Στον… διάδρομο απογείωσης μπαίνει σταδιακά το φιλόδοξο εγχείρημα του υπέργειου άξονα που θα επιχειρήσει να καταστήσει ευκολότερες τις μετακινήσεις Θεσσαλονικέων και επισκεπτών, βάζοντας τέλος στο μαρτύριο του Περιφερειακού που υφίστανται οι οδηγοί.

Στο πλαίσιο αυτό, αντίστροφα μετράει ο χρόνος για την έναρξη της κατασκευής του «Flyover», του εναέριου δρόμου που μαζί με το μετρό αν δε λύσουν, τουλάχιστον εκτιμάται πως θα «ελαφρύνουν» το oξύτατο κυκλοφοριακό πρόβλημα της Θεσσαλονίκης.

Πέρα λοιπόν από το πολύπαθο μετρό, που βρίσκεται σε ιδιαίτερα προχωρημένο στάδιο, βαδίζοντας επιτέλους προς την ολοκλήρωσή του, μεγάλη «ανάσα» στο κυκλοφοριακό της συμπρωτεύουσας αναμένεται να προσφέρει και ο εναέριος δρόμος επί της ανατολικής πλευράς της Περιφερειακής Θεσσαλονίκης. Βέβαια πριν την ανακούφιση που θα φέρει το έργο, όταν ολοκληρωθεί, στο «φρακάρισμα» του Περιφερειακού, είναι αναπόφευκτη η ταλαιπωρία κατά τη διάρκεια των εργασιών.

Ο διαγωνισμός για το μεγάλο έργο ΣΔΙΤ που θα αποσυμφορίσει την πόλη ξεκίνησε στα τέλη του 2020, ενώ ακολούθησαν οι προσφορές (2021). Ανάδοχος του «Flyover» είναι η κοινοπραξία ΑΒΑΞ-ΜΥΤΙΛΗΝΑΙΟΣ και η σύμβαση αναμένεται να υπογραφεί σύντομα, πιθανότατα εντός του τρέχοντος μήνα, αφού πέρασε παίρνοντας το πράσινο φως και από το Ελεγκτικό Συνέδριο. Μετά την έγκριση της σύμβασης και την κύρωσή της από τη Βουλή τα εργοτάξια αναμένεται να φουλάρουν για να μπουν μπουλντόζες.

Το χρηματοδοτικό σκέλος έχει κλειδώσει, μιας και με απόφαση του υπουργείου Υποδομών εντάχθηκε στο ΤΠΑ 2021-2025 με χρηματοδότηση 478 εκ. ευρώ.

Τα έργα εκτιμάται ότι θα ξεκινήσουν το αργότερο στις αρχές του επόμενου έτους καθώς θα χρειαστεί να γίνει αρχικά η κατάληψη του χώρου, να δημιουργηθούν τα εργοτάξια και να ξεκινήσει η πρόσληψη προσωπικού, περίπου 1.000 άτομα, που θα χρειαστεί για την κατασκευή του έργου.

Το «Flyover» θα εξυπηρετεί 10.000 οχήματα την ώρα ανά κατεύθυνση και θα σώσει ζωές, καθώς σήμερα, σύμφωνα με τα στοιχεία, ο δείκτης θνησιμότητας στην Ανατολική Περιφερειακή Οδό Θεσσαλονίκης είναι 12 φορές μεγαλύτερος σε σχέση με την Αττική Οδό στην Αθήνα.

Το «Flyοver» θα είναι το πρώτο οδικό έργο ΣΔΙΤ (Σύμπραξη Δημόσιου και Ιδιωτικού Τομέα) που θα υπογραφεί στη χώρα, πρώτο από μια σειρά έργων που ξεκίνησαν να δημοπρατούνται από το 2018 από το υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών.

Το έργο έχει συνολικό προϋπολογισμό 478 εκατ. ευρώ και θα είναι το μεγαλύτερο οδικό έργο στη Θεσσαλονίκη εδώ και χρόνια. Το πρώτο πολύ μεγάλο έργο μετά την κατασκευή της εμβληματικής Εγνατίας Οδού. Μαζί με το μετρό θεωρούνται τα δυνατά χαρτιά στον… πόλεμο των μετακινήσεων που μαίνεται στη Θεσσαλονίκη και στοίχημα όλων είναι κάποια στιγμή να κερδηθεί.

Ο ανάδοχος θα κληθεί να αναλάβει τη λειτουργία και συντήρηση του συνόλου της Περιφερειακής Θεσσαλονίκης, όπως αυτό θα προβλέπεται στον οριστικό σχεδιασμό, για όλη τη διάρκεια της σύμπραξης καθώς και, κατά τυχόν ενάσκηση από το Δημόσιο Φορέα του σχετικού δικαιώματος προαίρεσης αυτού, την κατασκευή επί μέρους οδικών τμημάτων και κόμβων εντός του ρυμοτομικού σχεδίου της Πυλαίας.

Θα χρειαστούν τέσσερα χρόνια για την κατασκευή του και υπολογίζεται πως μέχρι το τέλος του 2027 θα μπορεί να ολοκληρωθεί, αν δεν υπάρξουν άλλα εμπόδια κατά τη διάρκεια της κατασκευής. Συνολικά η διάρκεια της σύμβασης μαζί με την κατασκευαστική περίοδο είναι 30 χρόνια. Στο διάστημα των υπόλοιπων 26 ετών, ο ανάδοχος θα αναλάβει την συντήρηση και λειτουργία του νέου αυτού δρόμου. Το Δημόσιο θα εξοφλεί με πληρωμές διαθεσιμότητας.

Το «Flyοver» είναι ένας νέος άξονας που θα κατασκευαστεί στην ανατολική πλευρά της Περιφερειακής Θεσσαλονίκης. Ουσιαστικά ένα τμήμα του γύρω στα 4 χιλιόμετρα θα είναι υπέργειο και αυτός είναι ο λόγος που ονομάστηκε ως «Flyover» καθώς στα μάτια του οδηγού που θα κινείται στον υφιστάμενο δρόμο, θα φαίνεται σαν να «πετάει» ένας επιπλέον άξονας.

Το αντικείμενο του έργου

Η αναβάθμιση της Α.ΕΣ.Π.Ο.Θ. προβλέπεται μέσω της:

1. Κατασκευής Υπερυψωμένης Ταχείας Λεωφόρου 2+2 λωρίδων κυκλοφορίας, στη ζώνη διέλευσης της υφιστάμενης εσωτερικής Περιφερειακής Οδού στο τμήμα της από τον Α/Κ Κ5 έως την περιοχή του Α/Κ Κ10 (Κωνσταντινοπολίτικα), σε συνδυασμό με ανακατασκευή της υφιστάμενης οδού στο σύνολο του εύρους του καταστρώματός της,

2. διαπλάτυνσης κατά μία λωρίδα κυκλοφορίας και κατά τμήματα προσθήκης ΛΕΑ στο τμήμα της Α.ΕΣ.Π.Ο.Θ. από Α/Κ Κ10 έως Α/Κ Κ12, και iii. βελτίωσης των λειτουργικών και των γεωμετρικών χαρακτηριστικών της υφιστάμενης Α.ΕΣ.Π.Ο.Θ.

Το έργο έχει συνολικό μήκος 13 Km, ειδικότερα (α) το τμήμα από Α/Κ Κ5 έως την περιοχή του νοσοκομείου «ΓΕΝΕΣΙΣ» με μήκος 9,5 Km προβλέπεται να αναβαθμιστεί με την προσθήκη Υπερυψωμένης Ταχείας Λεωφόρου (ΥΤΛ), (β) το τμήμα «ΓΕΝΕΣΙΣ» – Α/Κ Κ12, μήκους 3,5Km προβλέπεται να διευρυνθεί κατά μία λωρίδα ανά κατεύθυνση (οκτώ από έξι λωρίδες συνολικά).

Η λεωφόρος θα έχει 4 λωρίδες, 2 συν μία λωρίδα έκτακτης ανάγκης ανά κατεύθυνση. Ακόμη, το έργο περιλαμβάνει 9 ανισόπεδους κόμβους, 8 νέες γέφυρες και 3 σήραγγες.

Ο πρώτος υπέργειος άξονας της Θεσσαλονίκης και τα οφέλη του

Ο νέος οδικός άξονας θα είναι σε θέση να δημιουργεί μια διαμπερή κυκλοφορία μεταξύ της αρχής και του τέλους του «αποφορτίζοντας» την σημερινή κίνηση στο υφιστάμενο τμήμα της ξεπερασμένης Περιφερειακής η οποία θα έχει πλέον πιο τοπικά, πιο αστικά χαρακτηριστικά.

Οι οδηγοί θα αποκτήσουν καλύτερη πρόσβαση προς το αεροδρόμιο, τη νότια Θεσσαλονίκη και τη Χαλκιδική και θα επιτρέψει καλύτερα, πιο άνετα και ασφαλέστερα ταξίδια. Ο νέος άξονας εκτιμάται ότι θα βελτιώσει κατά πολύ τα επίπεδα οδικής ασφάλειας σε σχέση με τον υφιστάμενο στον οποίο τα ατυχήματα είναι ιδιαίτερα συχνό φαινόμενο.

«Λερναία Ύδρα το κυκλοφοριακό»

«Mόλις υπογραφεί η σύμβαση ο ανάδοχος θα ξεκινήσει τις προπαρασκευαστικές εργασίες που απαιτούνται προκειμένου να ξεκινήσει το κατασκευαστικό σκέλος του έργου μέσα στο πρώτο εξάμηνο του 2023. Ο ανάδοχος έχει συμβατική υποχρέωση παράδοσης του έργου τα τέσσερα χρόνια από τη στιγμή που θα ξεκινήσει», σημειώνει ο Αντιπεριφερειάρχης Υποδομών και Δικτύων της ΠΚΜ, Πάρης Μπίλλιας.

«Η χρηματοδότηση του έργου θα είναι της μορφής ΣΔΙΤ, υπάρχουν οι εγγυήσεις από τις τράπεζες για την παροχή των απαραίτητων κεφαλαίων από την πλευρά τους. Το Flyover θα καλύψει τις ανάγκες μετακίνησης των ΙΧ στη Θεσσαλονίκη για τα επόμενα 30 χρόνια, σε μεγάλο βαθμό μαζί με το μετρό θα δώσουν λύσεις στο κυκλοφοριακό της πόλης. Βέβαια η συμφόρηση στους δρόμους είναι πρόβλημα που ταλαιπωρεί τις μεγαλουπόλεις παγκοσμίως, δεν είναι ελληνικό φαινόμενο, μοιάζει με Λερναία Ύδρα», επισημαίνει.

«Όσο περισσότερους δρόμους φτιάχνουμε τόσο αυξάνεται και η κυκλοφορία, έτσι επέρχεται κορεσμός στις υποδομές, σύμφωνα με τους συγκοινωνιολόγους. Ο νέος περιφερειακός θα διευκολύνει την κυκλοφορία των οχημάτων μειώνοντας τη συμφόρηση στους δρόμους εντός του πολεοδομικού συγκροτήματος, οι οδηγοί θα μπορούν να επιλέγουν τον περιφερειακό για να μετακινηθούν από μία περιοχή σε μία άλλη», εξηγεί.

Ο κ. Μπίλλιας παραδέχεται πως κατά τη διάρκεια των εργασιών για να γίνει πράξη το Flyover θα υπάρξουν επιπτώσεις στις μετακινήσεις που ενδεχομένως δυσχεράνουν την κίνηση των οχημάτων. «Περιμένουμε από τον ανάδοχο να εκπονήσει τις μελέτες που έχει υποχρέωση για να δούμε πως θα διαχειριστούμε την κυκλοφορία κατά τη διάρκεια των έργων», καταλήγει.

Έφαγε… τα ψωμιά του ο Περιφερειακός

Η Περιφερειακή οδός της Θεσσαλονίκης είναι ένας αυτοκινητόδρομος που σχεδιάστηκε το μακρινό 1975, ενώ με την ολοκλήρωση της πρώτης φάσης κατασκευής του στη δεκαετία του `90, ουσιαστικά είχε «φάει τα ψωμιά του».

Εκτιμάται πως ο Περιφερειακός ήταν προορισμένος να εξυπηρετεί περίπου 30 χιλιάδες αυτοκίνητα την ημέρα, αριθμός που σήμερα μοιάζει με σύντομο ανέκδοτο, καθώς τα αυτοκίνητα που τον διασχίζουν ξεπερνούν κατά πολύ τις 100.000. Η περίοδος των lockdown και ο δραστικός περιορισμός των μετακινήσεων του έδωσε «οξυγόνο» αλλά η έκρηξη στις μετακινήσεις που ακολούθησε τον επιβαρύνει όλο και περισσότερο κάθε μέρα, σε σημείο κορεσμού.

Η «πανδημία» του κυκλοφοριακού και τα… εμβόλια

Από την Αθήνα και τη Θεσσαλονίκη έως τις Βρυξέλλες, τη Ρώμη, το Λονδίνο, το Παρίσι και το Χονγκ Κονγκ, το μποτιλιάρισμα είναι μια καθημερινότητα. Η κυκλοφοριακή συμφόρηση δεν επιβαρύνει μόνο το περιβάλλον, αλλά και την οικονομία και τη συνολική ποιότητα ζωής. Η εύρεση έξυπνων τρόπων για τη διατήρηση της ανάπτυξης των πόλεων είναι ζωτικής σημασίας για ένα καλύτερο αστικό μέλλον.

Οι συγκοινωνιολόγοι ανά την υφήλιο αναζητούν λύσεις για να αντιμετωπιστεί η έντονη κίνηση και κατ΄επέκταση η ρύπανση και η ποιότητα ζωής των πολιτών. Στο φόρουμ «The Future of Urban Development Initiative», τέθηκαν προς συζήτηση πέντε τρόποι αντιμετώπισης που έχουν υιοθετήσει συγκεκριμένες πόλεις στον κόσμο.

1. Στοκχόλμη: Ηλεκτρονική οδική τιμολόγηση

Το ηλεκτρονικό σύστημα τιμολόγησης στην πρωτεύουσα της Σουηδίας, χρεώνει τους οδηγούς για την είσοδο στο κέντρο της πόλης τις καθημερινές, μεταξύ 06:30 και 18:30. Εξαιρέσεις ισχύουν για λεωφορεία, ταξί, ηλεκτρικά αυτοκίνητα και οχήματα έκτακτης ανάγκης. Κατά τη διάρκεια των δύο πρώτων ετών, ο όγκος κυκλοφορίας κατά την περίοδο αιχμής εντός της ζώνης διοδίων μειώθηκε κατά 25% - 1 εκατομμύριο οχήματα λιγότερα την ημέρα - και τα ημερήσια έσοδα από διόδια έφτασαν περίπου τα $300.000. Τα έσοδα από τα «διόδια συμφόρησης» έχουν χρησιμοποιηθεί για τη βελτίωση άλλων υπηρεσιών μεταφορών και διαμετακόμισης.

2. Βαρκελώνη: Δυναμικό σύστημα διαχείρισης κυκλοφορίας

Η Βαρκελώνη επιχείρησε να βελτιώσει το κυκλοφοριακό με τη χρήση της «έξυπνης» τεχνολογίας, τοποθετώντας παντού κάμερες ελέγχου της κυκλοφορίας και διαχείρισης στάθμευσης. Οι αισθητήρες στα σημεία στάθμευσης και τα βίντεο με αναλυτικά στοιχεία παρέχουν δεδομένα σε πραγματικό χρόνο για τη διαθεσιμότητα στάθμευσης, τα οποία μεταδίδονται μέσω της υποδομής WiFi της πόλης, συνδέοντας συσκευές που ανήκουν στον τελικό χρήστη και τις τοπικές αρχές. Οι κάμερες ελέγχου κυκλοφορίας συνδέονται με οπτικές ίνες με την αρχή μεταφορών για την παρακολούθηση της κυκλοφορίας σε πραγματικό χρόνο, παρέχοντας στο κέντρο ελέγχου μέσα αύξησης ή μείωσης της συχνότητας των πράσινων φώτων ανάλογα με τις συνθήκες κυκλοφορίας.

3. Λονδίνο: Ηλεκτρονικός προγραμματιστής διαδρομής

Ο διαδικτυακός προγραμματιστής διαδρομών του οργανισμού Transport for London παρέχει άμεσες συμβουλές για διαδρομές στην πρωτεύουσα του Ηνωμένου Βασιλείου, με τους χρήστες να μπορούν να επιλέξουν πολλαπλούς τρόπους μεταφοράς, όπως περπάτημα, μετρό, λεωφορείο, τρένο, και ποδήλατο. Το κλειδί για την επιτυχία του προγράμματος είναι η προθυμία των φορέων να μοιράζονται πληροφορίες και να τις παρέχουν στο ευρύ κοινό. Οι νέες εφαρμογές που αναπτύχθηκαν από ιδιωτικές εταιρείες για smartphone, βοήθησαν ώστε να παρακολουθείται αποτελεσματικότερα η κυκλοφορία σε πραγματικό χρόνο, δίνοντας μεγαλύτερη ελευθερία στους επιβάτες να επιλέξουν μεταξύ των διαθέσιμων μέσων μεταφοράς.

4. Χονγκ Κονγκ: Δημόσια ελαφρά λεωφορεία

Τα Public Light Buses (PLBs), γνωστά και ως mini-buses, συμπληρώνουν τις τυπικές λεωφορειακές γραμμές του Χονγκ Κονγκ, εξυπηρετώντας περιοχές που είναι δύσκολο να προσεγγίσουν οι κάτοικοι. Με χωρητικότητα 16 θέσεων, τα PLB είναι ταχύτερα και πιο αποτελεσματικά, καθώς κινούνται με υψηλότερη συχνότητα και προσφέρουν συνεχή εξυπηρέτηση. Τα μίνι λεωφορεία μπορούν να ανταποκριθούν γρήγορα στις απαιτήσεις της αγοράς και να παρέχουν μια πιο άμεση, άνετη μετακίνηση σε κάθε δρόμο της μεγαλούπολης.

5. Κοπεγχάγη: Νέο μοντέλο δημόσιων μεταφορών

Το νέο, ολοκληρωμένο σύστημα της πρωτεύουσας της Δανίας στοχεύει στην αποφυγή ή τον μετριασμό της κυκλοφοριακής συμφόρησης. Συγκεντρώνει τρία διαφορετικά Μέσα Μαζικής Μεταφοράς και συνδέσμους πληροφοριών με φορείς, εταιρείες και την κυβέρνηση. Μέσω εφαρμογής για smartphone, οι πολίτες μπορούν να εκδώσουν σε ελάχιστα λεπτά το εισιτήριο και να το καταχωρήσουν στο κινητό τους τηλέφωνο. Επίσης, λαμβάνουν ακριβείς πληροφορίες σχετικά με την τοποθεσία, τον προορισμό, τον χρόνο της κάθε διαδρομής και φυσικά την τιμή των εισιτηρίων.

Η προώθηση του ποδηλάτου και η εγκατάσταση θέσεων στάθμευσης ποδηλάτων σε όλες τις στάσεις λεωφορείων και στους σταθμούς του μετρό, διασφαλίζει την απρόσκοπτη ενοποίηση όλων των μέσων δημόσιας συγκοινωνίας στην Κοπεγχάγη. Την ίδια στιγμή, η τεχνολογία GPS επιτρέπει την προτεραιότητα του λεωφορείου σε κάθε δρόμο, μειώνοντας τον χρόνο ταξιδιού.

* Δημοσιεύτηκε στη «ΜτΚ» στις 06.11.2022