ΑΠΟΨΕΙΣ

Είχα εμπλακεί σε μία ατέρμονη συζήτηση για το τι πέτυχε η Τουρκία στο ΝΑΤΟ και καθώς διαπίστωνα ότι όλες οι αναφορές γίνονταν με τον γνωστό ελληνοκεντρισμό, διάβασα μία συνέντευξη του γνωστού Ελληνοαμερικανού λομπίστα Άντι Μανάτος. Ρωτήθηκε αν οι ΗΠΑ προετοιμάζονται για την αντιμετώπιση ενός θερμού ελληνοτουρκικού επεισοδίου και απάντησε: «… ενώ παλαιότερα η αντίδραση ήταν ‘αυτό είναι ένας πονοκέφαλος, ας ελπίσουμε ότι δεν θα συμβεί’… λόγω του τωρινού επιτελείου της κυβέρνησης, είναι πιο ενεργητικοί. Δημιουργούν ένα game plan, ως προς το ποια θα ήταν η αντίδρασή τους και πώς θα μπορούσαν να βοηθήσουν περισσότερο…Ας ελπίσουμε πως, χάρη σε αυτή την προετοιμασία, η αντίδρασή τους θα είναι πιο βοηθητική. Δεν είναι ότι κάνουν επίσημες ασκήσεις, απλώς γίνονται σημαντικές συζητήσεις που αλλιώς δεν θα γίνονταν, επειδή οι ελληνοαμερικανικές σχέσεις είναι τόσο καλές και επειδή ο Ερντογάν είναι τόσο ασταθής και απρόβλεπτος».

Αυτή είναι η πραγματικότητα την οποία στην Ελλάδα δεν θέλουμε να συνειδητοποιήσουμε και νομίζουμε πως όλοι ασχολούνται μαζί μας.

Το τι θα κάνουν οι ΗΠΑ με την Τουρκία και τον εξοπλισμό της θα εξαρτηθεί από τα δικά τους συμφέροντα. Όχι από τα συμφέροντα της Ελλάδας. Θα βοηθήσουν την Ελλάδα αλλά στο πλαίσιο των δικών τους συμφερόντων.

Με βάση αυτά, από ποια οπτική θα μπορούσε να ειδωθεί η παρουσία του Ερντογάν στη Σύνοδο του ΝΑΤΟ;

Διάβασα με προσοχή τις εκτιμήσεις που διατυπώθηκαν σε αρκετά άρθρα επώνυμων και ευυπόληπτων σχολιαστών σχετικά που μιλούν για επιτυχία της Τουρκίας.

Και επειδή σε εκτιμήσεις μου στο διαδίκτυο υποστήριξα πως η θεωρούμενη ως επιτυχία της είναι περιορισμένη, θα ήθελα να σχολιάσω ορισμένες από αυτές τις επισημάνσεις. Αναφέρομαι στο τριμερές μνημόνιο Τουρκίας-Σουηδίας-Φινλανδίας.

1. Καταρχάς πρόκειται για μνημόνιο. Δηλαδή, πλαίσιο συμφωνίας. Θα δούμε αν όλα όσα προβλέπει υλοποιηθούν. Ο Φινλανδός πρόεδρος δήλωσε, ήδη, ότι η χώρα του δεν θα αλλάξει την νομοθεσία της σε θέματα τρομοκρατίας. Αντέδρασαν, βεβαίως, οι Τούρκοι δια της ακραία εθνικιστικής Turkiye λέγοντας ότι το βέτο είναι στο τσεπάκι τους αλλά θα δούμε πως θα εξελιχθούν τα πράγματα. Για τις ΗΠΑ η ένταξη της Σουηδίας και Φινλανδίας στο ΝΑΤΟ είναι στρατηγική επιλογή. Θέλουν να ενισχύσουν την παρουσία του ΝΑΤΟ στον αρκτικό κύκλο, ο οποίος με το λιώσιμο των πάγων γίνεται μία θαλάσσια οδός εξόδου της Ρωσίας στον Ατλαντικό.

2. Η πρώτη επιτυχία του Ερντογάν, όπως διατυπώνεται στα άρθρα αφορά στην συμπεφωνημένη στο μνημόνιο συνεργασία υποστήριξης της Τουρκίας απέναντι σε οργανώσεις όπως η Feto του Γκιουλέν και το YPG των Κούρδων της Συρίας. Οι οργανώσεις αυτές δεν θεωρούνται τρομοκρατικές. Με βάση ποια νομική λογική θα ζητηθεί η έκδοση αγωνιστών τους στην Τουρκία; Οπουδήποτε, ακόμη και σε αυταρχικές χώρες, όταν υπάρχει αίτημα έκδοσης ενός προσώπου εξετάζεται από τους αρμόδιους θεσμούς. Επειδή η Τουρκία θα ζητήσει την έκδοση κάποιων κούρδων μαχητών, αυτό σημαίνει ότι χώρες όπως η Σουηδία και η Φινλανδία θα σπεύσουν να ικανοποιήσουν το αίτημά της; Επιπροσθέτως, αν οι δύο χώρες ήθελαν να ακολουθήσουν μια τέτοια πολιτική απέναντι στην Τουρκία θα περίμεναν το τριμερές μνημόνιο;

Θα μου πείτε, καλά με τους ανθρώπους αυτούς. Με τους μαχητές του PKK που βρήκαν καταφύγιο στις σκανδιναβικές χώρες τι γίνεται;

Και σήμερα, αν ήθελαν οι χώρες αυτές θα παρέδιδαν τους κούρδους αυτούς μαχητές στην Τουρκία. Υπάρχουν πολλά περιθώρια ελιγμών, χωρίς να παραβιάζονται τα συμφωνηθέντα. Αλλά ας μείνω σ αυτό.

3. Το επόμενο θέμα που έχει προβληθεί είναι η απόφαση της αμερικανικής κυβέρνησης να επιτρέψει την προμήθεια αεροπλάνων F-16 στην Τουρκία και εκσυγχρονισμό του υπάρχοντος τουρκικού στόλου. Κακή εξέλιξη. Και στρατηγικά λάθος για τις ΗΠΑ, όπως επισημαίνει ο Μάικλ Ρούμπιν στο Whasington Eximiner. Η Τουρκία δεν θα χρησιμοποιήσει τα αεροπλάνα εκεί που θα επιθυμούσαν οι ΗΠΑ και η συμμαχία του ΝΑΤΟ αλλά για να πλήξει χώρες που είναι σύμμαχοι των ΗΠΑ, όπως η Ελλάδα, ή πολεμούν μαζί τους, όπως οι Κούρδοι της Συρίας.

Επί του θέματος, όμως, που μας απασχολεί, Αμερικανοί επίσημοι διαψεύδουν την σχέση των F-16 με την άρση του τουρκικού βέτο. Αλλά ας μην τους πιστεύσουμε. Η απόφαση αυτή της αμερικανικής κυβέρνησης χρονολογείται από τον Μάρτιο, πριν ανακύψει θέμα ένταξης στη συμμαχία Σουηδίας και Φινλανδίας. Τότε εστάλη σε μέλη του κογκρέσο επιστολή που καθιστούσε γνωστή την κυβερνητική επιθυμία να πωληθούν αεροπλάνα στην Τουρκία.

Πρέπει να γίνει σαφές ότι κανείς στη δύση δεν επιθυμεί την απομόνωση της Τουρκίας. Τους ενοχλεί η πολιτική Ερντογάν αλλά προσπαθούν να τον αντιμετωπίσουν με τρόπους που δεν θα διαρρήξουν την σχέση τους με την Τουρκία. Άλλωστε η τουρκική αντιπολίτευση διεμήνυσαν στις ΗΠΑ να μην προχωρήσουν σε διάρρηξη των σχέσεών τους, υπονοώντας πως οι σχέσεις θα αποκατασταθούν αν και όταν αναλάβουν την κυβέρνηση. Αυτό σημαίνει πως με κάποιον τρόπο οι Αμερικανοί θα συνεργάζονταν με την Τουρκία στον τομέα των αμυντικών πωλήσεων. Υπάρχει, βέβαια, θέμα αμερικανικής αξιοπιστίας σε ό,τι αφορά τις δηλώσεις τους για τους S-400. Τι θα γίνει με τα όπλα αυτά; Ξεπεράστηκε το εμπόδιο ότι είναι ρωσικής κατασκευής και οι Ρώσοι τεχνικοί θα μπορούν να συλλέξουν πληροφορίες σχετικά με τα αμερικανικής κατασκευής αεροπλάνα;

Είναι χαρακτηριστικό αυτό που είπε ο λομπίστας Άντι Μανάτος στην ίδια συνέντευξή του σε αθηναϊκή εφημερίδα. Η Τουρκία, είπε, είναι αναγκαία για τις ΗΠΑ. Η Ελλάδα βοηθητική. Αλλά έχει ενισχυθεί η θέση της Ελλάδας διότι είναι αξιόπιστη σύμμαχος. Πρόσθεσε, δε, χαρακτηριστικά πως κάθε πρωί που ξυπνούν οι λαμβάνοντες αποφάσεις στην Ουάσιγκτον και σκέφτονται τι θα κάνουν με την Συρία, το Ιράκ, τη Λιβύη, έρχεται στο νου τους η Τουρκία διότι είναι αναμεμιγμένη σε όλες αυτές τις περιοχές.

Δεν υπάρχει περίπτωση να εγκαταλείψουν την Τουρκία. Ας είμαστε ρεαλιστές. Καλώς κάνουμε και εκθέτουμε την Τουρκία αλλά η απομόνωσή της είναι αδύνατη. Δεν έχω απαντήσει, ακόμη, στο ερώτημα αν ωφελεί την Ελλάδα η απομόνωσή της. Αλλά με την πώληση αμερικανικών F-16 στην Τουρκία τίποτε δεν έχει τελειώσει. Την τελική απόφαση θα την πάρει το κογκρέσο. Ας δουλέψει η Ελλάδα εκεί.

4. Επισημαίνεται, ακόμη, στα σχόλια ότι με την άρση του βέτο η Τουρκία πέτυχε να αρθούν και οι περιορισμοί της από διάφορα αμυντικά προγράμματα και συνεργασίες. Και αυτό, κάποτε, θα γινόταν. Λίγο που έψαξα το θέμα, με τα προγράμματα δεν συμβαίνει κάτι σοβαρό και οι αμυντικές συνεργασίες με τις δύο σκανδιναβικές χώρες είχαν περιορισμένη εμβέλεια. Το εμπάργκο κατά της Τουρκίας κάποτε θα έσπαγε. Είναι καλύτερο να συμμετέχει η Τουρκία σε κοινά ευρωπαϊκά προγράμματα και να υπάρχει ένας μοχλός πίεσής της παρά να είναι πλήρως απομονωμένη.

5. Το καταστατικό του ΝΑΤΟ δίνει την δυνατότητα στα μέλη της Συμμαχίας να θέτουν ορισμένες προϋποθέσεις για να αποδεχθούν ένα νέο μέλος στους κόλπους της Συμμαχίας. Τη δυνατότητα αυτή την ασκήσαμε και εμείς με τα Σκόπια. Αυτό κάνει και η Τουρκία. Θα μπορούσε να το κάνει και η Ελλάδα με την Αλβανία για να προστατεύσει την μειονότητα. Το αν δεν το έκανε φταίει η Τουρκία ή το ψοφοδεές σύστημα του αθηνοκεντρικού κράτους;

6. Η σχέση της Τουρκίας με την δύση και η όποια εξάρτησή της από αυτήν δίνει τα περιθώρια στον πρόεδρο των ΗΠΑ να ζητά από τον Ερντογάν να διατηρήσει την ειρήνη στο Αιγαίο και να μην εισβάλλει στην Συρία.