποστηρίζονται από το κεντρικό κράτος. Για την Θεσσαλονίκη αυτήν την στιγμή όχι, μόνο, δεν προβλέπεται κανένας ρόλος αλλά, ουσιαστικά υπονομεύεται ό,τι τείνει να διαμορφωθεί. Κυρίως, από την δυναμική που έχει αποκτήσει ο ισχυρός πόλος της πρωτεύουσας αλλά και από συνειδητή επιλογή του κεντρικού κράτους. Άπειρα τα παραδείγματα.

Αν δεν δοθεί και δεν υποστηριχθεί από το πολιτικό σύστημα κάποιος ρόλος για την Θεσσαλονίκη και αν η γεωγραφική της παρουσία δεν συμπέσει με το ενδιαφέρον παρουσίας κάποιας ισχυρής δύναμης ή διεθνούς θεσμού, η πόλη, όπως την έχουμε στην φαντασία μας, θα αποτελέσει παρελθόν.

Οσα δε φτάνει η αλεπού

Ένας συνακόλουθος επαρχιωτισμός της ελληνικής πολιτικής τάξης και της ελληνικής κοινωνίας είναι αυτό που έλεγε ο Αίσωπος: Ό,τι δεν φθάνει η αλεπού, το κάνει κρεμαστάρια.

Στο Νταβός συγκεντρώνεται κάθε χρόνο η πολιτική, οικονομική και πνευματική ελίτ και επιχειρεί να διαμορφώσει κάποιες παγκόσμιες τάσεις στην λογική του καπιταλιστικού συστήματος. Όλα τα οργανωμένα συστήματα μελετούν και προγραμματίζουν το τι θα κάνουν στο μέλλον για να το διαμορφώσουν και να ελέγξουν την εντροπία του. Αυτό για πολλούς στην Ελλάδα, ίσως και σε άλλες χώρες, όχι, μόνο, είναι επικίνδυνο αλλά και διαβολικό. Υποχθόνιες δυνάμεις που επιβουλεύονται το μέλλον της ανθρωπότητας και, κυρίως, του ελληνισμού, συγκεντρώνονται στο Νταβός για να θέσουν σε εφαρμογή τα σχέδιά τους.

Με αφετηρία αυτά, αρχίζει ένας ορυμαγδός επικρίσεων και αφορισμών στο διαδίκτυο ή όπου αλλού μπορεί να εκφραστεί κανείς με την επίκληση ακόμη και προφητειών Αγίων που είναι αμφίβολο αν τις έκαναν οι Άγιοι ή αν γνώριζαν τους θεσμούς οι οποίοι τους αποδίδονται.

Στο Νταβός για παράδειγμα, η διαπίστωση στην οποία συμφώνησαν την πρώτη ημέρα ήταν ότι η Ευρώπη πρέπει να κινηθεί πολύ προσεκτικά ώστε να παραμείνει ισχυρή γεωπολιτική δύναμη.

Και πως, βασικός στόχος καθίσταται «να ηγηθεί η Ευρώπη της αγοράς στις πράσινες τεχνολογίες», με όπλο το “GreenDeal Industrial Plan”, ως απάντηση στο αμερικανικό αντιπληθωριστικό πακέτο IRA.

Ακόμη και αν η επιλογή αυτή καθίσταται απόλυτη αναγκαιότητα για να μπορέσει να διαδραματίσει ρόλο η Ευρώπη στην οποία ανήκει και η χώρα μας, προτιμούμε να κόψουμε το κλαδί στο οποίο καθόμαστε, παρά να αποδεχθούμε μια διαπίστωση που έγινε στο Νταβός. Στο διαβολικό Νταβός.

Ο αντίλογος στο Νταβός είναι ότι όσοι συγκεντρώνονται εκεί είναι η παγκόσμια οικονομική ελίτ. Αυτοί συγκεντρώνονται, πράγματι. Αλλά από αυτούς περιμένουμε να επενδύσουν ή να ενθαρρύνουν τις έρευνες για την εξέλιξη της ανθρωπότητας. Ποιος άλλος θα προγραμματίσει και θα υλοποιήσει τον προγραμματισμό;

Είναι άλλο πράγμα μέσα από όλη αυτήν την διαδικασία να αναπτυχθούν και μαζικά κοινωνικά κινήματα και να βάλουν την δική τους παράμετρο στην εξίσωση του μέλλοντος, κάτι όχι, απλώς, θεμιτό αλλά επιβεβλημένο, και άλλο να αφορίζουμε θεσμούς που αναζητούν πως θα εξελιχθεί η ανθρωπότητα.

Για να γίνω πιο σαφής: ένα από τα ερωτήματα που θα απασχολήσουν την ανθρωπότητα στο άμεσο μέλλον είναι η διαμόρφωση της σχέσης ανθρώπου-μηχανής. Η δυναμική είναι η υποκατάσταση του ανθρώπου από τη μηχανή. Πως θα αποφύγουμε αυτόν τον εφιάλτη;

Ακόμη και αν αποδεχθούμε ότι το ερώτημα θα τεθεί και θα αποφασισθεί σε μια ΚΟΒΑ, τα μέλη της και οι επιρροές της δεν μπορούν να κάνουν τίποτε άλλο πέραν της διαδήλωσης. Εκεί που θα διαμορφωθεί το μέλλον είναι τα επιστημονικά εργαστήρια. Και το τι θα αποφασισθεί εκεί ξεφεύγει από τις δυνατότητες της ΚΟΒΑΣ.

Για να έρθουμε και να καταλήξουμε με τα δικά μας. Όσο και να μην θέλει να καταλάβει το σύστημα τις γεωπολιτικές εξελίξεις στην περιοχή η δυναμική τους διαμορφώνει μια Τουρκία αισθητά αυτονομημένη από τις επιρροές της δύσης-και της ανατολής- και μια Ελλάδα ολοένα και περισσότερο εξαρτημένη από ισχυρά, ξένα κέντρα αποφάσεων. Όσο τα συμφέροντα των κέντρων αυτών δεν συμπίπτουν με τα τουρκικά, η Ελλάδα θα τυγχάνει της υποστήριξής τους. Τι θα γίνει, όμως, όταν τα συμφέροντα συμπέσουν με της Τουρκίας;

Πέραν της συμμετοχής της στο ΝΑΤΟ, η Τουρκία, επίσης, επιχειρεί να συμμετάσχει σε θεσμούς με χώρες της Κεντρικής Ασίας και του Καυκάσου που θα της δώσουν επιπλέον γεωπολιτική ισχύ. Για να εξισορροπήσει την ισχύ αυτή αρκεί για την Ελλάδα η συμμετοχή της στο ΝΑΤΟ και την ΕΕ; Μήπως με την ενθάρρυνση και την υποστήριξη ΕΕ, ΝΑΤΟ και ΗΠΑ η Ελλάδα θα μπορούσε να αναλάβει μια πρωτοβουλία στα Βαλκάνια ώστε να διαμορφώσει ένα Βαλκανικό Σύμφωνο το οποίο θα αποβλέπει στην αποφυγή μιας νέας υποδούλωσης στον Οθωμανισμό; Η ανάληψη μιας τέτοιας προσπάθειας μήπως δίνει ρόλο στη Θεσσαλονίκη; Και μήπως η επιτυχής άσκηση του ρόλου αυτού προϋποθέτει εγκατάσταση κρατικών και οικονομικών θεσμών στην πόλη;

Αλλά τίποτε από αυτά δεν θα γίνει. Διότι το σύστημα προτιμά να καταστραφεί παρά να βγει έξω από τα στενά του γεωγραφικά όρια.

Γι αυτό ελπίδα δεν υπάρχει. Ας ελπίσουμε σε μια επόμενη γενιά.