ΑΠΟΨΕΙΣ

Η εισβολή των Ρώσων στην Ουκρανία θα λάβει τέλος με τη μία ή την άλλη μορφή. Η πιο πιθανή λύση είναι ένας συμβιβασμός υπέρ των συμφερόντων του ισχυρού. Όχι όμως «αποναζιστικοποίηση» της ουκρανικής κυβέρνησης -που είναι εκλεγμένη με διαδικασίες πολύ πιο διαφανείς από αυτές με τις οποίες εκλέχτηκε ο Βλ. Πούτιν- όπως ήταν ο αρχικός στόχος της ρωσικής εισβολής.

Και μετά όλοι θα αρχίσουν να μετρούν τις πληγές τους. Ευρωπαίοι και Ρώσοι θα καταμετρούν τις απώλειες τους στον οικονομικό τομέα. Και θα είναι πολλές και αορίστου διαρκείας.

Δύο είναι οι τομείς στους οποίους θα πληγούν οι οικονομίες της ΕΕ. Της ενέργειας -όχι τόσο- και κυρίως των τροφίμων. Γιατί συμβαίνει αυτό; Γιατί μέχρι στιγμής οι κυρώσεις που έχει ανακοινώσει η ΕΕ κατά της Ρωσίας δεν περιλαμβάνει τις εξαγωγές πετρελαίου και φυσικού αερίου. Ας σημειωθεί πως η ρωσική παραγωγή πετρελαίου αντιστοιχεί μόλις στο 11% της παγκόσμιας παραγωγής, ενώ κατά την πετρελαϊκή κρίση της δεκαετίας του ’70 η παραγωγή των μοναρχιών του Κόλπου αντιστοιχούσε περίπου στο 35% της παγκόσμιας παραγωγής. Συγχρόνως, όπως σημειώνει ο Νομπελίστας Πολ Κρούγκμαν σε άρθρο του στους New York Times στις 09/03/2022, «η παγκόσμια οικονομία σήμερα εξαρτάται πολύ λιγότερο από το πετρέλαιο».

Ως προς το φυσικό αέριο, είναι γεγονός πως η Ευρώπη εξαρτάται σημαντικά από την ομαλή ροή του. Όμως η κατανάλωση του φυσικού αερίου είναι εποχική, κάτι που σημαίνει πως τα ουσιαστικά προβλήματα θα εμφανιστούν, αν εμφανιστούν, μετά το καλοκαίρι του 2022. Αυτό βεβαίως που ενδιαφέρει πρωτίστως τα νοικοκυριά και τις επιχειρήσεις είναι τα τιμολόγια του φυσικού αερίου. Επ’ αυτού θεωρείται βέβαιο πως θα υπάρξουν κεντρικές παρεμβάσεις από την ΕΕ, ώστε να αμβλυνθούν, στο μεγαλύτερο δυνατό βαθμό, τα προβλήματα από τις αυξημένες τιμές του.

Το μεγάλο πρόβλημα όμως θα προκύψει στα τρόφιμα. Πριν από την εισβολή η Ρωσία και η Ουκρανία κατείχαν συνολικά μερίδιο στις παγκόσμιες εξαγωγές σιταριού περίπου στο 25%. Η μεν Ουκρανία ισοπεδώνεται, η δε Ρωσία βρίσκεται υπό καθεστώς εμπάργκο. Αποτέλεσμα; Οι τιμές του σιταριού εκτινάχθηκαν από τα 8 δολάρια ανά μπούσελ (μονάδα μέτρησης) σε 13 δολάρια. Επειδή το σιτάρι συμμετέχει ως πρώτη ύλη σε πάρα πολλά καταναλωτικά προϊόντα γίνεται εύκολα αντιληπτό πόσο σημαντικές θα είναι οι αυξήσεις σε αυτά.

Και όπως πάντα θα πληγούν οι φτωχότερες τάξεις και τα φτωχότερα έθνη.

Το κυρίαρχο πρόβλημα είναι βεβαίως πολιτικό, γιατί αν βρεθεί μια λύση που θα ικανοποιήσει όλους τους βασικούς παίκτες μπορεί και η οικονομική κρίση να μη λάβει την τόσο οξεία μορφή που περιμένουμε. Όχι πως δεν θα υπάρξει κρίση. Απλώς θα περιοριστεί η ένταση της.

Οι πρωτοβουλίες βρίσκονται στα χέρια του Βλ. Πούτιν. Αν αρκεστεί στην διασφάλιση των συμφερόντων των ρωσικών πληθυσμών της Ουκρανίας, τότε η κρίση θα εκτονωθεί σταδιακά και σε βάθος χρόνου, χωρίς να λάβει ανεπανόρθωτες διαστάσεις. Αν όμως επιδιώξει να καταστρέψει την Ουκρανία, τότε πέραν όλων των άλλων, θα αντιμετωπίσει ο ίδιος προσωπικά και την παραπομπή του στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης, με ό,τι αυτό σημαίνει για την παραπέρα πορεία τού Ρώσου ηγέτη.