ΑΠΟΨΕΙΣ

Στα σύνορα της Λιθουανίας και της Πολωνίας με τη Λευκορωσία παίζεται ένα έργο που το έχουμε ξαναδεί στον Έβρο πριν από ενάμισι χρόνο περίπου. Δεν αλλάζει τίποτα, μόνον το περιβάλλον. Και σήμερα υπάρχει ένας ηγέτης που ελάχιστη σχέση έχει με τη δημοκρατία, ο Λουκασένκο, που εργαλειοποιεί εξαθλιωμένους πρόσφυγες-μετανάστες για να πιέσει την ΕΕ, για οικονομικές παροχές, που σε τελική ανάλυση σημαίνουν αναγνώριση του καθεστώτος του και άρση των κυρώσεων.

Και ο Ερντογάν όταν έστειλε τους πρόσφυγες-μετανάστες στον Έβρο, την άνοιξη του 2020, είχε δύο στόχους. Να λάβει μεγαλύτερη οικονομική ενίσχυση από την ΕΕ και να τεστάρει τις αντοχές της ελληνικής κυβέρνησης.

Οι ηγέτες που έχουν μιαν ολοκληρωτική αντίληψη για τον τρόπο που ασκούν την εξουσία τους, είναι λογικό να έχουν και μιαν αντισυμβατική αντίληψη για τις διεθνείς σχέσεις. Μάλιστα, τις περισσότερες φορές, αυτές οι δύο συμπεριφορές συνδέονται στενά, γιατί τα ολοκληρωτικά καθεστώτα υφίστανται διεθνείς κυρώσεις τις οποίες προσπαθούν να ακυρώσουν με αντιθεσμικούς-αντισυμβατικούς τρόπους.

Βέβαια, γι’ αυτές τις καταστάσεις δεν είναι άμοιρες ευθυνών και οι ηγεσίες και το διευθυντήριο της ΕΕ που από το 2015, με πρωτοβουλία της Γερμανίας, έστειλαν λάθος μηνύματα σε διακινητές, ΜΚΟ και κράτη-παρίες. Πριμοδότησαν ένα μεταναστευτικό ρεύμα που δεν μπορούσαν να το ελέγξουν και όταν το συνειδητοποίησαν ήταν ήδη αργά. Στην Ελλάδα αυτήν την τραγική κατάσταση τη ζήσαμε από το 2016 με την Ειδομένη και την Μόρια, που μπροστά τους η Αμυγδαλέζα ήταν πεντάστερο ξενοδοχείο.

Στον Έβρο, το 2020, η κατάσταση ήταν διαφορετική γιατί το όλο κλίμα ήταν διαφορετικό. Στην Ελλάδα υπήρχε μια κυβέρνηση πρόθυμη να φυλάξει τα σύνορα της και η ΕΕ, σε γενικές γραμμές, είχε διδαχθεί από την μέχρι τότε μεταναστευτική πολιτική της. Έτσι, έστω και καθυστερημένα, αναγνώρισαν πως τα σύνορα της Ελλάδας είναι και σύνορα της Ευρώπης, με συνέπεια να παρελάσουν από τον Έβρο σχεδόν όλοι οι αξιωματούχοι της ΕΕ.

Σήμερα στην Πολωνία και στη Λιθουανία η κατάσταση είναι πιο περίπλοκη γιατί πίσω από τον Λουκασένκο βρίσκεται ο Πούτιν. Προφανώς και δεν επιδιώκει να δημιουργήσει πρόβλημα στην ΕΕ -αν αυτό ήθελε έχει πολύ πιο ισχυρά όπλα για να το πετύχει- αλλά να πιέσει δύο χώρες, όχι ιδιαίτερα φιλικές προς τη Ρωσία, και να εξασφαλίσει αναγνώριση του καθεστώτος Λουκασένκο, μέσω της οικονομικής βοήθειας για τους πρόσφυγες και άρση των κυρώσεων. Άλλωστε, ο υπουργός Εξωτερικών της Ρωσίας, Σεργκέι Λαβρόφ, ήταν σαφής. «Όπως ενισχύετε την Τουρκία οικονομικά για να συντηρεί πρόσφυγες στα εδάφη της, έτσι να ενισχύσετε και τη Λευκορωσία», δήλωσε απευθυνόμενος στην ΕΕ.

Είναι άγνωστο τι μέλει γενέσθαι. Η Πολωνία και η Λιθουανία έχουν κυβερνήσεις με σκληρές θέσεις για το μεταναστευτικό και είναι βέβαιο πως δεν θα υποχωρήσουν. Από την άλλη την πλευρά ο Λουκασένκο θα αυξάνει την πίεση μέχρι να πετύχει αυτό που επιδιώκει. Και η ΕΕ τι θα κάνει; Θα υποχωρήσει στις απαιτήσεις του; θα υποκύψει στον εκβιασμό; Ή θα συμπαρασταθεί μέχρι τέλους στα δύο κράτη που φυλάσσουν τα σύνορα τους; Μία ΕΕ χωρίς τη Μέρκελ και με τη Γαλλία σε προεκλογική περίοδο πολύ δύσκολα θα αποφασίσει.