ΑΠΟΨΕΙΣ

Η απόλυση του διοικητή της Τράπεζας της Τουρκίας Νάτζι Αμπάλ, άνοιξε τον ασκό του Αιόλου. Η τουρκική λίρα βρίσκεται σε ελεύθερη πτώση. Ο διάδοχος του Αμπάλ, ο Σαχάπ Καβτσίογλου, είναι άνθρωπος της απολύτου εμπιστοσύνης του Ερντογάν και θα εφαρμόσει κατά γράμμα την πολιτική του Τούρκου προέδρου, ο οποίος βέβαια διαθέτει ελάχιστες οικονομικές γνώσεις. Ο καθαιρεθείς διοικητής, που τοποθετήθηκε σε αυτήν την θέση μόλις τον Νοέμβριο του 2020, κατόρθωσε μέσα σε μικρό χρονικό διάστημα να οδηγήσει την λίρα σε ανάκαμψη κατά 15%, καθώς εφάρμοσε την πολιτική αύξησης των επιτοκίων. Μέχρι τότε τα επιτόκια παρέμεναν χαμηλότερα από τον πληθωρισμό, κάτι που ανάγκασε τους προηγούμενους διοικητές της τράπεζας της Τουρκίας να εξαντλήσουν το μεγαλύτερο μέρος των συναλλαγματικών αποθεμάτων για να στηρίξουν την λίρα, χωρίς αποτέλεσμα.

Όμως ο Τ. Ερντογάν πιστεύει ότι ο βασικός εχθρός της τουρκικής οικονομίας δεν είναι η υποτίμηση της λίρας, αλλά ο πληθωρισμός που κατατρώγει τα εισοδήματα των πολιτών. Και την άνοδο του πληθωρισμού την απέδωσε στην αύξηση των επιτοκίων που επέβαλλε ο Αμπάλ.

Η αύξηση των επιτοκίων είχε και μία άλλη διάσταση που ακύρωνε την πολιτική Ερντογάν για τα νοικοκυριά. Τα καταναλωτικά δάνεια, κατέστησαν πανάκριβα και ασύμφορα, συντελώντας έτσι στην πτώση της κατανάλωσης, στην οποία εν πολλοίς στηρίχθηκε το οικονομικό θαύμα της Τουρκίας.

Τώρα, είναι ο λογικό ο νέος διοικητής της τράπεζας της Τουρκίας να ακολουθήσει την πολιτική αποκλιμάκωσης των επιτοκίων, κάτι που δεν άρεσε στις αγορές κι έτσι άρχισε η νέα πτώση της αξίας της τουρκικής λίρας.

Ο Ερντογάν δεν γνώριζε τις αντιδράσεις των αγορών; Δεν μπορεί να μην τις γνώριζε. Αυτήν την πολιτική επιλογή του να απολύσει έναν τραπεζίτη αποδεκτό από τις αγορές, δεν μπορούμε να την δούμε ξεκομμένη από την αποχώρηση της Τουρκίας από την Σύμβαση της Κωνσταντινούπολης για τα δικαιώματα των γυναικών, που έγινε στο ίδιο ακριβώς χρονικό διάστημα. Εκ πρώτης όψεως, φαίνονται πως είναι δύο γεγονότα ασύνδετα μεταξύ τους. Κι όμως συνδέονται.

Ο Ερντογάν πλέον απευθύνεται σε ένα κοινό βαθύτατα συντηρητικό και εθνικιστικό. Απεχθάνεται τους νεωτερισμούς της Δύσης για τα ανθρώπινα δικαιώματα και κυρίως τα δικαιώματα των γυναικών, ενώ συγχρόνως θεωρεί πως η Τουρκία και η οικονομία της είναι στόχος διεθνούς επίθεσης. Η υποτίμηση της λίρας έτσι εξηγείται στους Τούρκους πολίτες από τον Ερντογάν και τους συνεργάτες του.

Οι αντιδράσεις που παρατηρήθηκαν μέσα στην Τουρκία με τις μαζικές συγκεντρώσεις γυναικών, αφήνουν αδιάφορο τον Τούρκο Πρόεδρο. Ούτως ή άλλως αυτές που διαμαρτύρονται δεν τον ψηφίζουν. Αυτό που επιδιώκει πλέον είναι η συσπείρωση της κοινωνικής βάσης του ΑΚΡ, καθώς αισθάνεται ανασφαλής, λόγω του νέου διεθνούς πολιτικού τοπίου που διαμορφώθηκε με την εκλογή του Τζο Μπάιντεν.

Ο Ερντογάν μπορεί να διακατέχεται από ένα σύνδρομο μεγαλείου, μπορεί να είναι έμπειρος παίκτης στην διεθνή σκακιέρα και να ισορροπεί, γνωρίζει όμως και τα όρια του. Αντιλαμβάνεται πως με τον Τζο Μπάιντεν τα περιθώρια παράτολμων κινήσεων, χωρίς κόστος, έχουν περιορισθεί στο ελάχιστο. Γι΄αυτό ακριβώς, με τολμηρές κινήσεις, επιχειρεί να στήσει ένα σκηνικό εσωτερικής πόλωσης, συνδυασμένο με την θεωρία πως η Τουρκία δέχεται επιθέσεις από το εξωτερικό.

Είναι ολοφάνερο πως ο Ερντογάν από τώρα αρχίζει να συγκροτεί τους όρους πάνω στους οποίους θα διεξαχθούν οι εκλογές του 2023.

*Δημοσιεύθηκε στη "ΜτΚ" στις 28 Μαρτίου 2021