Μεταρρυθμίσεις ή «μεταρρυθμίσεις»;
Κάθε φορά που πλησιάζουν οι δημοτικές εκλογές, προκύπτει το θέμα με τα όρια των δήμων. Συνήθως με κινήσεις πελατειακού κράτους, κόμματα και πρόσωπα αναζητούν διευθετήσεις που φαίνεται (ή νομίζουν) ότι τους συμφέρουν.
Στη μεταρρύθμιση (μία από τις λίγες) που ονομάστηκε Καλλικράτης, τα όρια των δήμων ορίστηκαν με αντικειμενικά κριτήρια (δεν μπορείς όπως πολλοί θέλουν να αναζητάς τα κριτήρια που βολεύουν). Τα κριτήρια βολέματος μιας περιοχής προκαλούν αλυσίδα αντιδράσεων και μεροληψίας σε άλλες. Έτσι το καλύτερο είναι ενιαία και αντικειμενικά κριτήρια!
Για τα νησιά τα κριτήρια πολιτικής ήταν να αντιμετωπιστεί το καθένα σαν ενιαίος χώρος άσκησης πολιτικής και όχι να διασπαστεί σε επιμέρους δήμους. Έτσι το κάθε νησί θα προγραμμάτιζε την ενιαία πολιτική του, προσπαθώντας να αντιμετωπίσει εσωτερικές ανισότητες και εξωτερικούς παράγοντες. Σκέφτεται κανείς τι θα γινόταν με τα hot spot αν στη Λέσβο υπήρχαν διαφορετικοί δήμοι; Ποιος θα έκανε το οδικό δίκτυο στο νησί Χ (που δυστυχώς θα ήταν αρμοδιότητα της περιφέρειας;).
Ο νόμος προέβλεπε την εσωτερική αποκέντρωση (δηλαδή τη θεσμοθέτηση πολιτικών ενοτήτων όπως π.χ. τα δημοτικά διαμερίσματα). Κατά αυτήν μετά την απλοποίηση της εσωτερικής δομής (να μειωθεί δηλαδή ο αριθμός διαμερισμάτων εσωτερικά) έπρεπε να δοθούν πολιτικές λειτουργίες (να γίνει το συμβούλιο πολιτικά ανεξάρτητο από την κεντρική διοίκηση και να έχει αρμοδιότητες). Στο σχέδιο αυτό θα σχεδιαζόταν (πάλι με ενιαία κριτήρια) η εσωτερική διαίρεση κάθε δήμου.
Ένα καλό βήμα έγινε με τον Κλεισθένη όπου εκλέγεται ανεξάρτητα το συμβούλιο της δημοτικής κοινότητας. Πρέπει όμως αυτό να εξοπλιστεί πολιτικά και να λειτουργεί σαν επιτροπή διαβούλευσης με τη συμμετοχή φορέων και πολιτών και να οργανώσει επιμέρους αποκέντρωση σε γειτονιές. Αλλά να μην ξεχνάμε: μέχρι τώρα κανένας δεν απαγόρευε στο δήμο Κέρκυρας π.χ. να αποκεντρώσει τις πολιτικές λειτουργίες του. Να λέγεσαι δήμαρχος είναι το πρόβλημα;
Ποιος θα τα έκανε αυτά; Σε όλες τις χώρες λειτουργεί μια ανεξάρτητη από τα κόμματα (με τον έλεγχο της Βουλής φυσικά) αρχή, που σχεδιάζει και υλοποιεί χωρικές παρεμβάσεις. Αποφασίζει δηλαδή για την αναπροσαρμογή των ορίων (και αυτό είναι απαραίτητο λόγω αλλαγών στον πληθυσμό και στα χαρακτηριστικά) αλλά και στις πολιτικές και εκλογικές λειτουργίες. Αυτό επίσης προβλεπόταν, αλλά δεν έγινε.
Τι μένει; Όπως πάντα μένουν προσδοκίες τοπικών και υποσχέσεις πολιτικών. Με αβέβαιο όφελος για το σύνολο.
* Δημοσιεύθηκε στη "ΜτΚ" στις 3 Μαρτίου 2019
