Παρακολούθηση email εργαζομένων (ανοσιούργημα μέγα ή νομικώς ανεκτή ευχέρεια του εργοδότη;)
Αναφερθήκαμε, σε προηγούμενη αρθρογραφία μας (Φ/8.9.19) στη λειτουργία συστημάτων τύπου «Big Brother» στους εργασιακούς χώρους. Τι γίνεται όμως με το ηλεκτρονικό ταχυδρομείο των εργαζομένων; Ο εργαζόμενος δικαιούται, λ.χ., να διακινεί (παρανόμως) απόρρητα της επιχείρησης μέσω του email, που η ίδια του έχει παράσχει; Ο εργοδότης δικαιούται να προστατευθεί από τον παρανομούντα εργαζόμενό του; Ή, μήπως, υπερτερεί το (απόλυτο;) δικαίωμα του εργαζόμενου στο απόρρητο της αλληλογραφίας του;
Η προστασία(;) της ηλεκτρονικής αλληλογραφίας των εργαζομένων
Η δυνατότητα παρακολούθησης (ή μη) του ηλεκτρονικού ταχυδρομείου του εργαζομένου αποτελεί αντικείμενο μεγάλης νομικής συζήτησης. Πριν από το άνοιγμα της ηλεκτρονικής αλληλογραφίας από τον παραλήπτη της, η προστασία είναι απόλυτη. Η παρακολούθηση του περιεχομένου της στο στάδιο αυτό είναι δυνατή, αποκλειστικά, ύστερα από άδεια δικαστικής αρχής για λόγους εθνικής ασφάλειας ή για τη διακρίβωση ιδιαίτερα σοβαρών εγκλημάτων. Σε καμιά άλλη περίπτωση.
Οι αυστηρές αυτές προϋποθέσεις δεν αφορούν τα εξωτερικά στοιχεία της επικοινωνίας (λ.χ. το χρόνο αποστολής και λήψης των e-mails, τα στοιχεία αποστολέα και αποδέκτη). Η καταγραφή και επεξεργασία των εξωτερικών στοιχείων της επικοινωνίας είναι, σε ένα πρώτο επίπεδο, νόμιμη για τον εργοδότη. Μετά το άνοιγμα της ηλεκτρονικής αλληλογραφίας από μέρους του παραλήπτη της, η προστασία γίνεται σχετική.
Η ηλεκτρονική αλληλογραφία που διενεργείται από εταιρική διεύθυνση (ή, γενικά, από χώρο εργασίας) είναι δυνατό να θεωρηθεί πως αναφέρεται στην ιδιωτική ζωή του εργαζόμενου. Εξάλλου, η ηλεκτρονική αλληλογραφία και οι περιεχόμενες σε αυτήν πληροφορίες αποτελούν προστατευτέα προσωπικά δεδομένα. Ωστόσο, τα σχετικά δικαιώματα των εργαζομένων δεν είναι απόλυτα. Περιορίζονται όταν, μεταξύ άλλων, η άσκησή τους προσβάλλει τα δικαιώματα άλλων.
Η (ενδεχόμενη) συγκατάθεση του εργαζόμενου δεν δικαιολογεί την παρακολούθηση της ηλεκτρονικής του αλληλογραφίας από μέρους του εργοδότη του. Η επίκληση όμως του εννόμου συμφέροντος του τελευταίου αποτελεί βάση επαρκή. Έννομο συμφέρον του εργοδότη μπορεί να αποτελέσει: η πρόληψη και ο έλεγχος διαρροής τεχνογνωσίας, εμπιστευτικών πληροφοριών, εμπορικών και επιχειρηματικών απορρήτων. Η διασφάλιση της εύρυθμης λειτουργίας της επιχείρησης με την εγκαθίδρυση μηχανισμού ελέγχου των εργαζομένων. Η προστασία της επιχείρησης και της περιουσίας της από σημαντικές απειλές (λ.χ. η παρεμπόδιση της διαβίβασης εμπιστευτικών πληροφοριών σε ανταγωνιστές ή η εξασφάλιση αποδείξεων για εγκληματικές δράσεις του εργαζόμενου).
Δεν αρκεί πάντως το έννομο συμφέρον του εργοδότη ούτε και η (αναγκαία-προγενέστερη) ενημέρωση των εργαζομένων του. Επιβάλλεται, επιπρόσθετα, η ύπαρξη κάποιου εσωτερικού κανονισμού για την απαγόρευση χρήσης ηλεκτρονικών μέσων για προσωπικό σκοπό. Για τη δυνατότητα παρακολούθησης των συγκεκριμένων ηλεκτρονικών μέσων από τον εργοδότη. Για τις προϋποθέσεις, το σκοπό, τη φύση και την έκταση της παρακολούθησης αυτής.
Εν κατακλείδι
Η επιχείρηση δικαιούται να έχει πρόσβαση στην ηλεκτρονική αλληλογραφία των εργαζομένων της. Όχι για να παρακολουθεί την προσωπική τους ζωή (ως άλλος Big Brother). Το συγκεκριμένο δικαίωμα της επιχείρησης τελεί, αυτονοήτως, υπό αυστηρές προϋποθέσεις. Εφόσον αυτές τηρούνται ούτε η επιχείρηση εγκληματεί ούτε οι διοικούντες διαπράττουν κάποιο (ελάχιστο έστω) ανοσιούργημα. Το αντίθετο μάλιστα!
Εκείνοι που ασκούν διοίκηση σε μία επιχείρηση δικαιούνται, αυτονοήτως, να προστατεύσουν τα νόμιμα συμφέροντά της. Ορθότερα: οφείλουν, λόγω της ιδιότητάς τους, να το πράξουν. Πρόδηλο είναι, εξάλλου, πως οι εργαζόμενοι που παρανομούν δεν μπορεί να είναι, άξιοι προστασίας...
*Δημοσιεύθηκε στη "ΜτΚ" στις 23 Φεβρουαρίου 2020
