ΑΠΟΨΕΙΣ

Τον Μάρτιο κυριαρχούσε ο θυμός. Το δυστύχημα των Τεμπών δεν άνοιξε βαθιά πληγή μόνο στις οικογένειες των θυμάτων. Ταρακούνησε ολόκληρη την ελληνική κοινωνία -εξάλλου ο καθένας μας θα μπορούσε να ήταν πάνω σε εκείνο το τρένο. Μετά το πρώτο σοκ ήρθε ο θυμός για όσα αποκαλύφθηκαν, για το «πάμε κι όπου βγει» με το οποίο λειτουργούν τα πράγματα στην Ελλάδα. Ο θυμός των Τεμπών όμως δεν ήταν η αγανάκτηση των πλατειών του 2011. Δεν είχε τη διάρκεια των αγανακτισμένων, δεν παρήγαγε τα αναμενόμενα πολιτικά οφέλη σε όσους είχαν τέτοιες προσδοκίες -τουλάχιστον αυτό δείχνουν οι δημοσκοπήσεις. Μένει να φανεί στην κάλπη αν το «κάνε το θυμό σου δράση» του ΠΑΣΟΚ-Κινήματος Αλλαγής ή το «η ελληνική κοινωνία περνά από το θυμό στην απόφαση» του ΣΥΡΙΖΑ θα μεταφραστεί σε ψήφους.

Στο μεταξύ, μετά την ανάπαυλα για το Πάσχα και την Πρωτομαγιά -τα τριήμερα, όπως και τα μπάνια του λαού είναι ιερά- το θυμό αντικατέστησε ο φόβος. Ο φόβος για επιστροφή στο 2015, πασπαλισμένος με ολίγη από «Δήμητρα» στον οποίο επενδύει η ΝΔ, απευθυνόμενη στους κεντρώους ψηφοφόρους που το 2019 στήριξαν τον Κυριάκο Μητσοτάκη. Ο φόβος για «άλλα τέσσερα χρόνια έτσι» που προβάλλει ο ΣΥΡΙΖΑ για να συσπειρώσει τους ψηφοφόρους του. Και κάπως έτσι πορευόμαστε προς τις εκλογές. Με βάση το θυμικό και τα συναισθήματα.

Από το 2010 και έπειτα ο θυμός μας έχει ποτίσει, συλλογικά, ως κοινωνία. Όχι ότι και πριν ήμασταν… μαλωμένοι με το θυμό. Είναι ένα χαρακτηριστικό της συλλογικής μας ταυτότητας. Μας αρέσουν τα διλήμματα, να εντασσόμαστε σε «στρατόπεδα» και να καυγαδίζουμε με τους αντιπάλους, είτε πολιτικοί, είτε είναι οπαδικοί, ή οποιοιδήποτε άλλοι. Αλλά το 2010 είναι τομή. Η οικονομική κρίση διέλυσε την ελληνική κοινωνία, και μαζί με αυτήν διέλυσε μύθους και δημιούργησε άλλους, και μας έκανε να κινούμαστε μεταξύ φόβου και θυμού. Και ύστερα ήρθε η πανδημία να θέσει ξανά σε λειτουργία αυτό το εκκρεμές, ακολούθησε η ενεργειακή κρίση, η ακρίβεια και τα Τέμπη. Φοβισμένοι, τσαντισμένοι, απογοητευμένοι και πολύ λιγότερο ενημερωμένοι και συνειδητοποιημένοι θα πάμε σε δύο βδομάδες στις κάλπες. Για πολλούς αυτές οι εκλογές είναι μια ευκαιρία για να… φοβίσουν τους πολιτικούς με την αντισυστημική τους ψήφο. Για κάποιους θυμωμένους με το πολιτικό σύστημα, οι εκλογές δεν έχουν καν νόημα…

Ως μαμά κάθε μέρα είμαι αντιμέτωπη με το θυμό των πεντάχρονων παιδιών μου. Άλλοτε διαχειρίζομαι τις εκρήξεις τους με σχετική επιτυχία, άλλοτε με παταγώδη αποτυχία, άλλοτε με συμβιβασμούς και άλλοτε με υπομονή μέχρι να περάσουν. Αναζητώντας οδηγίες επιβίωσης διαβάζω αυτή την περίοδο ένα βιβλίο για τη διαχείριση του θυμού των παιδιών… χωρίς δράματα. Ανάμεσα στα άλλα, η μέθοδος που προτείνουν οι δύο ειδικοί είναι να «αγκαλιάσουμε» το θυμό τους και να τον ανακατευθύνουμε δημιουργικά, ώστε τα παιδιά να μάθουν κάτι από αυτή τη διαδικασία και να προχωρήσουν. Στα παιδιά η μέθοδος δουλεύει. Πόσο εύκολο είναι να την εφαρμόσουμε και εμείς οι ενήλικες;