Προσοχή, δεν μας βλέπουν
O μόνος μας πλούτος, λέει ο Pessoa, είναι να βλέπουμε. Όσα συγκρατεί το μάτι και μεταφράζει ο εγκέφαλος, αυτή είναι η περιουσία μας. Με αυτά ζούμε και καταλαβαίνουμε τον κόσμο, εμάς τους ίδιους.
Οι ποιητές, όμως, αποδέχθηκαν ότι όλα όσα βλέπουμε μπορεί να έγιναν, αλλά δεν έγιναν ούτε είναι όπως τα βλέπουμε. Αφελές και αλυσιτελές, λένε, «να ονομάζουμε τα φαινόμενα χωρίς επιφύλαξη, αυτό βροχή, αυτό δάκρυα…». Άφησαν τους φιλόσοφους να αγωνιούν διαρκώς για το ψευδές ή το αληθές του αισθητού σύμπαντος. Και εμείς;
Η εποχή μας πλέον τρέφεται αποκλειστικά με εικόνες. Δημιουργεί, επιβάλλει και καταναλώνει εικόνες. Δηλαδή από έναν κατακλυσμό περιοριστικών εκδοχών της πραγματικότητας, που είναι τόσο φωτογενείς και αληθοφανείς, ώστε να χρειάζεται να κοπιάζεις για να αμφιβάλλεις μήπως δεν είναι έτσι όπως βλέπουμε και νομίζουμε.
Τα pixel αναδιατάσσονται με ασύλληπτες ταχύτητες, δεν προλαβαίνουμε να κάνουμε πράξη εκείνο το «Αντισταθείτε», που μας διατάζει ο ποιητής, πώς να αμφιβάλλουμε γι’ αυτό που αντικρίζουν τα μάτια μας όταν η σκέψη παραλύει μπροστά στα καταυγάσματα της οθόνης; Μας γοητεύει τόσο ο ψηφιακός πολλαπλασιασμός του εαυτού μας στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Υπάρχουμε βλέποντας πώς μας βλέπουν οι άλλοι. Avatar-ειδωλολάτρες συγκροτούμε τις νέες digital κοινωνίες.
Οι εμπειρίες και τα συναισθήματα βιώνονται και επιβεβαιώνονται μέσω της εικόνας. Ο οπτικός θόρυβος δεν επιτρέπει την ενδοσκόπηση. Γινόμαστε άυλοι και φθάνουμε να νιώθουμε ασώματοι. Μόνα ίχνη μας όσα αφήνει το πληκτρολόγιο, συχνά, εφελκύματα των likes, προκειμένου να μη χάσουμε την προσοχή του φιλοθεάμονος κοινού που πράττει αντιστοίχως.
Ο Yeats είχε ομολογήσει ότι «είμαστε όλοι αναγκασμένοι να αντιγράφουμε αντίγραφα».
Ίσως απωλέσαμε οριστικά τη δυνατότητα ενός αυθεντικού εαυτού, καθώς τώρα πια μας νανουρίζουν και μας μεγαλώνουν οι αλγόριθμοι. Κατέληξε πολυτέλεια να αφιερώσουμε χρόνο για να εμβαθύνουμε στη ζωή μας, αφού οι συντεταγμένες της είναι όσο οι διαστάσεις μιας smart συσκευής. Μας εικονίζουμε και μας ανα-εικονιζουμε διαρκώς.
Σαν τους αλυσοδεμένους φυλακισμένους στην περίφημη αλληγορία του σπηλαίου από την «Πολιτεία» του Πλάτωνα, βλέπουμε τις σκιές όσων συμβαίνουν.
*Δημοσιεύθηκε στη "ΜτΚ" στις 10 Φεβρουαρίου 2019
