ΑΠΟΨΕΙΣ

Όσοι τρέμουν στην ιδέα ενός θερμού επεισοδίου με την Τουρκία θα πρέπει να ησυχάσουν. Όχι επειδή το είπε ο κ. Τσίπρας -ο οποίος ενόψει εκλογών έγινε λαλίστατος περί τα ελληνοτουρκικά, εκεί που δεν έλεγε κουβέντα. Αλλά διότι το θερμό επεισόδιο, αν γίνει, δεν θα το προκαλέσει η Τουρκία. 

Η Τουρκία κάνει ό,τι μπορεί εκ μέρους της. Αλλά για ένα θερμό επεισόδιο χρειάζονται δύο. Και ο έτερος, ό,τι και να συμβεί δεν θα προχωρήσει. Άρα, κίνδυνος θερμού επεισοδίου δεν υπάρχει.

Τι υπάρχει; Απίσχναση ελληνικών δικαιωμάτων στις ελληνικές θαλάσσιες ζώνες από τη μη άσκηση όσων προβλέπει το Διεθνές Δίκαιο και έμπρακτη αμφισβήτησή τους από την Τουρκία. 

Ελληνική υποχώρηση, αν γίνουν αποδεκτά τα Μέτρα Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης που προτείνει η Άγκυρα. Και, βεβαίως, έμπρακτη αμφισβήτηση της ελληνικής υφαλοκρηπίδας στο Αιγαίο και την Ανατολική Μεσόγειο αν τουρκικό γεωτρύπανο εγκατασταθεί στα όριά της (περιοχή Καστελόριζου) και επιχειρήσει να κάνει γεώτρηση.

Βεβαίως, δεν είναι εύκολα όλα αυτά, και η ελληνική πλευρά πιστεύεται πως στην τελευταία περίπτωση θα αντιδράσει. Και μπορεί να αντιδράσει. Όχι με αναζήτηση διπλωματικής υποστήριξης αλλά έμπρακτα. Διότι αν μείνει στη διπλωματική υποστήριξη το πρόβλημα θα κλιμακωθεί.

Τι σημαίνει έμπρακτη αντίδραση; «Τσαρτσάρισμα» του τουρκικού πλοίου από τις φρεγάτες του ελληνικού ναυτικού. Συνέβη και πριν λίγους μήνες όταν  το πολεμικό ναυτικό απέτρεψε το Barbaros να εισέλθει στην ελληνική υφαλοκρηπίδα. Στην περίπτωση αυτή δεν υπάρχει άλλη λύση. Εννοείται πως οι δυνάμεις που υποστηρίζουν την Ελλάδα αυτήν την περίοδο θα αντιδράσουν και θα στείλουν τα μηνύματά τους προς την Τουρκία, αλλά δεν αποκλείεται η Άγκυρα να τα αγνοήσει. Και τότε δεν υπάρχει άλλος τρόπος αντίδρασης παρά μια ναυτική, κυρίως, αντιπαράθεση.

Δυστυχώς, η δύναμη του ελληνικού στόλου διαμορφώθηκε για αντίδραση σε χώρους όπως το Αιγαίο και μια δραστηριότητα στην ανοικτή θάλασσα θα είναι δύσκολη επιχειρησιακά, αλλά μέχρι το πρόβλημα να καλυφθεί δεν υπάρχει άλλος τρόπος. Ούτε και να αφεθεί η Τουρκία να δημιουργήσει τετελεσμένα.

Η Ελλάδα βρίσκεται αυτήν τη στιγμή στην καλύτερη περίοδο σε ό,τι αφορά τις διεθνείς της σχέσεις για την υποστήριξη των δικαιωμάτων της στο Αιγαίο και τη Μεσόγειο. 

Και αυτό οφείλεται στη διαχρονική πολιτική που ακολούθησαν διαφορετικές κυβερνήσεις και συνέχισε και η σημερινή. Ευτυχώς. Αν και τώρα οι διπλωματικές προσπάθειες δεν αποδώσουν, θα πρέπει να περιοριστεί η σημασία τους στους κρατικούς σχεδιασμούς. Η διπλωματία χωρίς υποστήριξη από τις Ένοπλες Δυνάμεις επιφέρει μικρά αποτελέσματα.

Η Τουρκία αυτήν τη στιγμή βρίσκεται σε ένα κομβικό σημείο της δικής της πολιτικής. Ο Ερντογάν απέτυχε και στο συριακό μέτωπο και στο κουρδικό ζήτημα. Κινδυνεύει να μείνει εκτός και από τη διανομή των ενεργειακών αποθεμάτων της Ανατολικής Μεσογείου. 

Θα δοκιμάσει να φτάσει στα άκρα σε βάρος της Κύπρου και της Ελλάδας επειδή θεωρεί ότι δεν θα συναντήσει προβολή σκληρής ισχύος. Θα συνεχίσει στην υλοποίηση των σχεδίων περί «Γαλάζιας Πατρίδας» μέχρι που θα συναντήσει ισχυρή αντίδραση. Από διπλωματικής πλευράς η συγκυρία είναι κατάλληλη για την Ελλάδα. Από στρατιωτικής υπάρχει μια αποφασιστικότητα και φρόνημα στον ελληνικό στρατό. Από εξοπλιστικής δεν είναι η κατάλληλη στιγμή για την Ελλάδα. Αλλά δεν είναι και αμελητέος ο εξοπλισμός των Ενόπλων Δυνάμεων.

Υπάρχει και κάτι άλλο που αφορά στην Τουρκία. Βρίσκεται στο κρίσιμο σημείο να πέσει στην «Παγίδα του Θουκυδίδη». Θέλει να αυτονομηθεί σε μεγάλο βαθμό εξοπλιστικά για να αποφύγει την εξάρτηση από τις δυνάμεις που προμηθεύεται οπλισμό. 

Αλλά και οι ισχυρές δυνάμεις αντιλαμβάνονται πως αν η Τουρκία ξεφύγει από το σημείο αυτό αλώβητη, το παιχνίδι του ελέγχου της θα χαθεί. Δεν θα πολεμήσουν μαζί της. 

Αλλά σε μια σύντομης διάρκειας αντιπαράθεση με την Ελλάδα, υπάρχουν τρόποι να στείλουν τα αεροπλάνα της αλλού, από εκεί που θα προορίζονται, όπως έκαναν και με την χώρα μας το 1974 στην Κύπρο και όπως απείλησαν να  κάνουν και σε άλλες περιπτώσεις αν η κρίση κλιμακωνόταν.

Στην Κύπρο, τώρα, τα πράγματα είναι πιο δύσκολα. Η Τουρκία υλοποιεί σχέδιο. Προσπαθεί να αμφισβητήσει, εμπράκτως, την κυπριακή ΑΟΖ και να δημιουργήσει νέες καταστάσεις και στο έδαφος με όσα εξήγγειλε δια του εγκαθέτου της στα κατεχόμενα, στο θέμα της Αμμοχώστου.

Η Τουρκία έχει πάρει ισχυρά μηνύματα να σταματήσει τις παράνομες ενέργειες στην κυπριακή ΑΟΖ αλλά δείχνει να αδιαφορεί. Είναι αμφίβολο κατά πόσο θα έχουν αποτέλεσμα ακόμη και κυρώσεις σε βάρος της από την Ε.Ε.

Κυπριακή αντίδραση προβολής σκληρής ισχύος δεν μπορεί να υπάρξει -και είναι αμφίβολο αν μπορεί να υπάρξει και ελληνική εδώ που έφτασαν τα πράγματα. Όλα θα εξαρτηθούν από την εξέλιξη των αμερικανοτουρκικών σχέσεων και κομβικό σημείο για την εξέλιξη αυτή είναι η συνάντηση των G-20 στην Ιαπωνία περί τα τέλη Ιουλίου. Την ίδια περίοδο λήγει και η αμερικανική προειδοποίηση προς την Άγκυρα για τους S-400.

Το αμερικανικό διπλωματικό και πολιτικό σύστημα επιμένει πως δεν μπορεί να βρεθούν μαζί οι S-400 και τα F-35. Αλλά τον τελικό λόγο τον έχει ο πρόεδρος της χώρας Ντόναλντ Τραμπ. Κανείς δεν μπορεί να είναι σίγουρος τι θα αποφασίσει.

Προς το παρόν θα είχε, πάντως, ενδιαφέρον να υπάρξει έμπρακτη αντίδραση της Ευρωπαϊκής Ένωσης με κυρώσεις σε βάρος της Τουρκίας, η οικονομία της οποίας βρίσκεται λίγα βήματα πριν το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο.

Όλα αυτά συμβαίνουν λίγες ημέρες πριν τις ελληνικές εκλογές και απ’ ό,τι φαίνεται θα κληθεί να τα αντιμετωπίσει μια νέα κυβέρνηση. Καλό είναι να ετοιμάζεται.

*Δημοσιεύθηκε στη "ΜτΚ" στις 23 Ιουνίου 2019