ΑΠΟΨΕΙΣ

Τι θα καθορίσει το σκηνικό του φθινοπώρου; Αυτοί που έφυγαν από την κάλπη της ΝΔ και έκαναν 28% το περσινά «σαράντα ένα τα κατό», σκέφτονται να επανέλθουν ή απομακρύνθηκαν οριστικά; Οι πρώτες δημοσκοπήσεις του Σεπτεμβρίου θα μας δώσουν κάποια δεδομένα.

Ουδέποτε δικαιώθηκε περισσότερο ο αείμνηστος Ανδρέας Παπανδρέου για την γνωστή ρήση του περί σεβασμού στα «μπάνια του λαού», όσο αυτό το καλοκαίρι που μας αποχαιρετά.

Ήταν το θέρος με τις λιγότερες πολιτικές συζητήσεις παρά θιν’ αλός. Μα, θα μου πείτε, μήπως δεν ήταν και το καλοκαίρι που μπορεί να τρελάνει και τους δημοσκόπους;

Όλα χύμα. Κανείς δεν μπορεί να κάνει εκτίμηση για το πόσοι, για πόσο και πού πήγαν -αν πήγαν-διακοπές, όπως επίσης για το αν η μαχαιριά που δέχτηκε το κυβερνών κόμμα με το 28% στις ευρωεκλογές είναι η επίσημη αρχή του τέλους της εποχής Μητσοτάκη ή για το αν το ΠΑΣΟΚ και ο Κασσελάκης παίζουν πράγματι τους επόμενους μήνες την τελευταία τους ζαριά.

Την ώρα, λοιπόν, που άρχισαν πάλι να χτυπούν οι τέντες στο σπιτάκι μας που γυρίσαμε και ο αέρας σηματοδοτεί το τέλος του δίμηνου καύσωνα, άρχισαν δειλά-δειλά και οι πρώτες πολιτικολογίες.

Μελαγχολικά κάποιοι στο κυβερνών κόμμα σίγουρα θα αναπολούν το φθινόπωρο του 2016 όταν το πολιτικό κλίμα και οι δημοσκοπήσεις έδειχναν ούριο άνεμο για τον νεοεκλεγέντα στην ηγεσία της ΝΔ Κυριάκο. Ήταν η εποχή που οι πρώτες ενδείξεις διόγκωσης του «αντιΣΥΡΙΖΑ μετώπου», μαζί με την κόπωση του κόσμου από τις «κωλοτούμπες», το δημοψήφισμα, τα κάπιταλ κοντρόλ και το 4ο μνημόνιο, δημιουργούσαν στο κοινωνικό σώμα την υποψία πως ο Τσίπρας δεν τα κατάφερε και πως δεν θα αντέξει στις προσεχείς κάλπες. Όπερ και πράγματι εγένετο το καλοκαίρι του 2019.

Ομοιότητες υπάρχουν αλλά και διαφορές. Και τότε ο Τσίπρας είχε μπροστά του τρία χρόνια για να σώσει οτιδήποτε και σωζόταν και τώρα ο Μητσοτάκης έχει άλλα τόσα, πολλώ δε μάλλον όταν δεν υπάρχει ισχυρό κόμμα στην αντιπολίτευση με ανερχόμενης δημοσκοπικής και πολιτικής εικόνας ηγέτη.

Υπάρχουν δύο μεγάλα ερωτηματικά σ’ αυτή τη συζήτηση.

1) Αυτοί που έφυγαν από την κάλπη της ΝΔ και έκαναν 28% το περσινό «σαράντα ένα τα κατό», σκέφτονται να επανέλθουν ή απομακρύνθηκαν οριστικά; Οι πρώτες δημοσκοπήσεις του Σεπτεμβρίου θα μας δώσουν κάποια δεδομένα.

2) Η θηριώδης αποχή στις ευρωεκλογές σημαίνει πολιτική και ψυχική απόσταση από το κυβερνών κόμμα ή μία σοβαρή αλλά ανέξοδη προειδοποίηση προς την κυβέρνηση αφού οι ευρωεκλογές συνήθως χρησιμοποιούνται για να «σταλεί μήνυμα»; Και αυτήν την αποχή ποιος είναι πιθανόν να την εκμεταλλευθεί παίρνοντας ποσοστό της;

Τον ισχυρό που θα εμπνεύσει και θα συσπειρώσει κόσμο ψάχνει το ΠΑΣΟΚ με την εκλογή του νέου ή της νέας αρχηγού (που θα πάει, θα μάθω να γράφω με τις προϋποθέσεις του κορέκτ) με την εκλογική βάση του όσο μικρή και αν φαίνεται σε κάποιους, να αποδεικνύεται ανθεκτική και με ρίζες στην κοινωνία. Μπορεί να μη δίνουμε σημασία, αλλά σε πολλές συζητήσεις μας και στην ερώτηση «από ποιον κομματικό χώρο προέρχεται ο τάδε» σημαντικός δήμαρχος, περιφερειάρχης, πρύτανης, συνδικαλιστής, επιχειρηματίας, επιστήμονας κ.λπ., συχνά παίρνουμε την απάντηση «είναι από τον χώρο του τότε μεγάλου ΠΑΣΟΚ». Ανδρέας και Σημίτης, κατά κύριο λόγο.

Έχει σημασία αυτό σήμερα; Πιθανότατα όχι αλλά ποτέ δεν ξέρεις πως αναζωογονείται ένα κόμμα με ιστορία και μνήμες πολυετούς εξουσίας από την εμφάνιση ενός προσώπου με δυναμική. Αυτό το πρόσωπο μπορεί κάλλιστα να είναι και ένας πολιτικός που μέχρι πρότινος «δεν τον έπιανε το μάτι σου» για ηγέτη όπως συνέβη λ.χ. με την Κάμαλα Χάρις. Τρέχουμε όμως πολύ…

Πώς αναζωογονείται ένα κόμμα;

Ο κάθε υποψήφιος έχει τη δική του πρόταση στο ΠΑΣΟΚ.

Βρήκα έξυπνο -σε αντίθεση με άλλους που το βρήκαν κουλτουριάρικο και αδιάφορο- το σλόγκαν που επινόησε ο Παύλος Γερουλάνος για να το βάλει ως τίτλο στην καμπάνια του: «Νίκη αξιών». Παντρεύει δύο πανίσχυρες λέξεις που είναι ζητούμενα για τα σημερινά κόμματα στην Ελλάδα. Τις αξίες και τη νίκη. Την εσωκομματική πρώτα και μετά βλέπουμε τη δυναμική των αξιών αλλά και της ιστορίας.

Το σκεφτόμουν ψάχνοντας κι άλλα τέτοια γνωστά από παλιά παιχνίδια ονομαστικής - γενικής πτώσης σε τίτλους και μηνύματα «Άρμα Θέσπιδος, Άγγιγμα Ψυχής, Πνοή Ζωής, Κατάθεση Καρδιάς.

Τέλος πάντων για την καμπάνια, τα σλόγκαν και τις πολιτικές προτάσεις των υποψηφίων έχουμε χρόνο να μάθουμε και να συζητήσουμε πολλά τις επόμενες εβδομάδες.

Φέτος όμως το ΠΑΣΟΚ έχει γενέθλια μισού αιώνα. Η ιστορική κληρονομιά του μανιφέστου της 3ης του Σεπτέμβρη 1974 αντέχει και εμπνέει ένα κομμάτι του λαού παρότι από την εποχή Σημίτη ακούγονταν απόψεις όπως «είναι πια ξεπερασμένη η διακήρυξη», της οποίας όμως, όπως και να το κάνουμε, το τρίπτυχο ακόμα λάμπει: Εθνική Ανεξαρτησία, Λαϊκή Κυριαρχία, Κοινωνική Απελευθέρωση.

Η μορφή του Ανδρέα Παπανδρέου, η επίκληση του ονόματος του οράματος και του έργου του θα είναι μέσα στον διάλογο ενόψει των εκλογών για τη νέα ηγεσία. Κάποιοι θα πουν ή θα υπαινιχθούν ότι είναι «συνεχιστές», «αυθεντικοί εκφραστές» κ.λπ. της κληρονομιάς.

Στον διάλογο όμως δεν μπορεί να μην είναι το αύριο, οι νέες πολιτικές προτάσεις που θα αγγίξουν τη γενιά της κλιματικής αλλαγής και της Τεχνητής Νοημοσύνης. Δύσκολοι καιροί για υποψηφίους ηγέτες.

*Δημοσιεύθηκε στη "ΜτΚ" στις 25.08.2024