ΑΠΟΨΕΙΣ

Δεν ανήκω σ’ αυτούς που δηλώνουν ανακουφισμένοι επειδή φέτος η Θεσσαλονίκη δεν θα έχει την ετήσια αναστάτωσή της και το ξεβόλεμα επειδή αναβλήθηκε, λόγω του κορονοϊού, το «πανηγυράκι της ΔΕΘ».

Γλιτώνουν, είναι αλήθεια, πολλοί και κυρίως οι κάτοικοι του κέντρου, το κυκλοφοριακό… έμφραγμα, τις μεγάλες διαδηλώσεις σωματείων, αγροτών, πληττομένων κλάδων από την οικονομική κρίση, ακόμα και οπαδών ποδοσφαιρικών ομάδων, με παρεπόμενα τις εντάσεις, τα επεισόδια, τις μολότοφ, την πυκνή παρουσία της αστυνομίας στην πόλη και τα δακρυγόνα.

Οι ίδιοι είναι όμως που λένε πως θα λείψουν από την αγορά της Θεσσαλονίκης τα πενήντα εκατομμύρια που γενναιόδωρα έριχναν οι επίσημοι, οι γραμματείς, οι συνδικαλιστές, οι παράγοντες, οι δήμαρχοι, οι πολιτευτές, οι συνοδοί των πολιτικών, οι διάφορες κουστωδίες αλλά και οι επισκέπτες και οι εκθέτες της Έκθεσης. Η συζήτηση καλά κρατεί, αλλά το θέμα μας σήμερα δεν είναι εκεί.

Η φετινή ψηφιακή ΔΕΘ και το ενδιαφέρον forum που κινούνται στο παγκόσμιο κλίμα της τηλεργασίας και της μεταφοράς της ίδιας της ζωής μας on line, με δραματικά μειωμένη τη φυσική παρουσία ανθρώπων σε δημόσιους χώρους, προσωπικά μου θυμίζει παλιές διοργανώσεις όταν κυοφορούνταν κάτι καινούριο.

Πολλοί Θεσσαλονικείς και κυρίως οι παλιότεροι έχουν συνδέσει την αίσθηση της κανονικότητας, την ευκαιρία για μία μικρή ψυχαγωγική απόδραση από τα προβλήματα της επανόδου στη δύσκολη καθημερινότητα με την Έκθεση, γι’ αυτό και πάντα υπήρξαν διστακτικοί να αποδεχτούν τις προτάσεις που κατατέθηκαν κατά καιρούς για μετεγκατάσταση της ΔΕΘ μακριά από το κέντρο.

Δύο φορές αισθάνθηκα όπως φέτος, με την έξαψη γι’ αυτό που έρχεται, με ευκαιρία την Έκθεση. Η μία ήταν το 1978, όταν λόγω του καταστροφικού σεισμού πολλοί Θεσσαλονικείς είτε έμεναν σε αντίσκηνα, είτε είχαν καταφύγει σε γειτονικές πόλεις και χωριά και η διοργάνωση της ΔΕΘ -όπως και έγινε- έδινε κουράγιο και ελπίδα πως η πόλη σιγά σιγά θα συνέλθει. Τα εγκαίνια είχαν γίνει υπαίθρια λόγω των ζημιών που είχε υποστεί το Παλέ Ντε Σπορ, ενώ το δημοφιλές φεστιβάλ τραγουδιού είχε μετακομίσει στον κινηματογράφο «Ράδιο Σίτυ».

Η άλλη φορά ήταν τέσσερα χρόνια νωρίτερα, το 1974, μετά την πτώση της Χούντας. Η είσοδος της Ελλάδας σε μία νέα εποχή σηματοδοτήθηκε από εκείνον τον «ανατρεπτικό Σεπτέμβρη». Άλλαζαν όλα με ορμή. Τα τραγούδια του Μίκη στο ραδιόφωνο, ακόμα και το ντύσιμο, οι φοιτητές που άφησαν γένια, η ελευθερία να καυγαδίζεις για τα πολιτικά στο καφενείο. Ως έφηβος είχα συγκλονιστεί.

Η μεγάλη συγκέντρωση για την ομιλία του Κωνσταντίνου Καραμανλή στο Μακεδονία Παλλάς, η τεράστια συμμετοχή του κόσμου στη ΔΕΘ και στα φεστιβάλ, το υπερ-πολιτικοποιημένο κλίμα που επικρατούσε ως αποτέλεσμα του ξεσπάσματος του κόσμου ύστερα από το «φίμωση» επτά ετών, έδειξαν ότι η πρώτη περίοδος της Μεταπολίτευσης σε πολιτικό επίπεδο θα σφραγίζονταν από την έντονη παρουσία των πολιτών στις εξελίξεις, στους μαζικούς χώρους, στις εκδηλώσεις, στις διεκδικήσεις.

Που αλλού, εκτός από την Έκθεση, μπορούσες να πας για να δεις τα σημάδια των καιρών;

Ακόμα όμως και στο φεστιβάλ τραγουδιού, το 1974 βραβεύεται ένα τραγούδι που μέσα στο στίχο έχει τη λέξη «σύντροφος» που είχε μπει για τα καλά στις καθημερινές συζητήσεις των φοιτητών και γενικότερα των πολιτικοποιημένων.

Οι παλιοί ακόμα θυμούνται το ρεφρέν: «Σύντροφε μου σε άκουσα πάλι τον άνεμο να ρωτάς/Ποιος να ξέρει στο βλέμμα του πίσω τι κρύβει ο Θεός για μας».

Σύμπτωση καθαρή, βέβαια, αλλά όλο αυτό τροφοδοτούσε και τη φαντασία μας ότι «αλλάζουν όλα πια». Το τραγούδησε ο ίδιος ο στιχουργός και συνθέτης, ο αποθεωθείς τρυφερός τραγουδιστής, ο μακαρίτης πια Τώνης Βαβάτσικος.

Η μετάβαση σηματοδοτούνταν ακόμα και στη λεπτομέρεια ότι ο πληθωρικός Άλκης Στέας απέκτησε συμπαρουσιάστρια στο πρόσωπο της σπουδαίας ηθοποιού Αιμιλίας Υψηλάντη, αν και ο ίδιος ξεκίνησε μεν την παρουσίαση με το μυθικό «Ευτυχείτε», αλλά συνέχισε σε απλή καθαρεύουσα: «Αγαπητοί ακροαταί του Εθνικού Ιδρύματος Ραδιοφωνίας Τηλεοράσεως»!

Για να το πω πιο απλά, για μένα η Έκθεση δεν ήταν μόνο των βαρόμετρο των εξελίξεων ή το μέρος όπου μπορούσες πρώτος να δεις τα νέα τεχνολογικά θαύματα -όπως οι μανάδες και οι γιαγιάδες είδαν εκεί τα πρώτα ψυγεία, πλυντήρια και τηλεοράσεις- αλλά και ένα είδος «κρας τεστ» για την είσοδο στο καινούριο. Πήγαινες να δεις «που πάνε τα πράγματα». Τώρα θα τα μάθουμε εξ αποστάσεως και on line.

*Δημοσιεύθηκε στη "ΜτΚ" στις 6 Σεπτεμβρίου 2020