ΑΠΟΨΕΙΣ

Εδώ και ενάμισι περίπου χρόνο το ενδιαφέρον της Ελλάδας είναι στραμμένο και προς την Λιβύη, καθώς το τουρκολιβυκό σύμφωνο για την ΑΟΖ αποτελεί πλέον μέρος των ελληνοτουρκικών προβλημάτων. Συνεπώς είναι λογικό να παρακολουθούμε τις εξελίξεις στην Λιβύη και πώς διαμορφώνονται οι συσχετισμοί δυνάμεων και οι συμμαχίες, μετά τα πρόσφατα γεγονότα της Γενεύης.

Τι έγινε στην Γενεύη;

Υπό την αιγίδα του ΟΗΕ τα μέλη του λεγόμενου Λιβυκού Φόρουμ Πολιτικού Διαλόγου, εξέλεξαν τη νέα μεταβατική κυβέρνηση που θα διεξαγάγει εκλογές στις 24 Δεκεμβρίου, αν βέβαια όλα κινηθούν βάσει του αρχικού σχεδιασμού. Μέσα από μια πολύπλοκη διαδικασία δύο γύρων -απαιτείτο πλειοψηφία 60% στον πρώτο γύρο- από τα τέσσερα ψηφοδέλτια που συμμετείχαν στην εκλογική διαδικασία της Γενεύης, πλειοψήφησε αυτό του Μοχάμεντ ελ- Μένφι ( πρέσβης της Λιβύης στην Αθήνα που απελάθηκε όταν υπογράφηκε το τουρκολιβυκό σύμφωνο) και του Α. Ντμπέιμπε, επιχειρηματία, με ισχυρούς δεσμούς με την Τουρκία. Ο πρώτος είναι επικεφαλής μιας τριμερούς προεδρίας και ο δεύτερος πρωθυπουργός.

Το αξιοσημείωτο σε αυτήν την εκλογική διαδικασία και στις εξελίξεις που προηγήθηκαν, είναι πως απέτυχαν να διεκδικήσουν αυτές τις δύο ηγετικές θέσεις οι πρωταγωνιστές της προηγούμενης περιόδου, ο πανίσχυρος υπουργός Εσωτερικών της νόμιμης κυβέρνησης της Λιβύης Φάθι Μπασάγκα και ο πρόεδρος του Λιβυκού κοινοβουλίου που έχει έδρα την Βεγγάζη, ο Αγκίλα Σάλεχ.

Αυτό φαίνεται πως διαμορφώνει μία κατάσταση στην οποία οι παλιές αντιπαλότητες έχουν ξεπερασθεί και διαμορφώνονται νέες συμμαχίες και νέοι συσχετισμοί με βάση πλέον όχι την παλιά διαίρεση μεταξύ Ανατολής και Δύσης, αλλά με βάση την μάχη εξουσίας που διεξάγεται στο εσωτερικό των δύο στρατοπέδων. Είναι γεγονός ο παραγκωνισμός τόσο του στρατηγού Χαφτάρ όσο και του Φαγέζ αλ-Σάρατζ, που ήταν επικεφαλής της κυβέρνησης της Δυτικής Λιβύης.

Όλη αυτή η νεοδιαμορφωθείσα κατάσταση είναι ευνοϊκή για τα ελληνικά συμφέροντα; Οι πρώτες εκτιμήσεις είναι επιφυλακτικά αρνητικές. Ο μεν Μένφι ήταν στέλεχος της νόμιμης κυβέρνησης της Λιβύης που στήριξε παντοιοτρόπως η Άγκυρα, ο δε Ντμπέιμπε προέρχεται και αυτός από την Δυτική Λιβύη με ιδιαίτερους δεσμούς με τις φιλοτουρκικές πολιτοφυλακές και με τουρκικά επιχειρηματικά συμφέροντα. Συνεπώς, εκ πρώτης όψεως, το τουρκολιβυκό σύμφωνο πολύ δύσκολα θα ακυρωθεί με το υπάρχον σχήμα προσωρινής διοίκησης της Λιβύης. Συνεπώς φαίνεται πως, επί του προκειμένου, θα έχουμε εξελίξεις μετά τις προγραμματισμένες εκλογές του Δεκεμβρίου και το σχηματισμό της νέας εκλεγμένης κυβέρνησης.

Εντωμεταξύ ενδιαφέρον παρουσιάζουν οι κινήσεις που θα κάνει ο στρατηγός Χαφτάρ, ο πρόεδρος του Λιβυκού κοινοβουλίου Αγκίλα Σάλεχ, καθώς βέβαια και οι δύο μέχρι πρότινος ισχυροί άνδρες της Δυτικής Λιβύης οι Φαγέζ αλ-Σάρατζ και ο Φάθι Μπασάγκα.

Ο ρόλος της Τουρκίας πρωτίστως θα εξαρτηθεί από τα εσωτερικά στηρίγματα που θα διατηρήσει στη Λιβύη και δευτερευόντως από τον ρόλο που θα θελήσουν να διαδραματίσουν η Ρωσία, η Γαλλία, η Ιταλία και κυρίως αν θα θελήσουν να αναμιχθούν οι ΗΠΑ του Τζο Μπάιντεν. Είναι γνωστό πως ο Τραμπ ουδέν ενδιαφέρον επέδειξε για τη Λιβύη.

Από την άλλη πλευρά αυτή η νέα μεταβατική κατάσταση πιθανόν να προσφέρει στην ελληνική διπλωματία την ευκαιρία να δηλώσει ξανά την παρουσία της στην περιοχή και στο μέτρο των δυνατοτήτων της να χτίσει νέες συμμαχίες. Πάντως το τοπίο είναι θολό και δεν προσφέρεται για ασφαλείς εκτιμήσεις.

*Δημοσιεύθηκε στη "ΜτΚ" στις 14 Φεβρουαρίου 2021