Κλείνουμε έναν μήνα αυστηρών μέτρων μοναχικού βίου ή, κατά την εσχάτως επικρατέστερη εκδοχή, «κοινωνικής αποστασιοποίησης» και μαζί με τους φόβους μας ανθίζουν και όλες οι θεωρίες της κοινωνικής ψυχολογίας από ειδικούς και μη.

Καθώς η τηλεόραση ξανακέρδισε τις ώρες μας και τα προγράμματά της αφιερώνονται με συντριπτικό τρόπο στον κορονοϊό, στη σειρά των ειδικών υγείας παρεμβάλλονται φιλόσοφοι, φιλοσοφούντες, καλλιτέχνες και παιδαγωγοί που μιλούν για τις αλλαγές που πρόκειται να δούμε στις συμπεριφορές μας όταν, με το καλό, κλείσει αυτός ο εφιαλτικός κύκλος του ιού. Οι ίδιοι δίνουν και πολλές ιδέες παραγωγικής μας λειτουργίας τους μήνες του εγκλεισμού. 

Έτσι, ανάμεσα στον τρόμο της καθημερινής καταμέτρησης θυμάτων, απολαμβάνουμε συμβουλές περί ευκαιριών αναστοχασμού της προηγούμενης ζωής μας, διαλογισμού για την ουσία της ύπαρξης και άλλα τρυφερά και βαθυστόχαστα. Αλλά, όπως λέει ο ποιητής «κι α σου μιλώ με παραμύθια και παραβολές/ είναι γιατί τ’ ακούς γλυκότερα, κι η φρίκη/δεν κουβεντιάζεται γιατί είναι ζωντανή/γιατί είναι αμίλητη και προχωράει..». Δεν είναι εύκολο να βρεις χαραμάδες αισιοδοξίας πέραν της απογευματινής ενημέρωσης που δείχνει ότι η Ελλάδα κρατά σε αριθμούς θυμάτων. Αλλά οι άνθρωποι δεν είναι στατιστικές. Και οι εφιαλτικές εκθετικές αναφορές σε νεκρούς είτε αφορούν στην Ιταλία, είτε στην Ισπανία, είτε στην Αμερική ή στην Κίνα μας αφορούν. Πηγαίνοντας παραπέρα, στην λεγόμενη «επόμενη μέρα» είναι ακόμα πιο δυσοίωνα όσα θα έρθουν και θα σχετίζονται με την πτώση εισοδημάτων, την εκτόξευση της ανεργίας, τις δυσκολίες στην παραγωγή. Ας αρχίσουμε λοιπόν να υπολογίζουμε όσα πλησιάζουν και για τα οποία έχουν αρχίσει ήδη Ινστιτούτα και Οργανισμοί να μας προετοιμάζουν. Ποιες δικές μας δυνατότητες μπορούμε να ενισχύσουμε και να περιφρουρήσουμε. 

Για παράδειγμα πως πρέπει να συγκρατήσουμε την αγροτική παραγωγή που μπορεί να αποδειχθεί σωτήρια σε περιόδους περιορισμού της διεθνούς εφοδιαστικής αλυσίδας. Ο ΟΗΕ μιλά για κινδύνους επισιτιστικής κρίσης στις χώρες που διανέμεται ανθρωπιστική βοήθεια, αναφέροντας τα εμπόδια που ήδη ορθώνονται από το κλείσιμο συνόρων, τις μειωμένες σοδειές, τις αυξήσεις στις τιμές των προϊόντων. Αυτό μπορεί να επηρεάσει και άλλες χώρες, μέχρι πρότινος ευημερούσες. Έχουμε μπει στη ζώνη του λυκόφωτος και ίσως αυτή είναι η τελευταία μας ευκαιρία να ξαναβρούμε νοήματα στις παραγωγικές δραστηριότητες και τις κοινωνικές λειτουργίες που για δεκαετίες συλλογικά υποβαθμίζουμε. Όπως η αγροτική παραγωγή, τα Σχέδια για αυτοδυναμία σε καλλιεργητικές δυνατότητες και η αυτάρκεια σε βασικά προϊόντα. Είναι σημαντικό τώρα να παρθούν μέτρα για να περιφρουρηθεί η παραγωγή αυτής και της επόμενης περιόδου.

ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΤΗΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ

Σήμερα, υπάρχουν περιοχές της χώρας που δεν ξέρουν τι να κάνουν την παραγωγή τους, όπως οι καλλιεργητές οπωροκηπευτικών στην Κρήτη, καθώς μειώθηκαν οι εξαγωγές και μηδενίστηκε η αγορά HORECA. Υπάρχουν όμως και προϊόντα για τα οποία δεν μπορούμε να ξέρουμε τι ελλείψεις θα παρουσιαστούν εάν η κρίση συνεχιστεί πέραν του Μαΐου, καθώς πολλές χώρες άρχισαν ήδη να παίρνουν προστατευτικά μέτρα. Ρωσία και Ουκρανία συζητούν περιορισμό εξαγωγών σιτηρών, το Βιετνάμ σταμάτησε να συνάπτει συμβόλαια για το ρύζι, το Καζακστάν, που συγκαταλέγεται στους μεγαλύτερους παραγωγούς καλαμποκάλευρου, απαγόρευσε τις εξαγωγές, όπως και η Σερβία το ηλιέλαιο.

Ακόμα και εάν δεχθούμε την αισιοδοξία πολλών που θεωρούν ότι στην Ελλάδα δεν θα έχουμε ελλείψεις, πρέπει άμεσα να ληφθεί μέριμνα για τις μετακινήσεις εργατών για συγκομιδή, για την προώθηση των ελληνικών προϊόντων και την ασφάλεια καλλιέργειας της επόμενης περιόδου.

ΤΑ ΠΑΝΩ ΚΑΤΩ

Αναλογίζομαι πως γύρισαν τα πάνω κάτω τόσο γρήγορα, εξ αιτίας ενός αόρατου εχθρού. Ποιος θα περίμενε, μόλις δύο μήνες πριν, οι ξενοδόχοι να αγωνιούν να σφραγίσουν τα καταλύματα, τα Επιμελητήρια να ζητούν από την Κυβέρνηση να κλείσει τα καταστήματα, οι νέοι μας από το εξωτερικό να ταλαιπωρούνται στα διεθνή αεροδρόμια για να γυρίσουν στην Ελλάδα και εμείς, που μέχρι πριν λίγο δίναμε κίνητρα επιστροφής, να περιορίζουμε τις πτήσεις, τα παιδιά μας να απομονώνονται σε καραντίνα σε διαφορετικά σπίτια, να μαθαίνουμε με πρωτοφανή ταχύτητα να δουλεύουμε και να εκπαιδευόμαστε εξ αποστάσεως, να κυκλοφορούμε με μάσκες, σαν τους ασιάτες που ειρωνευόμασταν. Και ακόμα είμαστε- πως το λέμε;- στη μέση της αρχής…

ΠΟΥ ΕΙΝΑΙ Η ΕΥΡΩΠΗ ΤΗΣ ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗΣ;

Διάβαζα τη συνέντευξη του εμπειρότατου Ρομάνο Πρόντι στην «Καθημερινή», που έλεγε ότι «η Ευρώπη αλλάζει μέσα από καταστροφές», αναφερόμενος στην αμηχανία της Ένωσης να ανταποκριθεί στην πανδημία. Μεταξύ των άλλων δημοσιοποίησε και την πρόταση που είχε κάνει το 2003, ως πρόεδρος της Κομισιόν, για την ίδρυση ενιαίας ευρωπαϊκής αρχής για την προστασία της δημόσιας υγείας, πρόταση που απορρίφθηκε. Πριν λίγες ημέρες παραιτήθηκε ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Ερευνάς, ο επίσης ιταλός Μάουρο Φεράρι δηλώνοντας «άκρως απογοητευμένος από την ευρωπαϊκή απάντηση στη νόσο Covid-19». 

Πίσω από τις οθόνες των κλειστών κυκλωμάτων, όπως μέχρι πρότινος πίσω από κλειστές πόρτες, τα ανεπίσημα όργανα των γιούρογκρουπ μαλώνουν για το είδος της οικονομικής βοήθειας ενώ ο κόσμος πεθαίνει λόγω έλλειψης αναπνευστήρων και οι γιατροί χάνονται λόγω έλλειψης μασκών. Η Γερμανία κάνει κατάσχεση υγειονομικού υλικού και η βοήθεια στην Ιταλία φθάνει από την Ρωσία και την Κούβα.

*Δημοσιεύθηκε στη "ΜτΚ" στις 12 Απριλίου 2020