Τι σημαίνει η απόφαση του Συνταγματικού Δικαστηρίου της Γερμανίας;
Η απόφαση του Συνταγματικού Δικαστηρίου της Γερμανίας ήρθε στην πιο κρίσιμη στιγμή για την οικονομία της Ευρωζώνης. Έκρινε ότι ποσοτική χαλάρωση που ξεκίνησε το 2015 μπορεί να μην συνιστά έμμεση χρηματοδότηση των κρατών-μελών, αλλά καλεί την ΕΚΤ να αποδείξει, εντός 90 ημερών, πως το πρόγραμμα είναι αναλογικό και συνεπώς σύμφωνο με το γερμανικό Σύνταγμα. Δηλαδή, δεν επιβάλλει την άμεση παύση των αγορών κρατικών ομολόγων και όπως φαίνεται δεν επηρεάζει το ξεχωριστό πρόγραμμα των 750 δισ. που εκπόνησε η ΕΚΤ, λόγω της οικονομικής κρίσης.
Όμως, δεσμεύει την Bundesbank να μην συμμετάσχει στο πρόγραμμα μέχρι η ΕΚΤ αποδείξει την αναλογικότητα του. Συγχρόνως -και αυτό είναι το ανησυχητικό- στέλνει μήνυμα στην Κριστίν Λαγκάρντ πως δεν θα μπορέσει να αμβλύνει και άλλο τα κριτήρια και τις προϋποθέσεις για την ένταξη στο πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης, αν αυτό καταστεί αναγκαίο, λόγω των έκτακτων οικονομικών συνθηκών.
Αυτό είναι προφανές πως αποτελεί πλήγμα για τις αναιμικές οικονομίες του Νότου, που θα βλέπουν τις αποδόσεις των ομολόγων τους να κινούνται ανοδικά, χωρίς να έχουν την διέξοδο της περαιτέρω ποσοτικής χαλάρωσης.
Συνεπώς, αυτή η απόφαση του Συνταγματικού Δικαστηρίου της Γερμανίας φαίνεται πως θα εγκλωβίσει την οικονομία της Ευρωζώνης σε έναν φαύλο κύκλο, κατά τον οποίον όσο θα περιορίζεται το εύρος της ποσοτικής χαλάρωση, τόσο θα αυξάνεται η ασφυξία των αδύναμων κρατών-μελών που θα βλέπουν τα επιτόκια δανεισμού τους να εκτοξεύονται στα ύψη.
Είναι γνωστό πως ο ακρογωνιαίος λίθος της οικονομικής πολιτικής της Γερμανίας είναι ο χαμηλός πληθωρισμός. Οι μνήμες του Μεσοπολέμου δεν πρόκειται ποτέ να σβηστούν. Έτσι, ένα πρόγραμμα διευρυμένης ποσοτικής χαλάρωσης ενδεχομένως να στείλει τον πληθωρισμό της ευρωζώνης σε επίπεδα άνω του 2%. Αυτό είναι κάτι μη αποδεκτό από τις «ενάρετες» χώρες του Βορρά.
Ήδη ο πρωθυπουργός της Ιταλίας αντέδρασε στην απόφαση αυτή του Συνταγματικού Δικαστηρίου της Γερμανίας υπερασπιζόμενος την ανεξαρτησία της ΕΚΤ. Γιατί είναι ευνόητο πως αν την συγκεκριμένη πρακτική του Συνταγματικού Δικαστηρίου της Γερμανίας την υιοθετήσουν και άλλες χώρες-μέλη, τότε κάθε απόφαση της ΕΚΤ θα εξαρτάται από την κρίση των ανωτάτων δικαστηρίων αυτών των κρατών. Σε αυτήν την περίπτωση δεν μπορούμε να μιλάμε για ανεξάρτητη ΕΚΤ, δεν μπορούμε ουσιαστικά να μιλάμε για ευρωζώνη.
Συγχρόνως, ανακύπτει και ένα άλλο εξίσου σημαντικό ζήτημα. Το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο γνωμοδότησε τον Δεκέμβριο του 2018 πως το πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης βρίσκεται εντός των αρμοδιοτήτων της ΕΚΤ. Έρχεται σήμερα το Συνταγματικό Δικαστήριο της Γερμανίας και αμφισβητεί την καθολική ισχύ της απόφασης του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου, καθώς τελικά υπονοεί πως κάθε εθνικό δικαστήριο έχει την δυνατότητα, επικαλούμενο οποιαδήποτε αιτιολογία, να αμφισβητήσει, εντός της επικράτειας του, αποφάσεις του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου.
Τι σημαίνει λοιπόν για την ευρωζώνη αυτή η απόφαση; Σημαίνει πολύ απλά πως τα κονδύλια για την αντιμετώπιση της οικονομικής κρίσης, λόγω της επιδημίας, είναι πεπερασμένα και μάλιστα εν πολλοίς και προκαθορισμένα.
Ξεχάστε το ευρωομόλογο, μας λένε οι Γερμανοί. Θα σας βοηθήσουμε μέχρι κάποιου σημείου. Από εκεί και πέρα το κάθε κράτος μόνο του ας φροντίσει πώς θα τα καταφέρει καλύτερα.
Σαφές και εύληπτο το μήνυμα.
*Δημοσιεύθηκε στη "ΜτΚ" στις 10 Μαΐου 2020
