Η καλή ηθοποιός και φίλη Ζωή Ρηγοπούλου, κόρη των αξέχαστων πρωταγωνιστών του θεάτρου αλλά και του σινεμά Κάκιας Αναλυτή και Κώστα Ρηγόπουλου, έγραψε λίγες σειρές στη σελίδα της στο Facebook για τον Κερκ Ντάγκλας, που έφυγε την περασμένη Τρίτη από τη ζωή σε ηλικία 103 ετών:

«Πρέπει να ήταν κάποια πρωινή προβολή στον ‘Απόλλωνα’ του Παλαιού Φαλήρου, που έπαιζε παλιές ταινίες. Είχα τρομακτικά εντυπωσιαστεί απ’ τον Οδυσσέα του! Σαν χθες. Σαν από μία άλλη ζωή».

Πόσο τις ένιωσα αυτές τις εφτά λέξεις, «Σαν χθες. Σαν από μία άλλη ζωή».

Τι ζωή!

Κάθε φορά που διάβαζα τα τελευταία χρόνια μια είδηση γι’ αυτόν το γίγαντα της χρυσής εποχής του Χόλιγουντ, τον ηθοποιό και τον άνθρωπο, τον Κερκ Ντάγκλας -συνήθως στα γενέθλιά του- με τίτλους όπως»O Σπάρτακος» έγινε εκατό ετών» κτλ., ένιωθα μια αγαλλίαση που ήταν ακόμα «μαζί μας». Κρατούσε, θα ’λεγες, ζωντανή μία εποχή της οποίας πια και οι άνθρωποι του σινεμά και οι θεατές -φευ- έχουν σχεδόν όλοι φύγει...

Την ίδια συγκίνηση νιώθω διαβάζοντας μια είδηση ή ρεπορτάζ για την Ολίβια Ντε Χάβιλαντ, τη γλυκιά «Μέλανι» του «Όσα παίρνει ο άνεμος», η οποία έχει αποσυρθεί στο Παρίσι εδώ και δεκαετίες και έχει μπει στα 105 της!

Το περασμένο καλοκαίρι λ.χ. διάβασα σε ελληνική εφημερίδα τον υπέροχο τίτλο «Για τη Μέλανι, η 1η Ιουλίου ήταν απλώς μια ακόμα άλλη μέρα»!

Ο συντάκτης εμπνεύσθηκε τον τίτλο αυτό από την πασίγνωστη ατάκα της Σκάρλετ Ο’ Χάρα (Βίβιαν Λι), που ακούγεται στο τέλος της ταινίας: «After all, tomorrow is another day».

Η βραβευμένη με δύο Όσκαρ Ολίβια Ντε Χάβιλαντ γεννήθηκε 1 Ιουλίου του 1916.

Ο εμβληματικός «Σπάρτακος», ο πατέρας του Μάικλ, έφυγε από τη ζωή πλήρης ημερών -κάποιοι εδώ και μέρες σχολιάζουν στα social media γράφοντας «τα χρόνια του να έχουμε»- και ήταν μεταξύ αυτών των ολίγων, των ξεχωριστών ανθρώπων που πρωταγωνίστησαν και στη ζωή, στην προσπάθεια να σπάσει η λεγόμενη «μαύρη λίστα» στο Χόλιγουντ. Εκείνος ο φρικτός αποκλεισμός ηθοποιών, σκηνοθετών και σεναριογράφων, διότι θεωρούνταν κομμουνιστές ή έστω «συμπαθούντες» και «συνοδοιπόροι», τη δεκαετία του 1950, που άφησε πολλές πληγές .

Την εποχή του σκοτεινού μακαρθισμού συνεργάστηκε με έναν διωκόμενο ως συγγραφέα και σεναριογράφο, όπως τον Ντάλτον Τράμπο, ρισκάροντας και το τέλος μιας μεγάλης καριέρας, ίσως και διωγμό από τις ΗΠΑ. Δεν δείλιασε και δικαιώθηκε, με τον Τζον Κένεντι να πηγαίνει και στην πρεμιέρα της ταινίας.

Ο ίδιος είχε εξομολογηθεί πως αισθανόταν μεγαλύτερη υπερηφάνεια για αυτό, παρά για οποιονδήποτε ρόλο του.

Το 1964 ο Κερκ Ντάγκλας περιόδευσε σε ελληνικά χωριά ως πρεσβευτής καλής θελήσεως.

Απεσταλμένος του Σχεδίου Μαθητικών Συσσιτίων επισκέφτηκε σχολεία, μίλησε και για τη δική του παιδική ηλικία, τονίζοντας ότι και εκείνος έπαιρνε σχολικό συσσίτιο, και για «το χρέος της ανθρωπότητας στον ελληνικό πολιτισμό».

Από το ρεπορτάζ της εποχής:

«Οι δημοσιογράφοι τον βρήκαν προσηνή και ευφυή.

Στην Αθήνα συνομίλησε με τους φοιτητές στο πανεπιστήμιο, έδωσε διαλέξεις, φωτογραφήθηκε με τη γυναίκα του στην Ακρόπολη και αποχώρησε ύστερα από ολιγοήμερη παραμονή».

Τον Δεκέμβριο του 1916 γεννήθηκε στη Νέα Υόρκη ο Ισούρ Ντανιέλοβιτς -που έγινε ο Κερκ- παιδί ρωσοεβραίων εμιγκρέδων. Πόσες ζωές έζησε;

Ήταν έφηβος την εποχή της φρενήρους πορείας του Χίτλερ, του ανθρώπου που έδωσε τον πιο σκοτεινό τόνο στον ορισμό του «κακού». Έζησε πολέμους, εξεγέρσεις και πάμπολλες φορές να αλλάζουν οι άνθρωποι, η αρχιτεκτονική τους, η μουσική τους, τα ρούχα τους, τα υλικά που τους περιβάλλουν, οι μόδες, η ίδια η κοινωνία.

Ο 76χρονος πια γιος του Κερκ Ντάγκλας, ο βραβευμένος με Όσκαρ Μάικλ, έγραψε για τον πατέρα του:

«Για τον κόσμο ήταν ένας θρύλος, ένας ηθοποιός της χρυσής εποχής των κινηματογραφικών ταινιών, ένας ανθρωπιστής η δέσμευση του οποίου στη δικαιοσύνη και στις υποθέσεις στις οποίες πίστευε τον μετέτρεψαν σε πρότυπο και πηγή έμπνευσης για όλους μας. Αλλά για εμένα και τ’ αδέρφια μου, τον Τζόελ και τον Πίτερ, ήταν απλά ο πατέρας μας...».

Πού προβλήθηκε ο «Σπάρτακος» στη Θεσσαλονίκη στις αρχές του ’60; Δεν πρόλαβα να το βρω, και αυτό το κείμενο έπρεπε να πάρει έγκαιρα τη θέση του στο φύλλο που κρατάτε.

Να ήταν στα «Ηλύσια», που όπως μου διηγιόταν ο πατέρας μου, αλλά και που «επικύρωσε» ο καθηγητής της πολιτικής ιστορίας και συγγραφέας Γιώργος Αναστασιάδης, ήταν ο κινηματογράφος που περισσότερο από όλους τους άλλους παρέπεμπε στη Μεγάλη Εβδομάδα;

Ο «Σπάρτακος» παίζεται άλλωστε πάντα τη Μεγάλη Εβδομάδα στην τηλεόραση, αν και το θέμα του δεν έχει σχέση με τα Πάθη και την Ανάσταση. Τέτοιες μέρες μαζεύονταν ο κόσμος σε μεγάλες ουρές για τον «Χιτώνα» ή «Τα πάθη του Χριστού», το «Βασιλεύς των Βασιλέων», μνήμη που κράτησαν όλοι οι παλιοί όσο και τα «12 ευαγγέλια».

Είναι εντυπωσιακό, αλλά σχεδόν όλοι οι άνθρωποι θυμούνται την εποχή που πρωτοπήγαν στο σινεμά και τις πρώτες ταινίες που είδαν. Οι μαγικές πρώτες φορές αποτυπώνονται ανεξίτηλα στην παιδική μνήμη εδώ και πάνω από έναν αιώνα.

Πάντα άρεσε στους ανθρώπους να πηγαίνουν στο σινεμά. Και όχι απλώς για την ταινία, αν και αυτή είναι που σε καθηλώνει. Υπάρχουν και τα άλλα στοιχεία ενός μικρού «τελετουργικού», μιας γοητευτικής εμπειρίας που αξίζει να τη μοιράζεσαι με φίλους, με την οικογένεια, με την τάξη, με το αγαπημένο σου πρόσωπο.

Και για μένα μια τέτοια ταινία ήταν ο «Σπάρτακος», μια μακρινή Μεγάλη Εβδομάδα.

* Στις φωτογραφίες μας ο Κερκ Ντάγκλας ως «Οδυσσέας» και ένα ζωγραφικό έργο Ντινου Παπασπύρου με θέμα τα «Ηλύσια»

*Δημοσιεύθηκε στη "ΜτΚ" στις 9 Φεβρουαρίου 2020