ΑΠΟΨΕΙΣ

Παρά το γεγονός ότι οι οικονομικές συνέπειες της πανδημίας του κορονοϊού σε αυτή τη φάση είναι σε δεύτερο πλάνο καθώς προέχουν οι ανθρώπινες ζωές, δεν υπάρχει αμφιβολία ότι ολόκληρη η ανθρωπότητα, μόλις τελειώσει αυτό το θρίλερ, θα βρεθεί σε μια νέα πραγματικότητα.

Όσον αφορά την Ευρώπη και τη ζώνη του ευρώ, η κατάρρευση των χρηματιστηρίων και οι πιέσεις που δέχονται τα κρατικά ομόλογα είναι δύο από τα στοιχεία που οδήγησαν την ΕΚΤ να κάνει μια ισχυρή «ένεση» ρευστότητας, αποδεσμεύοντας 750 δισ. ευρώ για την επαναγορά δημόσιου και ιδιωτικού χρέους.

Στην απόφαση αυτή η ΕΚΤ συμπεριέλαβε κατ΄ εξαίρεση και την Ελλάδα, καθώς όπως είναι γνωστό τα ομόλογα της χώρας μας δεν διαθέτουν μέχρι και σήμερα την κατάλληλη επενδυτική βαθμίδα.

Λίγες μέρες πριν, το Eurogroup αποφάσισε ότι ο όρος-λαιμητόμος που επιβλήθηκε από τους δανειστές για πρωτογενές πλεόνασμα 3,5%, δεν θα ισχύσει για φέτος.

Με άλλα λόγια ο κορονοϊός έκανε ότι δεν κατάφεραν να κάνουν οι εκκλήσεις των ελληνικών κυβερνήσεων για μεγαλύτερη στήριξη στη χώρα που είδε να χάνεται το 25% του ΑΕΠ της τα χρόνια της κρίσης.

Για την ιστορία αναφέρω ότι οι περίφημες αγορές αντέδρασαν θετικά στην απόφαση του ΕΚΤ, καθώς αμέσως μετά την ανακοίνωσή της οι αποδόσεις των ελληνικών αλλά και των υπόλοιπων ευρωπαϊκών κρατικών ομολόγων κατέγραψαν μαζική αποκλιμάκωση.

Την ίδια στιγμή -και ενώ κανείς δεν ξέρει πότε και κυρίως πώς θα τελειώσει ο εφιάλτης της πανδημίας- ακούγονται φωνές που ζητούν από την ΕΕ να «κόψει» φρέσκο χρήμα ώστε συνολικά η Ευρώπη να μπορεί να ξοδέψει τώρα όσα χρειάζονται για να προστατεύσει τους πολίτες της και την οικονομία της.

Δεν είμαι σε θέση να γνωρίζω τις προθέσεις της Λαγκάρντ και της Μέρκελ για το θέμα αυτό, ωστόσο είναι ασφαλές με βάση αυτά που γνωρίζουμε ήδη να κάνουμε κάποιες παρατηρήσεις.

Υπήρχε, όπως φαίνεται, η δυνατότητα η χώρα μας να περάσει πιο ήπια την κρίση χρέους. Υπήρχαν τα ίδια χρηματοδοτικά εργαλεία που χρησιμοποιούνται σήμερα, ωστόσο οι αποφάσεις των δανειστών συμπεριλάμβαναν εκτός των οικονομικών δεδομένων και μια ισχυρή δόση «συνετισμού» της απείθαρχης Ελλάδας.

Δεν λέω φυσικά κάτι καινούριο. Ο περίφημος Γερμανός κοινωνιολόγος Μαξ Βέμπερ επιχείρησε να καταγράψει τη σύνδεση της προτεσταντικής ηθικής με την ανάπτυξη του καπιταλισμού πριν από 100 χρόνια.

Θα μου πείτε, τι σημασία έχει σήμερα η παρατήρησή μου ακόμη και αν ισχύει στο μέγιστο βαθμό.

Έχει γιατί μέσα από αυτή τη δοκιμασία που περνά ολόκληρος ο πλανήτης, εκτός από την αλληλεγγύη που ελπίζουμε να αναπτυχθεί σε προσωπικό επίπεδο, ίσως η Ευρώπη καταφέρει να οδηγηθεί σε μια αντίληψη, λιγότερο τεχνοκρατική και περισσότερο ανθρώπινη.

Δεν μιλώ για μια κοινωνία που ζει με δανεικά, αλλά μια κοινωνία που όταν χρειάζεται μπορεί να προτάξει τον άνθρωπο έναντι των αριθμών.

Μακάρι από τον πόνο που θα αφήσει πίσω του ο κορονοϊός να γεννηθεί ένας καλύτερος κόσμος για όλους…

*Δημοσιεύθηκε στη "ΜτΚ" στις 22 Μαρτίου 2020