Δέκα επτά χρόνια συμπληρώνονται σήμερα από τον θάνατο του Πολωνού ξιφομάχου, Γιέρζι Παβλόφσκι, καθώς στις 11 Ιανουαρίου του 2005 άφησε την τελευταία του πνοή σε ηλικία 72 χρόνων.

Ο Παβλόφσκι υπήρξε για την κομμουνιστική Πολωνία ένας αθλητής-ήρωας, καθώς στέφθηκε Ολυμπιονίκης το 1968 στην σπάθη στο Μεξικό και έγινε ο πρώτος, που στερούσε από τους Ούγγρους το χρυσό μετάλλιο, μετά από 48 χρόνια κυριαρχίας. Είχαν προηγηθεί, ωστόσο, οι δεύτερες θέσεις σε ομαδικό και ατομικό στους Αγώνες του 1956, αλλά και το 1960 στο ομαδικό. Ο Παβλόφσκι αναδείχθηκε, επίσης, τρεις φορές αναδείχτηκε παγκόσμιος πρωταθλητής στο ατομικό της σπάθης (1957, ‘65, ‘66) και ισάριθμες στο ομαδικό (1959, ‘61, ‘63), ενώ δικαίως το 1967 η Διεθνής ομοσπονδία ξιφασκίας τον ανακήρυξε ως τον καλύτερο ξιφομάχο όλων των εποχών.

Λογικό και επόμενο ήταν να γίνει ο ήρωας της Πολωνίας κυριολεκτικά με το σπαθί του, παραμένοντας ίνδαλμα για τη νεολαία ακόμα και όταν σταμάτησε τους αγώνες.

Ωστόσο, όπως αποδείχθηκε, η ζωή του δεν ήταν μόνο αθλητισμός: Ξαφνικά το 1975 εξαφανίστηκε από το προσκήνιο και στις 24 Απριλίου του 1976 συνελήφθη από την κρατική ασφάλεια, ενώ ένα χρόνο νωρίτερα, στις 8 Απριλίου του 1977, σε μυστική δίκη καταδικάστηκε σε 25 χρόνια κάθειρξη με δεκαετή αναστολή των πολιτικών του δικαιωμάτων με την κατηγορία της κατασκοπείας υπέρ του ΝΑΤΟ. Αυτό που έκανε ήταν να συγκεντρώνει πληροφορίες για τις πτήσεις των στρατιωτικών αεροπλάνων, κυρίως των σοβιετικών. Φημολογείται, μάλιστα, ότι ο εκπρόσωπος της ΕΣΣΔ στο Σύμφωνο της Βαρσοβίας ζήτησε να εκτελεστεί, αλλά το καθεστώς φοβήθηκε το σάλο που θα μπορούσε να προκαλέσει μια τέτοια απόφαση. Σύμφωνα με πληροφορίες της εποχής, ο Παβλόφσκι είχε στρατολογηθεί στη δεκαετία του ’50 στη πολωνική κατασκοπεία και το 1964 έγινε πράκτορας της CIA.

Παράλληλα, κατασχέθηκαν όλα τα περιουσιακά του στοιχεία και το όνομά του σβήστηκε από τα αθλητικά αρχεία, καθώς το όνομά του έπρεπε να ξεχαστεί.

Ο ίδιος οδηγήθηκε στις φυλακές, όπου τον έβαλαν σε ένα κελί με παιδεραστές και ψυχασθενείς, και όπως παραδέχτηκε αργότερα, τον έσωσε ένας συγκρατούμενός του, δολοφόνος, με τον οποίο έπαιζε σκάκι.

Τόσο στις ανακρίσεις, όσο κaι αργότερα στη φυλακή, ο Παβλόφσκι, λέγεται, ότι συνεργάστηκε με τις αρχές. Μίλησε για τους συνεργάτες του, τον τρόπο που δούλευαν κι έδωσε μερικά ονόματα συναθλητών του. Ρόλο σε αυτό έπαιξε και η φιλία που είχε αναπτύξει σε ανύποπτο χρόνο με τον ισχυρό άνδρα της Πολωνίας, τον στρατηγό Γιαρουζέλσκι.

Το 1985 περιλήφθηκε στις ανταλλαγές πρακτόρων που έκανε το καθεστώς στο Βερολίνο, αλλά αρνήθηκε να φύγει από την Πολωνία. Παρέμεινε σε αυτήν ζωγραφίζοντας και πιστεύοντας στο Θεό, με αποτέλεσμα να γίνει «θεραπευτής πίστης», όντας μέλος σε μια ιδιότυπη θρησκευτική οργάνωση που υποστήριζε ότι με τη πίστη στον Θεό θεραπεύονται όλες οι ασθένειες.

Παράλληλα, βγαίνοντας από τη φυλακή το 1985 προσπάθησε να αποκαταστήσει το όνομά του. Σκέφτηκε να γράψει ένα βιβλίο με τίτλο «Αλήθεια και Ζωή», ωστόσο, δεν πέτυχε και πολλά. Παράλληλα, προσπάθησε μάταια να επιστρέψει και στους αγώνες. Έχοντας περάσει τα 50 του χρόνια συμμετείχε σε τουρνουά, νικούσε τις περισσότερες φορές τους καλύτερους ξιφομάχους, αλλά το υπουργείο του αθλητισμού τον… έκοψε.

Στα τελευταία χρόνια της ζωής του ζωγράφιζε, ένα χόμπι που είχε αποκτήσει στη φυλακή και το 2005 άφησε την τελευταία του πνοή.